Ποια η επίδραση της μουσικής στις κοινωνικές μας σχέσεις;

Η μουσική είναι ένα ισχυρό εργαλείο που δύναται να ενώσει τα άτομα, να ενισχύσει την ενσυναίσθηση και την επικοινωνία και να συμβάλλει στη σύνδεση διαφορετικών πολιτισμών.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παρατηρήθηκε ότι οι άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν γρήγορα για να διασφαλίσουν ότι οι κοινωνικές τους ανάγκες ικανοποιούνται παρά την κοινωνική απομόνωση και αποστασιοποίηση. Πολλά άτομα στράφηκαν αμέσως στη μουσική, άνθρωποι τραγουδούσαν ή έπαιζαν μουσική από τα μπαλκόνια τους, παρακολουθούσαν ζωντανές συναυλίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή/και τραγουδούσαν ομαδικά σε τηλεδιασκέψεις.

Μια ομάδα κοινωνικών νευροεπιστημόνων διεξήγαγε έρευνα προκειμένου να διερευνήσει τις κοινωνικές λειτουργίες και τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που διέπουν τις μουσικές προσαρμογές που χρησιμοποιούνται για την ανθρώπινη σύνδεση. Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο American Psychologist παρέχει μια νευροεπιστημονική εξήγηση του τρόπου με τον οποίο η χρήση της μουσικής στις εγκεφαλικές δομές επιδρά στην κοινωνική σύνδεση. Η έρευνα εμπνεύστηκε από τις προσπάθειες των ανθρώπων από όλο τον κόσμο να παίξουν παρέα μουσική, ενώ κρατούσαν τις κοινωνικές αποστάσεις. Η ερευνητική ομάδα συνδύασε τη βιβλιογραφία και τις έρευνες της κοινωνικής νευροεπιστήμης, του τομέα της μουσικής και της εξελικτικής θεωρίας. Η έρευνα εστιάζει στο τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, όταν οι άνθρωποι παίζουν/ακούν μουσική μαζί και όχι ο καθένας ξεχωριστά. Σύμφωνα με την έρευνα μέσα σε ορισμένα πλαίσια (όπως ο εγκλεισμός κατά τη διάρκεια της πανδημίας), η μουσική μπορεί να επιτρέψει στον εγκέφαλό μας να αισθάνεται συνδεδεμένος ακόμη και χωρίς παραδοσιακές αλληλεπιδράσεις πρόσωπο με πρόσωπο. Η μουσική φαίνεται να παρέχει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο κοινωνικής σύνδεσης, ένα σημαντικό επιστημονικό εύρημα σε μια εποχή κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Σύμφωνα με την έρευνα, η μουσική μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, περιλαμβανομένου και διαφορετικών πολιτισμών που βρίσκονται ακόμη και σε κοινωνικό διχασμό. Δίνει την ευκαιρία στα άτομα να συναντηθούν και να επιτύχουν μια μεγαλύτερη πολιτισμική κατανόηση μέσω της ενσυναίσθησης, στην ανάπτυξη της οποίας συμβάλλει η μουσική. Μέσω της μουσικής επιτυγχάνονται κοινωνικές συνδέσεις μεταξύ εγκεφάλων, κάτι το οποίο καταδεικνύει τις σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις της μουσικής.

Η μουσική είναι ένα θεμελιώδης στοιχείο της ανθρώπινης εξέλιξης, επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφράζονται και να αλληλεπιδρούν κοινωνικά. Μπορεί να ενισχύσει τη συνοχή και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων, σηματοδοτώντας κοινές αξίες. Κατά αυτό το τρόπο, σύμφωνα με την έρευνα, η μουσική μπορεί να αποτελέσει ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για τη σύνδεση πολιτισμών και τη γεφύρωση του πολιτισμικού χάσματος.

Βιβλιογραφία:

Greenberg, D. M., Decety, J., & Gordon, I. (2021). The social neuroscience of music: Understanding the social brain through human song. American Psychologist.

Απόφοιτος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με πεδία ειδίκευσης το Ποινικό Δίκαιο και τις Εξαρτήσεις. Εργάζομαι ως καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στόχος μου να παρουσιάσω άρθρα με κοινωνικά ζητήματα, ώστε να συμβάλλω στην γνωριμία του κοινού με την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.