ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ:
Τον Ιούνιο πραγματοποιούνταν γιορτές στην Αθήνα προς τιμήν της θεάς Αθηνάς. Τα «ΚΑΛΛΥΝΤΗΡΙΑ», δηλαδή ο καλλωπισμός του ναού της Αθηνάς και του Ερεχθείου. Τα «ΣΚΙΡΟΦΟΡΙΑ», που οι ιερείς κρατούσαν το λευκό πλατύγυρο σκίρον, δηλαδή το σκιάδο της θεάς Αθηνάς και ξεκινώντας από τον Παρθενώνα κατέληγαν σε πομπή στο προάστιο Σκύρον στην Ιερά Οδό. Αυτό συμβόλιζε πως η θεά θα προστάτευε την πόλη της Αθήνας και τους αγρούς της Αττικής σκιάζοντάς τους και προφυλάσσοντάς τους από τον καύσωνα τους θερινούς μήνες. Τα «ΑΡΡΗΦΟΡΙΑ» που ήταν τελετές άκρας μυστικότητας και τελούνταν στον βράχο της Ακρόπολης προς τιμήν της.
Ο Ιούνιος του λαού μας:
Έχει ως κυριότερο χαρακτηρισμό του το «Θεριστής», διότι είναι ο μήνας της συγκομιδής. Αναφέρεται και ως «Πρωτογιούλης», δηλαδή ο πρώτος μήνας και αρχή του καλοκαιριού. Τον είπαν και «ΡΙΓΑΝΑ», επειδή πριν χαράξει η ημέρα του Αϊ-Γιαννιού μάζευαν ματσάκια ρίγανη, τα ευλογούσαν στην εκκλησία και ράντιζαν με τον αγιασμό τα σπίτια και τα κτήματά τους.
Σημαντικές γιορτές τον Ιούνιο είναι το γενέσιο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου. Λόγω της μεγάλης αυτής εορτής ο Ιούνιος ονομάστηκε και «ΛΑΜΠΑΔΑΡΗΣ», επειδή την παραμονή της γιορτής του ήταν έθιμο να ανάβουν φωτιές στους δρόμους και να τις πηδούν. Όσοι πηδούσαν πάνω από τη φωτιά έδιωχναν το κακό. Έτσι καθαροί και ακμαίοι ετοιμάζονταν να περάσουν τη νέα περίοδο του χρόνου. Οι φωτιές ονομάζονταν «ΚΑΨΑΛΑ».
Τον είπαν και «ΚΛΕΙΔΩΝΑ», που είναι μια πανελλήνια μαντική πρακτική, αλλά με τοπικές παραλλαγές. Το γενικό πλαίσιο της τελετής είναι το ίδιο βασικά. Σύμφωνα με το έθιμο οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονταν σε ένα σπίτι και μια από αυτές πήγαινε κι έφερνε νερό. Κατά τη διαδρομή δεν έπρεπε να μιλήσει σε κανέναν, γι’ αυτό λέγεται και «αμίλητο νερό». Όταν το έφερνε, το έχυναν μέσα σε μια στάμνα. Στη συνέχεια, έριχναν μέσα διάφορα προσωπικά αντικείμενα (δαχτυλίδια, κουμπιά κ.λπ.) και μετά σκέπαζαν τη στάμνα με ένα κόκκινο πανί (το κόκκινο ταυτίζεται με την ταχύτητα η οποία θα βοηθούσε να φτάσει η ευνοϊκή τύχη γρήγορα) και έβαζαν πάνω μια κλειδαριά δήθεν για να την κλειδώσουν (ΚΛΕΙΔΩΝΑΣ) λέγοντας «Κλειδώνουμε τον Κλείδωνα με τ’ Αϊ-Γιαννιού τη χάρη κ’ όποια έχει καλορίζικο να δώσει να το πάρει».
Μετά τη δύση του ηλίου οι κοπέλες έβγαζαν την «κλειδωμένη στάμνα» κάτω από τα άστρα. Την επόμενη μέρα πριν την ανατολή του ήλιου γινόταν το άνοιγμα του Κλείδωνα. Μαζεύονταν γύρω-γύρω και όποια είχε κλείσει τη στάμνα, την άνοιγε και ένα μικρό παιδί έβγαζε από μέσα ένα-ένα τα μικροαντικείμενα και καθώς έβγαιναν με τυχαία σειρά στο κάθε ένα απαγγελλόταν ένα δίστιχο ερωτικό, σατυρικό, εύθυμο, ενίοτε υπερβολικό, ενίοτε ψευδές. Έμεινε και η φράση: «Αυτά τα λεν’ στον Κλείδωνα για τα Αϊ-Γιαννιού τη χάρη». Το έθιμο επικεντρωνόταν βασικά στη μαντεία σχετικά με την τύχη των κοριτσιών γι’ αυτό και τα μικροαντικείμενα που έριχναν μετά στη στάμνα τα έλεγαν και «ΡΙΖΙΚΑΡΙΑ», σχετικά με το ριζικό. Από αυτό ονομάστηκε ο Ιούνιος και «ΡΙΖΙΚΑΡΗΣ». Επίσης, τον Ιούνιο γιορτάζεται από την Εκκλησία η εορτή της Αναλήψεως, η μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, του Αγίου Πνεύματος, των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και των 12 Αποστόλων.
Ένας μήνας, πολλά ονόματα:
«ΣΙΝΑΝ» για τους Εβραίους, «ΑΛΣΑΙΡ» για τους Λιβύους, «Juno» για τους Ρωμαίους. Πήρε το όνομά του από τη θεά Ήρα, προστάτιδα του γάμου. Μεταγενέστερη εκδοχή θέλει τον Ιούνιο να παίρνει το όνομά του από τον πρώτο Ύπατο της Ρώμης, τον Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, θεμελιωτή της δημοκρατίας στη Ρώμη.
Καλό μήνα με ένα χαμόγελο
Με αισιοδοξία με υπευθυνότητα
Απέναντι στο καλοκαίρι του 2020
Από την Ευαγγελία Καναβά (Παρασκευάστρια Ιατρικών Εργαστηρίων – συγγραφέας)
