«Η ζωή είναι πολύτιμη και όμορφη. Η ζωή είναι ένα δώρο. Ό,τι και αν περνάτε στη ζωή σας, υπάρχει κάποιος στον οποίο μπορείτε να μιλήσετε. Υπάρχει πάντα διαθέσιμη βοήθεια, όταν φτάσετε σε εκείνο το κατώτερο σημείο»
Katie Stubblefield
Η μεταμόσχευση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ου αιώνα και σήμερα έχει καθιερωθεί ως μία θεραπευτική πρακτική. Είναι η εγχείρηση κατά την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από έναν δότη σε έναν χρονίως πάσχοντα ασθενή, με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας κάποιου οργάνου του που βρίσκεται σε ανεπάρκεια. Η ιδέα της Δωρεάς Οργάνων μετά το τέλος της ζωής αποτελεί την ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού.
Η Δωρεά Οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους, ενώ νοσηλεύονται διασωληνωμένοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.). Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μία μη αναστρέψιμη βλάβη του εγκεφάλου που ισοδυναμεί με απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους.Το εγκεφαλικό στέλεχος περιέχει δίκτυα νευρώνων που ελέγχουν τις ζωτικές λειτουργίες (αναπνοή, αρτηριακή πίεση). Οι ανώτερες ψυχικές και γνωσιακές λειτουργίες (μνήμη, σκέψη, αντίληψη) εξαρτώνται από το εγκεφαλικό στέλεχος, οπότε κάποια βλάβη του προκαλεί συνολική δυσλειτουργία του εγκεφάλου.
Ο «σωματικός» θάνατος, δηλαδή ο θάνατος όλων των οργάνων του σώματος, επέρχεται σε ένα διάστημα 48-72 ωρών. Αν ο ασθενής υποστεί εγκεφαλικό θάνατο, ενώ νοσηλεύεται σε Μ.Ε.Θ., τότε μόνο είναι δυνατή η διατήρηση της βιολογικής ζωής των οργάνων με τεχνητά μέσα, προκειμένου αυτά να μπορούν να ληφθούν προς μεταμόσχευση και να δώσουν ζωή σε άλλους ανθρώπους. Από έναν δότη, μπορούν να σωθούν έως και 10 ασθενείς που έχουν ανάγκη από νέα καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ, νεφρά, κερατοειδείς, δέρμα ή και οστά.
Υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ της μόνιμης φυτικής κατάστασης («φυτό») και του εγκεφαλικού θανάτου. Στη «φυτική κατάσταση» δεν λειτουργεί ο φλοιός του εγκεφάλου, ενώ η λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους διατηρείται ικανοποιητική. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής διατηρεί μεν αυτόματη αναπνοή και καρδιαγγειακή λειτουργία, αλλά στερείται συνείδησης. Στον εγκεφαλικό θάνατο παύει να λειτουργεί το εγκεφαλικό στέλεχος. Η διάκριση μεταξύ των δύο καταστάσεων είναι ιατρικώς ευδιάκριτη και σε καμία περίπτωση άνθρωποι σε «φυτική κατάσταση» δεν θεωρούνται δυνητικοί δότες οργάνων.
Παράδειγμα μιας μεταμόσχευσης που άλλαξε τη ζωή ενός νέου κοριτσιού είναι η ιστορία της Katie Stubblefield. Η ιστορία της ενέπνευσε το National Geographic να περάσει δύο χρόνια με την Katie και την οικογένειά της και να καταγράψει την πορεία της προς την ανάρρωση. Τον Σεπτέμβρη του 2018 η ιστορία έγινε πρωτοσέλιδο στο επιστημονικό περιοδικό τους.
Ξέρουμε ότι το πρόσωπό μας ορίζει το ποιοι είμαστε, αποτελεί την πόρτα έκφρασης των συναισθημάτων μας και την πύλη για τον αισθητηριακό κόσμο (όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση, αίσθηση). Είναι το πιο χαρακτηριστικό μέρος του ορατού σώματός μας, ένα μυστηριώδες μωσαϊκό. Τα πρόσωπά μας μπορούν και «μιλούν» για τη ζωή μας. Συνδέουν το παρελθόν των προγόνων μας και το μέλλον των παιδιών μας. Φανταστείτε τι θα σήμαινε να το χάσετε. Τι θα ήταν αυτό που θα μας όριζε ως ανθρώπους, που θα μας ξεχώριζε; Μήπως η προσωπικότητα και η εσωτερική δύναμη της ψυχής μας; Μήπως τα συναισθήματα και οι πράξεις μας; Μήπως η εμφάνισή μας δηλώνει μονάχα την παρουσία μας σε αυτόν τον πλανήτη;
Παρακάτω θα ανακαλύψετε μια ιστορία τραύματος, αναζήτησης της πραγματικής ταυτότητας του εαυτού, ανθεκτικότητας στον πόνο και στις δυσκολίες, αφοσίωσης σε έναν στόχο, και την δύναμη των ιατρικών θαυμάτων.
Η Αρχή:
Όλα ξεκίνησαν, όταν στα 18 της, το 2014, η Katie, σε μια στιγμή απελπισίας και απόγνωσης, αποφάσισε να αυτοκτονήσει με κυνηγετικό όπλο στο δωμάτιο του αδελφού της. Είχε μόλις χωρίσει από τον φίλο της, επειδή ανακάλυψε πως είχε σχέση με άλλη κοπέλα. Κατάφερε να επιβιώσει. Η σφαίρα κάτω από το πηγούνι κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος του προσώπου της (σαγόνι, γνάθος, χείλη, μύτη, μέρος του μετώπου). Τα μάτια της ήταν επίσης κατεστραμμένα.
Ο Brian Gastman, στα 27 χρόνια εκπαίδευσης και πρακτικής του, ως πλαστικός χειρουργός, ανέφερε πως ήταν ένα από τα χειρότερα τραύματα του προσώπου που είχε συναντήσει ποτέ. Πέρα από την πληγή στο πρόσωπό της είχε εγκεφαλική βλάβη στον μετωπιαίο λοβό, το οπτικό νεύρο και την υπόφυση. Αναλαμβάνοντας την φροντίδα της διοργάνωσε μια επιστημονική ομάδα 15 ειδικών για την αντιμετώπιση όλων των θεμάτων της από την ενδοκρινολογία μέχρι την ψυχιατρική.
Η Μεταμόσχευση:
Το Μάιο του 2017, στα 21 της, έγινε η νεώτερη Αμερικανίδα που υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση προσώπου, διάρκειας 31 ωρών, στην κλινική Cleveland στο Οχάιο. Είναι το 40ο άτομο στον κόσμο που είναι γνωστό ότι έχει δεχθεί νέο πρόσωπο. Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση ότι η μεταμόσχευση χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Άμυνας, το οποίο ήθελε να αναγνωρίσει καλύτερα τις ανάγκες των βετεράνων που επιστρέφουν με τραυματισμένο πρόσωπο και άλλους τραυματισμούς από κάποιο πόλεμο.
Είχαν περάσει περισσότερο από τρία χρόνια από τον τραυματισμό της και περισσότερο από ένα χρόνο από τότε που το όνομά της είχε προστεθεί στον κατάλογο αναμονής μεταμοσχεύσεων. Τελικά, μια γυναίκα ηλικίας 31 ετών, εγκεφαλικά νεκρή ήδη 3 μέρες πριν την μεταμόσχευση, η Andrea Schneider, έγινε δότρια. Η Sandra Bennington, η γιαγιά της, συμφώνησε στη δωρεά, αφού η εγγονή της δεν κατάφερε να ανακάμψει από την υπερβολική δόση ναρκωτικών. Η Andrea είχε γεννηθεί με φάρμακα στον οργανισμό,καθώς η μητέρα της έπαιρνε ναρκωτικά. Εντούτοις, κατάφερε να βοηθήσει άλλους 7 ανθρώπους.
Επιπλοκές-Προβλήματα:
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της μεταμόσχευσης προσώπου είναι η πιθανότητα απόρριψης, γιατί περιλαμβάνει πολλά είδη ιστών, συμπεριλαμβανομένων των μυών, των νεύρων, των αιμοφόρων αγγείων, των οστών και του δέρματος. Η Katie θα πρέπει να αναλάβει δια βίου δέσμευση ότι θα λαμβάνει ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο του σώματός της να απορρίψει το μόσχευμα. Τα φάρμακα, ωστόσο, ίσως εξασθενίσουν το ανοσοποιητικό της σύστημα καθιστώντας την πιο ευάλωτη σε λοιμώξεις, νεφρική βλάβη, σε ασθένειες, ιδιαίτερα λέμφωμα, άλλους καρκίνους και διαβήτη. Για αυτό, η επιτυχημένη μεταμόσχευση ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για την Katie και τους γιατρούς της.
Ο Δρόμος προς την Ανάρρωση:
Το 100% της φυσικής μυϊκής μάζας του προσώπου αντικαταστάθηκε από την Andrea. Τα νεύρα της θα χρειαστούν τουλάχιστον έναν χρόνο, για να αναγεννηθούν. Η ομιλία της ανακάμπτει σιγά-σιγά. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Θέλω να βγω έξω και να είμαι πρόσωπο στο πλήθος που κανείς δεν κοιτάζει»
Η Katie και η οικογένειά της δέχθηκαν να ακουστεί η ιστορία τους σε όλο τον κόσμο. Αυτό που πλέον επιθυμεί είναι να βοηθήσει και άλλους ανθρώπους χρησιμοποιώντας την ιστορία της ως παράδειγμα. Γίνεται ένα πρώτο βήμα από την ίδια μιλώντας δημόσια για την εφηβική αυτοκτονία. Μάλιστα, επιδιώκει να ακολουθήσει πανεπιστημιακές σπουδές, να εκπαιδευτεί σε τεχνικές βοήθειας και να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους με στόχο την πρόληψη αυτοκτονικών τάσεων.
Συμπέρασμα:
Τα ζητήματα που εγείρει η ιστορία αυτή είναι πολλά. Το θέμα των μεταμοσχεύσεων και η σημασία τους στην ιατρική χειρουργική. Η ηθική των πλαστικών επεμβάσεων και ο λόγος για τον οποίο πραγματοποιούνται. Τα ψυχικά προβλήματα και οι αντιδράσεις των ανθρώπων σε αυτά. Η εφηβική αυτοκτονία και η λήψη ναρκωτικών. Η βοήθεια και η θεραπεία που μπορούν να δοθούν. Η αξία που δίνεται στην εξωτερική εμφάνιση και η προσπάθεια κάποιων ανθρώπων να γνωρίσουν τον άλλον πιο βαθιά, να ανακαλύψουν τον άλλον πίσω από μια εικόνα. Η Nancy Etcoff, ψυχολόγος της Ιατρικής Σχολής Harvard, στο βιβλίο της «Η επιβίωση των ωραιότερων» αναφέρει την εξής φράση: «Η εμφάνιση είναι το πιο δημόσιο μέρος του εαυτού. Είναι το μυστήριό μας, ο ορατός εαυτός που ο κόσμος υποθέτει ότι είναι ένας καθρέφτης του αόρατου εσωτερικού εαυτού». Όλα αυτά μέσα από την ιστορία της Katie Stubblefield.
Πηγές:
· http://www.eom.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=6&lang=el
· https://www.poynter.org/news/how-national-geographic-reported-stunning-story-face
· https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/face-transplant/about/pac-20394037
Εικόνες: National-geographic
