Δεν είμαι ειδικός, δεν έχω σπουδάσει φιλοσοφία. Διαβάζω φιλοσοφία, γιατί μου αρέσει. Είναι συναρπαστικό να διαβάζεις τι σκέφτονταν, πώς περιέγραφαν τη ζωή τους άνθρωποι που έζησαν πριν από εσένα. Ποια ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, σε τι έβρισκαν χαρά και τι τους γέμιζε λύπη. Γενικά, διαβάζω πολύ…
«Βλέπεις» την ιστορία ενός ανθρώπου που δε θα γνωρίσεις ποτέ. Δεν είναι συναρπαστικό; Αν με είχε ρωτήσει ποτέ ένας δάσκαλος με αυτόν τον τρόπο, θα είχα πάρει το σχολείο πολύ διαφορετικά.
Είναι φορές λοιπόν που όταν διαβάζω ανακαλύπτω το λόγο που τα έγραψαν και άλλες φορές αισθάνομαι ότι μου μιλούν. Ήταν δάσκαλοι. Προσπαθώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάθομαι σε μια αίθουσα και να διδάσκουν. Ησυχία, δέος, αναστοχασμός, επιφωνήματα, θαυμασμός. Αυτά θα επικρατούσαν!
Έχω πολλούς δασκάλους και πολλές φορές δυσκολεύομαι να τους παρακολουθήσω όλους, αλλά είναι αδύνατο να επικεντρωθώ σε έναν. Όλοι διδάσκουν κάτι σημαντικό: το νόημα της ζωής, της επιστήμης, της αξίας, της δύναμης και τόσα άλλα…
Να τιμάς αυτούς που σε δίδαξαν διδάσκοντας και εσύ με τη σειρά σου αυτά που έμαθες.
Δεν είναι λίγες οι φορές που σκέφτομαι πώς αυτοί είχαν «πιάσει» το νόημα της ζωής. Εμείς αναρωτιέστε; Η εικόνα είναι σημερινή. Άρα, αντιλαμβάνομαι ότι δεν γίνεται να ψάξω όλα τα αποτελέσματα.
Χιλιάδες χρόνια Σοφίας και Προσφοράς, καθοδήγησης και κατεύθυνσης εκ των οποίων κάποια από αυτά τα διδασκόμαστε στην υποχρεωτική μας εκπαίδευση. Ξεκινάμε μόνοι μας, μετά προσπαθούμε να ανακαλύψουμε το νόημα της δικής μας ζωής. Να γράψουμε τη δική μας ιστορία, να δημιουργήσουμε τη δική μας προσφορά.
Σκεπτόμενη λοιπόν τι έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα με αφορμή όλον αυτό τον πνευματικό πλούτο που οι δημιουργοί του κατέθεσαν ως παγκόσμια κληρονομιά και παρακαταθήκη για εμάς, με λυπεί όταν ανακαλύπτω ότι έχουμε τον τρόπο να βγάζουμε χρήματα από ανθρώπους που προσέφεραν τη γνώση δωρεάν. Όσοι θέλησαν να προσφέρουν δωρεάν στην ανθρωπότητα μετά τον 20ο αιώνα πολεμήθηκαν, για να μη χαλάσουν «την πιάτσα», αν μου επιτρέπετε την έκφραση.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι περισσότεροι άνθρωποι κυνηγούν το εύκολο χρήμα και τα μυστικά της επιτυχίας, για να μπορέσουν γρήγορα να βρουν έναν τρόπο να αποκτήσουν περισσότερα χρήματα, μεγαλύτερα σπίτια, υλικά αγαθά που περισσότερο μας σκλαβώνουν παρά μας δίνουν ελευθερία.
Μη με παρεξηγείτε! Δεν είναι κακό να προσφέρεις και να αμείβεσαι. Αλλά είμαι ρομαντική… Θα έπρεπε να έχουμε λύσει βασικά προβλήματα διαβίωσης. Θα μπορούσαμε να έχουμε σύμμαχους τα στοιχεία της φύσης για το ενεργειακό μας πρόβλημα και το κόστος που αυτό συνεπάγεται. Το ιδανικό θα ήταν να μπορούμε να δουλεύουμε για την ευχαρίστηση της προσφοράς και όχι της επιβίωσης.
Έχουμε χάσει το νόημα της ζωής;
Αλήθεια, πόσα νοήματα της ζωής υπάρχουν τελικά; Ελάχιστοι από εμάς θα καταφέρουν να αποκτήσουν πλούτο και ακόμα πιο λίγοι να τον διατηρήσουν. Σίγουρα, κανείς δε θα τον πάρει μαζί του…
Εγώ εκεί βρίσκω το νόημα της ζωής. Και εκεί το χάνω.
Θυμήθηκα το βιβλίο της Bronnie Ware «The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing». Η πρώην νοσοκόμα παρηγορητικής θεραπείας Bronnie Ware κατέγραψε αυτά που τις ανέφεραν οι ασθενείς. Από αυτά κατέληξε σε 5 πράγματα για τα οποία οι περισσότεροι της εκμυστηρεύτηκαν ότι έχουν μετανιώσει και κράτησα σημειώσεις για τον εαυτό μου…
«Θα προτιμούσα να έχω το κουράγιο να ζήσω μια ζωή αληθινή για εμένα και όχι τη ζωή που οι άλλοι επιθυμούσαν από εμένα να ζήσω».
Να δουλεύω λιγότερο, να κάνω μια δουλειά που αγαπάω, να κυνηγήσω τα όνειρά μου. Να μη ζήσω τη ζωή κάποιας άλλης. Όλοι έχουν πολλές απαιτήσεις, γιατί είμαι γυναίκα. Πρέπει να αντεπεξέρχομαι σε πολλούς ρόλους ταυτόχρονα. Εγώ τι θέλω να είμαι;
«Θα προτιμούσα να μην είχα δουλέψει τόσο πολύ».
Να έχω περισσότερο χρόνο με τα παιδιά μου, την οικογένειά μου, τους αγαπημένους μου. Να μη θυσιάσω στο βωμό της καριέρας τη χαρά να μεγαλώνω και να περνάω περισσότερο χρόνο μαζί τους.
«Θα ήθελα να είχα το κουράγιο να εκφράζω τα συναισθήματά μου».
Να μην πικραίνω τον εαυτό μου, για να μην πικράνω τους άλλους. Όταν καταπνίγουμε αυτά που αισθανόμαστε, νοσεί η ψυχή και το μυαλό με αποτέλεσμα να νοσεί και το σώμα μας. Μπορώ να βρω έναν τρόπο να εκφραστώ χωρίς να τσακωθώ. Μπορώ να μιλήσω χωρίς να έχω ενοχές μετά.
«Θα ήθελα να έχω κρατήσει επαφή με τους φίλους μου».
Η αξία και η σημασία της πραγματικής φιλίας είναι πολύ μεγάλη! Να κρατάω επαφή με τους φίλους που δεν θέλω να χάσω από τη ζωή μου.
«Θα ήθελα να έχω επιτρέψει στον εαυτό μου να είναι πιο ευτυχισμένος».
Η ευτυχία είναι επιλογή. Η αλλαγή είναι υποχρεωτική. Το ίδιο και η εξέλιξη. Αλλά το να ζεις με παλιές πεποιθήσεις και με κανόνες που ίσχυαν στο παρελθόν θα σε εμποδίσουν από το να βρεις και να αναγνωρίσεις την ευτυχία του «τώρα» και του «αύριο». Στην ουσία το μόνο που έχουμε είναι το τώρα. Σήμερα μπορούμε να γιορτάσουμε για όλες τις ευκαιρίες που έχουμε στη ζωή μας και να σταματήσουμε να στενοχωριόμαστε για το παρελθόν.
Ας μην περιμένουμε να βρούμε το νόημα της ζωής όταν θα είναι αργά. Η ευτυχία δεν αναβάλλεται, οι συνθήκες δεν θα είναι πάντα ιδανικές. Κάποιοι άλλοι, ξένοι για εμάς, φύτεψαν τους σπόρους σοφίας που εμείς θερίζουμε σήμερα. Ας κάνουμε και εμείς το ίδιο για τις επόμενες γενιές.
Το νόημα της ζωής είναι προσωπικό και εντελώς διαφορετικό για τον καθένα από εμάς. Ας προσπαθήσουμε να το βρούμε στην καθημερινότητά μας, μέσα μας και όχι γύρω μας. Είναι ο δικός μας σκοπός, το δικό μας λυχνάρι στο σκοτάδι.
Βιβλιογραφία
Ware, B. (2011), The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing, HAY HOUSE, Australia.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
