Δύο χρόνια απογοήτευσης, δύο χρόνια ζούμε τον δικό μας μύθο του Σίσυφου. Διαρκώς ανεβαίνουμε τον λόφο της πανδημίας και διαρκώς μας «φεύγει» η πέτρα προς τις παρυφές, όπως ακριβώς και του Σίσυφου. Δυστυχώς, στην δική μας περίπτωση δεν σχετίζεται αυτός ο φαύλος κύκλος με τον Δία, αλλά με την προσωπική μας ανικανότητα να αποδεχτούμε την επιστήμη και να εμπιστευτούμε αυτούς που την υπηρετούν.
Η αποτυχία μας ουσιαστικά σήμαινε παραμονή σε αυτό τον φαύλο κύκλο. Ένας φαύλος κύκλος οποίος διέπεται από την αρχή της μεταβατικότητας. Όπως ξέρετε το να επιβάλλονται περιοριστικά μέτρα δεν συνεπάγεται μόνο μειωμένη κοινωνική ζωή αλλά και εμπόδια στην οικονομική ανάκαμψη.
Η διεθνής οικονομία από τον Μάρτιο του 2020 ταλανίζεται και ταλαντεύεται από την στασιμότητα στα QE και έπειτα στην υπερθέρμανση. Η υπερθέρμανση της οικονομίας, δεν είναι ένα αυτούσιο γεγονός, προσωπικά θα το παρουσίαζα με παζλ, το οποίο με το που ολοκληρωθεί παύει να είναι υποψία ή ρίσκο που αιωρείται αλλά αντίθετα δείχνει την ομορφιά του με άσχημο τρόπο. Νομίζω είναι ξεκάθαρο τι εννοώ. Είναι καλό να θέλουν οι πολίτες να δαπανούν, αλλά όταν δεν παράγεις (σε παγκόσμια κλίμακα) τι να το κάνεις; Αποφύγαμε μία κρίση ζήτησης και τελικά δημιουργήθηκε κρίση προσφοράς.
Το lockdown, μέσω των μέτρων στήριξης που αποφασίστηκαν, ώθησε έμμεσα τους καταναλωτές να αυξήσουν ραγδαία την κατανάλωση, ουσιαστικά, όμως, κρατώντας σταθερή την προσφορά. Με πλήρη απλοποίηση και σκεπτόμενοι το απλό διάγραμμα προσφοράς και ζήτησης αυτό και μόνο ισοδυναμεί με αύξηση των τιμών. Η κατάσταση κρίνεται διαχειρίσιμη αλλά είναι, σαν, να προσπαθεί η οικονομία να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σκοινί. Μία λάθος κίνηση και τέλος, δηλαδή μία μεγάλη αύξηση των μισθών θα ισοδυναμούσε με σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, μία αύξηση των επιτοκίων με κρίση χρέους…
Τα δύο σημαντικότερα προβλήματα
Διακρίνουμε τις πληθωριστικές τάσεις τόσο σε απλά καταναλωτικά αγαθά όσο και στην ενέργεια.
Αρχικά, ας πάρουμε για παράδειγμα το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Πρόσφατη µελέτη του ΙΕΛΚΑ υπολόγισε πως οι τιμές του τυπικού χριστουγεννιάτικου τραπεζιού στα μεγάλα σούπερ μάρκετ ήταν αυξημένες κατά μέσον όρο 5% σε σύγκριση με το 2020. Με απλά λόγια αν ένας καταναλωτής δαπανούσε χ χρήματα για ένα αγαθό το 2020 τότε κατά μέσο όρο το ίδιο αγαθό θα κόστιζε χ+χ*5% το 2021. Αν η διαφορά σας φαίνεται μικρή, αναλογιστείτε ότι ο καταναλωτής ψωνίζει πληθώρα αγαθών.
Δεύτερον, στρέφοντας την προσοχή μας στην ενέργεια η ευρωπαϊκή ένωση κρίνεται σκόπιμο να μεριμνήσει και να εξομαλύνει τις ανισότητες για το κόστος εφοδιασμού ενέργειας της κάθε χώρας. Διότι υπάρχουν χώρες οι οποίες βρίσκονται σε συγκριτικά ευνοϊκότερη θέση με τις υπόλοιπες. Ενώ εσωτερικά, όπως και πράττει η κυβέρνηση, κρίνεται αναγκαίο να έλθουν περαιτέρω ελαφρύνσεις.
Σε αυτό το σφικτό κλοιό που έχει δημιουργήσει ο πληθωρισμός, η αβεβαιότητα έχει κυριαρχήσει στους καταναλωτές. Η προηγηθείσα καταναλωτική συμπεριφορά δεν είναι η πλέον ορθή και ούτε εφικτή. Βέβαια, συνεχίζουν και ζητούν αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς για την αντιμετώπιση της μείωσης της αγοραστικής τους δύναμης που προέρχεται από τον πληθωρισμό. Γεγονός που πρέπει να αποφευχθεί για να μην δημιουργηθούν επιπλέον πληθωριστικές πιέσεις.
Τι ΔΕΝ μπορεί να γίνει;
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι, αν αυτή την στιγμή η κυβέρνηση ανακοίνωνε μία σημαντική αύξηση των κατώτατων μισθών αυτό θα είχε ως άμεση συνέπεια περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού, πιστέψτε με, κανείς δεν επιθυμεί να γίνουμε Τουρκία. Οι κινήσεις πρέπει να είναι μετρημένες, οι προβλέψεις για την εξέλιξη του φαινομένου δεν επιτρέπουν υποπολαιότητες και μικροκομματικά παιχνίδια για πολιτική κατανάλωση και ψηφοθηρία. Εμείς ως καταναλωτές πρέπει να προσαρμοστούμε αλλάζοντας τα καταναλωτικά πρότυπα και ταυτόχρονα το κράτος να εναρμονιστεί με αυτήν την αλλαγή, δίνοντας κίνητρα και προστασία στους καταναλωτές. Επιπρόσθετα, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πρέπει να εξαλείψουν το χάσμα απόψεών τους και να δράσουν υπέρ του κοινού καλού και όχι συμφερόντων. Ας μην ξεχνάμε, ότι, η «οικονομική ορθοδοξία» (κλασικός μονεταρισμός) αντιμετωπίζει τον πληθωρισμό ως ένα φαινόμενο υπερθέρμανσης της οικονομίας που μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά βάση μέσα από την αύξηση των επιτοκίων. Αυτό γιατί ουσιαστικά η αύξησή τους θα λειτουργήσει ως αντί-κίνητρο για την διακράτηση χρήματος, άρα θα μειωθεί η ρευστότητα κάτι που συνεπάγεται αυτόματα μείωση των τιμών. Αντίθετα, παρατηρείται μια ιστορικά χαμηλή τάση των επιτοκίων ειδικά από την ECB, γεγονός που εκπίπτει από τον λόγο ότι και προ κρίσης δεν υπήρχε ο κατάλληλος αναπτυξιακός δυναμισμός όπως επίσης υπήρχαν και υψηλά χρέη. Συνεπώς, αν η Κριστίν Λαγκάρντ προέβαινε σε μία αύξηση εν μέσω τόσο έντονης οικονομικής αστάθειας, θα οδηγούσε πολλά κράτη μέλη σε κρίση χρέους.
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω το εξής, είναι μία περίοδος έντονου οικονομικού αναβρασμού, εμείς ως πολίτες θα πρέπει να σκεφτούμε πιο ορθολογικά, να προσαρμοστούμε και να συμβιβαστούμε με την νέα πραγματικότητα. Δύο χρόνια τώρα βιώνουμε τον μύθο του Σίσυφου, αλλά η «στροφή» της πανδημίας από υγειονομική κρίση σε υγειονομική-οικονομική επιβάλει επιπλέον δραστικά μέτρα…
Υ.Γ.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΕΙΤΕ!
