Πολλά έχουν ειπωθεί για τον Joker. Ο εφιαλτικός κλόουν της Gotham αποτελεί έναν από τους πιο εμβληματικούς χαρακτήρες της DC, αλλά και της μαζικής κουλτούρας γενικότερα. Οι ιστορίες του στο χαρτί είναι άπειρες, ενώ έχει αποτυπωθεί ουκ ολίγες φορές στην τηλεόραση, στα βιντεοπαιχνίδια και στον κινηματογράφο άλλες φορές πετυχημένα και άλλες όχι. Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε με μια δόση υπερβολής ότι ο Joker αποτελεί ένα είδος κοινωνικού φαινομένου στους τομείς της μαζικής κουλτούρας μιας και είναι ένας χαρακτήρας ευρέως αναγνωρισμένος ακόμη και για άτομα τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τα κόμικ και κρίνοντας από τη μαζική αποδοχή (αλλά και κριτική) που έχει δεχτεί η νέα ταινία της DC, τότε θα λέγαμε πως οι υποψίες μας μάλλον επιβεβαιώνονται.
Ο Joker είναι ένας χαρακτήρας που προβλημάτισε ιδιαίτερα τους δημιουργούς κόμικ και τους οδήγησε να πειραματιστούν μαζί του ωθώντας τον πολλές φορές στα άκρα. Όπως και να έχει, ο νούμερο ένα αντίπαλος του Batman είναι υπεύθυνος για κάποιες από τις καλύτερες ιστορίες της DC και γενικότερα της ένατης τέχνης, όπως το “Killing Joke” του Alan Moore και το “Death of the family” των Scott Snyder και Greg Capullo, και η αχαλίνωτη τρέλα του συνεχίζει να αποτελεί ένα εξαιρετικό υλικό εξερεύνησης τόσο του ίδιου του χαρακτήρα όσο και της ανθρώπινης κατάστασης. Έτσι, το 2019 μαζί με τη νέα ταινία του Joker κυκλοφόρησε από το Black Label της DC, το “Joker Year of the Villain», ένα one shot γραμμένο από τον μάστορα του τρόμου John Carpenter (Halloween, Escape from New York) και τον Anthony Burch (Borderlands 2) και εικονογραφημένο από τον Philip Tan (Spawn), το οποίο έρχεται να δώσει μία διαφορετική οπτική σε έναν από τους δημοφιλέστερους χαρακτήρες των κόμικς, αυτόν της ψυχανάλυσης.
Ξεκινώντας την ιστορία παρατηρεί κάποιος ότι, παρόλο που ο τίτλος έχει το όνομα του Joker, ο πρωταγωνιστής της δεν είναι αυτός. Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια εναλλακτική πραγματικότητα όπου η Gotham βρίσκεται υπό την κατοχή του Bane. O Joker έχει μόλις βγει από το Arkham Asylum και προσπαθεί να καταστρώσει το νέο του έγκλημα. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Jeremy, ένας άνθρωπος που θεωρείται ψυχικά ασθενής και ο οποίος βρίσκει στο πρόσωπο του Joker την αναγνώριση. Πιστεύει ότι ένας άνθρωπος ο οποίος θεωρείται τρελός από την κοινωνία θα μπορέσει να τον καταλάβει και να τον βοηθήσει. Ο Joker όμως ανακαλύπτοντας τον θαυμασμό του νεαρού άντρα αποφασίζει να τον εκμεταλλευτεί και τον παρασύρει σε σκοτεινά μονοπάτια και το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Jeremy δε θα βγει αλώβητος από εκεί.
Αυτό που κάνει το “Year of the Villain” εξαιρετικό είναι η ανάγνωση του Joker από τους δημιουργούς όσον αφορά τον χαρακτήρα του. Πατώντας στα χνάρια που χάραξε το “Arkham Asylum” του Morrison, ο Carpenter παρουσιάζει έναν Joker ο οποίος είναι εντελώς καλά. Δεν διακατέχεται από καμία τρέλα και δε θεωρείται ψυχικά ασθενής. Είναι απλώς ένας άνθρωπος τόσο έξυπνος που το μόνο που του δίνει χαρά είναι να δει τον κόσμο να καίγεται. Το σενάριο εδώ βάζει μία διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο τι ορίζει η κοινωνία ως ψυχική ασθένεια και τι είναι στην πραγματικότητα ένας άνθρωπος που είναι ψυχικά ασθενής. Ο Jeremy στο τέλος της ιστορίας έρχεται στη φρικτή συνειδητοποίηση ότι δεν έχει καμία σχέση με τον Πρίγκιπα του Εγκλήματος. Ο Joker είναι ένα πλάσμα υπερέξυπνο ο οποίος γνωρίζει ακριβώς τι κάνει και του αρέσει να πληγώνει τους ανθρώπους γύρω του, γιατί απλώς είναι κακός.
Η κατάστασή του δεν έχει καμία σχέση με την ψυχική ασθένεια και δε θα έπρεπε να αναγνωρίζεται ως τέτοιος. Οι άνθρωποι με ψυχική ασθένεια είναι άνθρωποι οι οποίοι δε θα έπρεπε να θεωρούνται απόβλητοι από την κοινωνία και από τους ανθρώπους γύρω τους. Οτιδήποτε κάνουν το κάνουν, γιατί δεν έχουν επίγνωση των πράξεών τους και με την κατάλληλη βοήθεια θα μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους. Δεν έχουν ουδεμία σχέση με έναν άνθρωπο ο οποίος έχει πλήρη επίγνωση των πράξεών του και καταφεύγει στο κακό, επειδή απλώς τον γεμίζει ως πράξη. Από τις διάφορες αναγνώσεις που έχει δεχτεί κατά καιρούς o Joker αυτή είναι μία από τις πιο εύστοχες και ελπίζουμε να τη δούμε να αναπτύσσεται πολύ περισσότερο στο εγγύς μέλλον.
Το “Year of the Villain” είναι ένα άβολο κόμικ όχι μόνο λόγω της θεματικής του. Διακατέχεται από πολύ έντονες και βίαιες σκηνές, ενώ στις τελευταίες σελίδες της ιστορίας γίνεται μια πιστή αναβίωση μιας από τις πιο σοκαριστικές στιγμές της ιστορίας του Joker. Το σχέδιο του Phillip Tan είναι λεπτομερέστατο με ξεθωριασμένα και σκοτεινά χρώματα που σε συνδυασμό με τα ασύμμετρα και μεγάλα καρέ τού προσδίδουν στην ανάγνωση ένα αίσθημα τρόμου και αγωνίας.
Δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα για αυτούς που θέλουν να διαβάσουν μια απλή και ευχάριστη ιστορία. Άλλωστε, κανείς δε θα περίμενε και κάτι τέτοιο με μια ιστορία που πρωταγωνιστεί ο Joker. Είναι όμως μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη μελέτη σε έναν εμβληματικό χαρακτήρα της ένατης τέχνης ο οποίος, ειδικά μετά την αρκετά προβληματική για εμένα αναγνώριση που δέχτηκε από την ομώνυμη ταινία του, θέτει καινούρια ερωτήματα για το τι θα έπρεπε να θεωρείται ψυχική υγεία και τι όχι. Σίγουρα δε θα τελειώσει κανένας το εν λόγω κόμικ με μια ευχάριστη αίσθηση. Όμως αν είστε από τους αναγνώστες που αναζητούν στις ιστορίες τους πέρα από απλή ψυχαγωγία και κάτι περισσότερο να πουν, τότε το “Joker: Year of the Villain” είναι για εσάς.
Από τον Άλκη Καζαμία,
Αναδημοσίευση από http://smassingculture.gr/
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
Εικόνα: Marc Crowther (南アフリカ)
