Σε μια εποχή που η κοινωνική πραγματικότητα μεταβάλλεται καθημερινά μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στην εμφάνιση της Κοινωνιολογίας, μιας επιστήμης πολυδιάστατης και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας.
Η Κοινωνιολογία είναι η επιστήμη που μελετά ως κοινωνικά φαινόμενα, την κοινωνική συμπεριφορά και κοινωνική δράση. ( Λεξικό Κοινωνικών Επιστημών, Unesco, Αθήνα 1972).
Προσπαθεί να αναλύσει και να εξετάσει την συμπεριφορά και την δράση των ανθρώπων σε ένα συγκεκριμένο χρονικό και τοπικό σημείο. Διαχωρίζεται σε Μάκρο-Κοινωνιολογία (που παρατηρούνται οι σχέσεις, οι δράσεις και οι ενέργειες των ατόμων σε μεγάλες ομάδες ή σε μεγάλα κοινωνικά σύνολα) & σε Μίκρο-Κοινωνιολογία (που παρατηρούνται οι σχέσεις, οι δράσεις και οι ενέργειες των ατόμων σε μικρές ομάδες ή σε μικρά κοινωνικά σύνολα).
Ο πατέρας την Κοινωνιολογίας θεωρείται ο August Comte ( 1798-1857) ο οποίος στηρίχτηκε στην παρατήρηση, στην καταγραφή και στην μελέτη των κοινωνικών φαινομένων. Καθιερώνει το όρο Κοινωνιολογία το 1822 και τον εννοεί ως «Κοινωνική Φυσική».
Διαίρεσε την Κοινωνιολογική σκέψη σε 2 κατηγορίες:
• Κοινωνική Στατική (Μελετά την αλληλεπίδραση των μελών ενός κοινωνικού συνόλου σε κατάσταση αρμονίας)
• Κοινωνική Δυναμική (Μελετά την κοινωνική αλλαγή, τη διαδοχή των κοινωνικών φαινομένων και των νόμων τους)
Η θεωρία του βασίστηκε στην εξέλιξη της κοινωνίας μέσω της εξέλιξης της ανθρώπινης σκέψης, η οποία πραγματοποιείται μέσω τριών σταδίων:
• Το Θεολογικό στάδιο (ερμηνεύει τον κόσμο ως έργο υπερφυσικών δυνάμεων)
• Το Μεταφυσικό στάδιο (ερμηνεύει τον κόσμο μέσω αφηρημένων ιδεών, όπως αυτή της φύσης, την οποία ανέδειξε ως πρωταρχική οντότητα)
• Το Θετικό στάδιο (κατά το οποίο ο άνθρωπος παρατηρεί τα φαινόμενα και ανακαλύπτει τους νόμους που τα διέπουν)
Σύμφωνα λοιπόν με την θεωρία του Comte το ανθρώπινο πνεύμα από το θεολογικό περνά στον μεταφυσικό τρόπο σκέψης, για να καταλήξει στον θετικό τρόπο, ο οποίος και αποτελεί την κορυφαία φάση της εξέλιξης του πνεύματος.
Πρωτοπόροι Διανοητές τη Κοινωνιολογίας
Karl Marx (1818-1883): Πίστευε πως η επιστήμη είναι το εργαλείο για την μεταμόρφωση της κοινωνίας και πολέμησε τον καπιταλισμό τον οποίο θεωρούσε υπεύθυνο για τις κοινωνικές ανισότητες. Ήταν ένθερμος υποστηρικτής των αδικημένων και καταπιεσμένων αγροτών και εργατών, εναντιώθηκε στους πλούσιους και στην αριστοκρατία.
Emil Durkheim (1858-1917): Υποστήριξε πως τα κοινωνικά γεγονότα θα πρέπει να εξετάζονται ως πράγματα, γιατί συμβαίνουν ανεξάρτητα από τις επιθυμίες των ατόμων. Τα διακρίνει σε υλικά (κοινωνία, εκκλησία, κράτος, τρόποι επικοινωνίας) & σε μη υλικά (ηθικότητα, συλλογική συνείδηση, συλλογικές αναπαραστάσεις κτλ). Διακρίνει την κοινωνία σε 2 τύπους, στην πρωτόγονη (χαρακτηρίζεται από μηχανική αλληλεγγύη) & στην σύγχρονη (χαρακτηρίζεται από οργανική αλληλεγγύη).
Max Weber (1864-1920): Προσπαθεί να κατανοήσει την κοινωνική μεταβολή ως απόρροια οικονομικών παραγόντων, ενώ παράλληλα υποστήριζε πως οι ιδέες και οι αξίες επηρεάζουν εξίσου την κοινωνική μεταβολή και εξέλιξη. Έδωσε έμφαση στην μελέτη της ανθρώπινης υποκειμενικότητας, η οποία συγκροτείται από προθέσεις, αξίες, πεποιθήσεις και στάσεις που κρύβονται πίσω από την συμπεριφορά του ατόμου και περιγράφουν τις πράξεις του. Επομένως ως στόχος της κοινωνιολογικής έρευνας τίθεται η εύρεση του προσωπικού νοήματος και των αξιών που αποδίδει κάθε υποκείμενο στην συμπεριφορά και την δράση του, θέτοντας τον εαυτό του νοητικά στη θέση των άλλων, για να διαπιστώσει πώς σκέπτονται και πώς αισθάνονται εκείνοι.
Η κοινωνιολογία είναι μια σύνθετη επιστήμη που αποτυπώνει και αναλύει τόσο τη δομή όσο και την λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών στην εξέλιξή τους. Η μοναδικότητά της έγκειται στο γεγονός οτι δεν εστιάζει στο άτομο αλλά στις κοινωνικές σχέσεις αυτού και των ομάδων των σύγχρονων κοινωνιών.
Πηγές:
Εισαγωγή στην κοινωνιολογία, Πανεπιστήμιο Κρήτης
O Αύγουστος Κοντ και η Κοινωνιολογία ως κοινωνική Φυσική, Sciencearchives
Ο θεμελιωτής της κοινωνιολογίας Εμίλ Ντυρκέμ, Sciencearchives
