Η θλίψη μπορεί να είναι το «σημείο αναφοράς» της κατάθλιψης όμως στην πραγματικότητα είναι δυο διαφορετικά πράγματα που είναι βοηθητικό να διαφοροποιήσουμε στο μυαλό μας.
Η θλίψη είναι ένα από τα βασικά ή αλλιώς πρωτογενή συναισθήματα. Ως «βασικό» ονομάζουμε ένα συναίσθημα το οποίο είναι ξεχωριστό και μπορεί να διακριθεί από τα άλλα. Έχει αναπτυχθεί μέσω προσαρμογής από το περιβάλλον μας και έχει ξεχωριστό νευροανατομικό υπόστρωμα.
Άλλα πρωτογενή συναισθήματα είναι η χαρά, ο φόβος, η αηδία, η οργή. Η θλίψη είναι μια συναισθηματική κατάσταση φυσική και οικεία σε όλους μας, την οποία βιώνουμε σε διάφορες καταστάσεις της καθημερινότητάς μας και συχνά στις διάφορες αλλαγές ή μεταβολές που προκύπτουν στην ζωή μας και ακόμα συνδέεται με την απώλεια της αίσθησης ασφάλειας.
Κάθε αλλαγή που προκύπτει στην καθημερινότητά μας και συνδέεται με την τροποποίηση κάποιου ρόλου μας, ακόμα και ευχάριστη αλλαγή που θα μας δώσει χαρά, τις περισσότερες φορές ενεργοποιεί ανάμεσα σε άλλα και το συναίσθημα της θλίψης για όσα αφήνουμε πίσω. Για παράδειγμα, η αλλαγή εργασίας, μια μετακόμιση, η αποφοίτηση, η συνταξιοδότηση ή ένας γάμος.
Επίσης, υπάρχουν και οι ξαφνικές αλλαγές, οι αλλαγές που δεν έχουμε επιλέξει όπως ένα ατύχημα ή ένας χωρισμός. Σε αυτές δεν υπάρχει το συναίσθημα της χαράς, όπως και σε προσδοκώμενες αλλαγές που τελικά δεν πραγματοποιούνται όπως είναι η προσμονή μιας εγκυμοσύνης ή μιας ενδεχόμενης προαγωγής στην δουλειά. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, το πιθανότερο είναι να αλλάξει η διάθεση του ατόμου και να εμφανιστεί η συναισθηματική αντίδραση της θλίψης.
Οι εβδομάδες που θα ακολουθήσουν από την εμφάνιση της θλίψης και μετά είναι αρκετά σημαντικές. Αν με το πέρασμα των ημερών η ένταση της θλίψης μειωθεί, τότε το άτομο σταδιακά θα αρχίσει να επανέρχεται στην ψυχική κατάσταση που ήταν πριν το γεγονός.
Διαφορετικά, αν το άτομο μοιάζει να μην μπορεί να λειτουργήσει όπως πριν στην καθημερινή του ζωή και η ένταση και η διάρκεια της θλίψης αυξάνεται με την πάροδο των ημερών, τότε μιλάμε για μια διαφορετική κατάσταση. Αν αυτή η ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του ατόμου πλαισιώνεται από συναισθήματα όπως απογοήτευση, απόγνωση, απελπισία είναι πιθανό να εμφανίζει σημάδια κατάθλιψης.
Η κατάθλιψη λοιπόν είναι μια ψυχική κατάσταση κατά την οποία παρατηρούμε πια αλλαγές στη σκέψη, στα συναισθήματα και στη διάθεση του ατόμου και κατ’ επέκταση στην συμπεριφορά του και την στάση του σε σχέση με τον εαυτό του και τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, το άτομο σταματάει να αντλεί ευχαρίστηση από δραστηριότητες που στο παρελθόν το ικανοποιούσαν. Εμφανίζει διαταραχές στον ύπνο και στην διατροφή του, τον διακατέχει ένα αίσθημα εξάντλησης και μειώνεται η σεξουαλική του διάθεση. Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, χάνει την αυτοεκτίμησή του και γεμίζει με ενοχές. Νιώθει μοναξιά και πιστεύει ότι κανείς δεν μπορεί να τον καταλάβει. Κάποιες φορές σκέφτεται και την αυτοκτονία.
Η θλίψη λοιπόν είναι ένα συναίσθημα που όλοι αισθανόμαστε σε διάφορες περιόδους και στιγμές της ζωής μας χωρίς να επηρεάζει την λειτουργικότητά μας, ενώ η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύ διαφορετική κατάσταση η οποία, αν διαρκέσει περισσότερο από δυο εβδομάδες, χρειάζεται να αξιολογηθεί από έναν Ειδικό Ψυχικής Υγείας, ώστε το άτομο να λάβει την απαραίτητη θεραπευτική βοήθεια.
Γιάννης Αϊβαλιώτης, Ψυχοθεραπευτής στο Θεραπευτικό Μονοπάτι
Μάθετε περισσότερα: https://www.therapypath.gr/
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
Εικόνα: ryan melaugh
