Αιώνια Αλήθεια: Η επιστήμη πίσω από τα Αποφθέγματα

Τα αποφθέγματα μπορεί να είναι συμβουλές, κρίσεις, πεποιθήσεις και ρήσεις. Επηρέασαν στο παρελθόν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους ανθρώπους μέχρι και σήμερα. Προέρχονται από πρόσωπα αδιαμφισβήτητου κύρους και θεωρούνται μια αιώνια αλήθεια.

Όλοι μας βλέπουμε καθημερινά μια εικόνα στην οποία είναι γραμμένο κάτι που είπε κάποιος σοφός της αρχαιότητας, ένας συγγραφέας, ένας επιστήμονας, ένας βασιλιάς ή ένας στρατηγός, ακόμη και ένας επιχειρηματίας που άφησε το στίγμα του στην γραμμή του χρόνου του ανθρώπινου γένους.

Η διαχείριση του χρόνου, οι προσωπικές σχέσεις, η νοοτροπία, η ηγεσία και η επιμονή δεν ήταν άγνωστες έννοιες στο παρελθόν. Οι περισσότερες από τις αρχές της επιτυχίας που χρησιμοποιούμε σήμερα υπάρχουν εδώ και πολλούς αιώνες. Κι ενώ καθημερινά βλέπουμε εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα, τα θέματα που μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας, αυτά που οι ηγέτες της ιστορίας αντιμετώπισαν και τα μυστικά της επιτυχίας που άφησαν πίσω με τα έργα τους, μας δείχνουν ότι ο άνθρωπος όσο κι αν εξελιχθεί, η φύση του δεν έχει αλλάξει ούτε οι τρόποι επιτυχίας. Οι βασικές έννοιες και αρχές εξακολουθούν να είναι σε ισχύ και σήμερα. Οι τεχνολογίες και οι μέθοδοι μπορεί να αλλάξουν, αλλά αυτά που χρειαζόμαστε, για να πετύχουμε ως άνθρωποι παραμένουν σταθερά.

Η χρήση των αποφθεγμάτων πάντα ήταν επίκαιρη. Υπάρχουν σε έντυπες συλλογές και δημοσιεύσεις πριν τα ηλεκτρονικά μέσα. Είτε σαν συλλογή των σημαντικότερων ρήσεων ενός συγγραφέα, είτε σαν «θεματικό σύνολο» π.χ. Γνωμικά της Ζωής.

Τα Αποφθέγματα – ή αλλιώς Γνωμικά (Quotes) – είναι πλέον και σε επαγγελματικές παρουσιάσεις, σε ομιλίες, στα κοινωνικά δίκτυα, καθώς, όχι μόνο χρησιμεύουν, για να ενισχύσουν το θέμα τους και την αξιοπιστία τους, αλλά έχουν και τη δυνατότητα να ερεθίσουν την σκέψη του ακροατηρίου τους και να αποκτήσουν μια πιο στενή σχέση με το κοινό στο οποίο απευθύνονται.

Οι μελετητές της κοινωνιογλωσσολογίας, της λογοτεχνίας και της λαογραφίας αναγνωρίζουν τη σημασία τους, οι γενικοί αναγνώστες το βρίσκουν απλά ενδιαφέρον.

Ένα απόφθεγμα, ενσωματώνει μια ιδέα ή μια σκέψη, μπορεί να διασαφηνίσει, να διαφωτίσει ή να εμπνεύσει. Μπορεί επίσης να κερδίσει το ακροατήριο, καθώς η δύναμη μιας σκέψης αξιοσημείωτα εκφρασμένης μπορεί να έχει έναν δυνατό αντίκτυπο. Οι επιχειρήσεις που έχουν συνδέσει τα προϊόντα τους με τη χρήση παρόμοιων ιστοριών, είδαν τις πωλήσεις τους να εκτοξεύονται. Η επιστήμη αποκαλύπτει ότι οι ιστορίες, τα ποιήματα και τα αποσπάσματα έχουν κάτι μοναδικά κοινό για την καθιέρωση μιας σχέσης με τον ακροατή. Σε αυτό το άρθρο, προσεγγίζουμε την επιστήμη που μας εξηγεί τι συμβαίνει, όταν χρησιμοποιούμε τα αποφθέγματα.

Για να καταλάβουμε τον τρόπο, ας δούμε πώς αντιδρά ένα ακροατήριο κατά τη διάρκεια μιας παρουσίασης. Οι παρουσιάσεις PowerPoint, για παράδειγμα, που είναι γεμάτες πληροφορίες, ενεργοποιούν δύο μέρη του εγκεφάλου στο αριστερό ημισφαίριο, που ονομάζονται περιοχή Broca και είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των μυών της ομιλίας, και τη περιοχή Wernicke η οποία είναι κυρίως υπεύθυνη για την κατανόηση του λόγου. Αυτά είναι υπεύθυνα για την γλωσσική λειτουργία του εγκεφάλου, η οποία αποκωδικοποιεί τις λέξεις σε νόημα.

Είναι μια απλή διαδικασία αποκωδικοποίησης.

Ο εγκέφαλός μας όμως αντιδρά πολύ διαφορετικά, όταν ακούμε ιστορίες. Όχι μόνο οι γλωσσικές περιοχές του εγκεφάλου μας ενεργοποιούνται, αλλά και άλλα μέρη του που χρησιμοποιούμε, όταν βιώνουμε γεγονότα. Αν κάποιος μας πει πόσο νόστιμα είναι ορισμένα τρόφιμα, ενεργοποιείται το μέρος του εγκεφάλου που είναι ο αισθητήριος φλοιός μας. Αν πρόκειται για κίνηση, ενεργοποιείται ο κινητικός μας φλοιός. Ο συνδυασμός εικόνων και λέξεων φιλτράρεται μέσα από τα μέρη του εγκεφάλου, που έχουν «καταγραφεί» οι προσωπικές μας εμπειρίες και μας δημιουργούν συναισθήματα.

Η συνεργασία συναισθημάτων και η επεξεργασία των διαφόρων αισθητηριακών ερεθισμάτων του εγκεφάλου, μας προσφέρουν μία ολοκληρωμένη εμπειρία. Οι εμπειρίες μας, όπως η μυρωδιά του λεμονιού ή το να περπατάς στην άμμο, είναι όλα καταχωρημένα γεγονότα στον εγκέφαλό μας. Όταν ακούμε μια ιστορία, ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται «νησιδωτός φλοιός» δουλεύει ψάχνοντας για παρόμοιες εμπειρίες. Ο νησιδωτός φλοιός έχει σχέση με τη συνείδηση και παίζει ρόλο σε διάφορες λειτουργίες που συνδέονται με το συναίσθημα, όπως η χαρά, ο πόνος ή η επιτυχία και μας επιτρέπει να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ιστορίες, οι μεταφορές και οι εικόνες έχουν αντίκτυπο. Συμβαίνει, επειδή ο εγκέφαλός μας συνδέει αυτόματα την υπάρχουσα εμπειρία μας με άλλες εμπειρίες, εμπλέκοντάς τον ενεργά με νέο περιεχόμενο. Έτσι, ενσωματώνοντας ένα δυνατό απόφθεγμα με μια ισχυρή εικόνα σε μία παρουσίαση, το κοινό μας θα κάνει την σύνδεση αυτόματα.

Τα αποφθέγματα ενισχύουν τις ιδέες μας είτε λόγω του κύρους εκείνου που το είπε, είτε λόγω της σημαντικότητας της ίδιας της ιδέας. Ενισχύουν την αξιοπιστία μας. Παρουσιάζοντας τα δικά μας διαπιστευτήρια και ταυτόχρονα αναφερόμενοι σε άλλους ειδικούς, δείχνει ότι αναγνωρίζουμε το έργο άλλων ανθρώπων που πρόσφεραν και ενίσχυσαν ό,τι εμείς πραγματευόμαστε. Εμπνέουν. Ό,τι κι αν παρουσιάζουμε, στόχος μας είναι να εμπνεύσουμε και να ενθουσιάσουμε το κοινό μας. Ποιος είναι καλύτερος τρόπος, για να επιτευχθεί αυτό από τη χρήση ενός αποφθέγματος γεμάτου έμπνευση που επιβεβαιώνει την τοποθέτησή μας;

Κινητοποιούν και παρακινούν για καινοτομία. Τα αποφθέγματα μπορούν να προσελκύσουν το κοινό μας να βρει νέες ιδέες και τρόπους να δημιουργήσουν κάτι ή να επιλύσουν προβλήματα. Χρησιμοποιούνται και σαν ιδεολογικές τοποθετήσεις σε ομάδες για διάφορες έννοιες (π.χ. Ευεξία, Νοῦς Ὑγιής ἐν Σώματι Ὑγιεῖ).

Τα αποφθέγματα συνοψίζουν μία ιδέα, ένα όνειρο. Κλείνοντας τις ομιλίες μας και τις παρουσιάσεις μας με ένα απόφθεγμα, επιβεβαιώνουμε τα όσα είπαμε σε λίγες λέξεις, δεσμεύοντας το λόγο και την εικόνα, με το συναίσθημα που θα πάρουν μαζί τους ως μήνυμα.

Πηγές:

Why do we Quote

Speech_production_Wernicke_Broca_and_beyond

Asch, S. E. (1946). Forming impressions of personality. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 41(3), 258-290.

Βασικές Αρχές Λειτουργίας Νευρικού Συστήματος , Κυριακή Σιδηροπούλου

Εικόνες: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1043973

Life Coach, Λάτρης της Επιστημονικής (και όχι μόνο) Φαντασίας. Όλα αλλάζουν όταν αλλάζει ο τρόπος που σκέφτεσαι. Τι συναρπαστική εποχή για να ζεις!