Όλο και περισσότεροι διαθέτουν χρόνο ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις συνδυάζεται με το χρήμα, προκειμένου να επιμορφωθούν, να εξειδικευτούν ή να εφαρμόσουν πρακτικά τις γνώσεις που έλαβαν μέσω σεμιναρίων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προγραμμάτων σπουδών κλπ. πάνω στο αντικείμενο της ειδικότητάς τους, πάνω στην δουλειά τους ή ακόμη και από την εσωτερική ανάγκη για γνώση άλλων αντικειμένων. Έχουμε αναρωτηθεί πώς μπορεί να συνδέεται η εκπαίδευση με τα οικονομικά; Είναι δυνατόν η εκπαίδευση να βοηθά ή να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη;
Σε γενικές γραμμές μπορούμε να αντιληφθούμε την σχέση που έχει η κοινωνική ανάπτυξη με την οικονομία. Όμως για να επέλθει η κοινωνική ανάπτυξη, σημαντικός παράγοντας αποτελεί η εκπαίδευση και δη η συνεχής αύξηση του αριθμού των εκπαιδευόμενων παντός είδους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την βελτίωση των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που διοχετεύεται στην παραγωγική διαδικασία.
Η πρώτη αναφορά γίνεται από τον κλασικό οικονομολόγο Adam Smith που στο βιβλίο του «Ο πλούτος των εθνών» αναφέρει: «Η μόρφωση ή η κατάρτιση ενός εργαζομένου – προκειμένου να γίνει ειδικευμένος – στοιχίζει στον εργαζόμενο ή στην επιχείρηση. Όμως αυτά τα χρήματα επιστρέφονται εν καιρώ με κέρδος, διότι ο ειδικευμένος εργαζόμενος ή εργάτης γίνεται περισσότερο παραγωγικός». Τι θα πει αυτό; Ότι το κόστος για εκπαίδευση αποτελεί επί της ουσίας μια επένδυση, η οποία αποδίδει μελλοντικά επιστρέφοντας τα χρήματα που ξοδεύτηκαν συν κάτι επιπλέον τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και σε μια οικονομία γενικότερα.
Αποτελεί γενική παραδοχή ότι η εκπαίδευση εξυπηρετεί πολλαπλούς στόχους μιας και αποτελεί βασικό παράγοντα που διαμορφώνει υπεύθυνους, σκεπτόμενους και ανεξάρτητους πολίτες. Αποτελεί το εργαλείο που βοηθά στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνική ζωή, αναβαθμίζει το επίπεδο της κοινωνικής ευαισθησίας, προωθεί το κοινό σύστημα αξιών και την κοινωνική συνοχή ενδυναμώνοντας έτσι την ποιότητα της δημοκρατίας κλπ.
Πέραν όμως αυτών των στόχων που εξυπηρετούνται ή διαμορφώνονται μέσα από την εκπαίδευση στην επιστήμη της οικονομίας η εκπαίδευση παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ατομικής και κοινωνικής ευημερίας. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες που αποκτούν τα άτομα μέσα από την εκπαίδευση είναι βασικοί πυλώνες της οικονομικής ανάπτυξης και συντελεστές της απασχόλησης και οριοθέτησης των αμοιβών. Η εκπαίδευση είναι μια μεταβλητή από την οποία εξαρτώνται άλλες όπως είναι η μελλοντική ανεργία, η φτώχεια, η κατανομή των εισοδημάτων και πολλών άλλων θεμάτων που αφορούν κατά κύριο λόγο την οικονομική επιστήμη.
Εν κατακλείδι, ο οικονομικός ρόλος της εκπαίδευσης ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει να δημιουργεί έναν ισχυρό πυλώνα ανάπτυξης στον οποίο βασίζονται πολλές οικονομίες, η επονομαζόμενη και «οικονομία της γνώσης». Αυτή η διαπίστωση αφορά σχεδόν το σύνολο των χωρών, αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων.
Πηγές:
Schutt., F. (2003). The importance of human capital for economic growth. Materialism des Wissenschaftsschwepunktes, Institute for World Economics and International Management
Ψαχαρόπουλος, Γ. Α. (1999). Οικονομική της εκπαίδευσης, Παπαζήσης
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
