«The Last Mile»: Το πρόγραμμα κοινωνικής επανένταξης εντός φυλακής στην Αμερική

Ο όρος «κοινωνική επανένταξη» αναφέρεται στη διαδικασία της κοινωνικής ένταξης των αποφυλακισμένων στο κοινωνικό περιβάλλον. Η ίδια η φυλάκιση από μόνη της επιφέρει δυσκολίες στην κοινωνική επανένταξη του ατόμου. Η απομόνωση, ο ιδρυματισμός αλλά και ο στιγματισμός έχουν αντίκτυπο στην κοινωνική ζωή και πορεία των αποφυλακισμένων. Όλα αυτά σε συνάρτηση με παράγοντες κοινωνικούς (π.χ. περιθωριοποίηση, έλλειψη εκπαίδευσης, δυνατότητες εργασιακής απασχόλησης), ατομικούς (π.χ. ουσιοεξάρτηση, προβλήματα ψυχικής υγείας, έλλειψη ικανότητας οικονομικής διαχείρισης) και οικονομικούς (π.χ. φτώχεια, ανεργία, μη εξειδικευμένη εργασία) καθιστούν την επανένταξη μία δύσκολη διαδικασία.

Τα προγράμματα για την κοινωνική επανένταξη διακρίνονται σε προγράμματα εντός της φυλακής και προγράμματα εκτός φυλακής. Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα πρόγραμμα κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων εντός της φυλακής στην Αμερική. Τα προγράμματα αυτά συνεισφέρουν στην ομαλή κοινωνική επανένταξη των αποφυλακισμένων στηριζόμενα στη δημιουργία ενός εξειδικευμένου σχεδίου επανένταξης των κρατουμένων.

«The Last Mile»

Το 2010 ο Chris Redlitz, ο δημιουργός του προγράμματος, μπήκε στην κρατική φυλακή του San Quentin State (California, Ηνωμένες Πολιτείες) για πρώτη φορά. Είχε κληθεί να μιλήσει σε μια ομάδα ανδρών σχετικά με τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα. Κατά την συναναστροφή του με τους κρατούμενους εντυπωσιάστηκε τόσο από το επίπεδο των επιχειρηματικών γνώσεων των ανδρών και την επιθυμία τους να μάθουν, ώστε άρχισε να καλλιεργεί την ιδέα της δημιουργίας ενός προγράμματος επιχειρηματικότητας μέσα στη φυλακή.

Έτσι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Διορθώσεων και Αποκατάστασης της Καλιφόρνιας δημιουργήθηκε ένα εξάμηνο πρόγραμμα επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης δεξιοτήτων για τη δημιουργία επιχειρήσεων που ονομάστηκε «The Last Mile». Το «The Last Mile» (T.L.M.) αποτελεί έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που παρέχει εκπαίδευση στη φυλακή και καθοδήγηση μετά την αποφυλάκιση.

Το 2014 το «The Last Mile» κυκλοφόρησε το Code.7370 στην κρατική φυλακή του San Quentin, το πρώτο πλήρως περιεκτικό πρόγραμμα προγραμματισμού υπολογιστών που διατέθηκε σε φυλακή των Η.Π.Α. Οι μαθητές στο Code.7370 μαθαίνουν HTML, CSS, JavaScript και Python, χωρίς πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το πρόγραμμα αποτελείται από δύο κομμάτια, ένα κομμάτι για αρχάριους που εστιάζει στα θεμέλια του προγραμματισμού υπολογιστών, ενώ το προηγμένο κομμάτι διεισδύει στις εφαρμογές JavaScript, Node.js κ.λπ.

Αρχικά οι μαθητές κωδικοποίησαν έργα με στυλό και χαρτί, επειδή δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο Διαδίκτυο στις φυλακές. Το 2017 τέσσερις μαθητές του «The Last Mile» στο San Quentin State Prison δημιούργησαν μια offline βάση δεδομένων με το όνομα JOLT, η οποία επιτρέπει στους μαθητές να εκτελούν τις απαραίτητες εργασίες για να μάθουν να κωδικοποιούν. Το πρόγραμμα σπουδών του προγράμματος έχει επεκταθεί στην Καλιφόρνια και σε άλλες πολιτείες όπως η Ιντιάνα, το Κάνσας και η Οκλαχόμα. Υπάρχουν αίθουσες διδασκαλίας που λειτουργούν στα San Quentin (2014), Ironwood (2015), Folsom Women’s Facility (2016), California Institution for Women (2018), Pelican Bay State Prison (2018) και Ventura Youth Facility (2018). 

Το 2016 το «The Last Mile» δημιούργησε το πρώτο κατάστημα ανάπτυξης ιστοσελίδων που λειτουργεί μέσα σε φυλακή των Η.Π.Α., το «The Last Mile Works». Αφού οι συμμετέχοντες ολοκληρώσουν ένα έτος εκτεταμένης εκπαίδευσης, έχουν την ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση στο T.L.M. Works, όπου δημιουργούν πραγματικούς ιστότοπους για ιδιώτες πελάτες κερδίζοντας μισθό στην αγορά, βελτιώνοντας τις δεξιότητές τους και ενισχύοντας το χαρτοφυλάκιό τους. 

Ο ίδιος ο δημιουργός του προγράμματος θεωρεί ότι με την ανάπτυξη του προγράμματος κοινωνικής επανένταξης εντός φυλακών θα σπάσει ο φαύλος κύκλος του εγκλήματος (διάπραξη εγκλήματος-φυλάκιση-αποφυλάκιση/ στιγματισμός/αποτυχία κοινωνικής επανένταξης-υποτροπή). Σύμφωνα με τον ίδιο οι συμμετέχοντες έχουν επιδείξει αποφασιστικότητα και με σκληρή δουλειά δημιουργούν καλύτερες συνθήκες για την κοινωνική τους επανένταξη. Μέσω της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης που λαμβάνουν, αυξάνουν τις προοπτικές τους για την ανεύρεση εργασίας μειώνοντας έτσι την πιθανότητα υποτροπής.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προσφέρει δεξιότητες στους κρατούμενους οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στην προσωπική ανάπτυξη και ενδυνάμωσή τους και στην συνέχεια να βοηθήσουν σε μία πιο ομαλή κοινωνική επανένταξή τους στο σύνολο της κοινωνίας. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μέτρα που εφαρμόζονται και στοχεύουν στην μείωση αρνητικών επιδράσεων κοινωνικού αποκλεισμού μίας ομάδας δεν μπορούν να επιτύχουν από μόνα τους. Το σύνολο της κοινωνίας με την στάση που κρατάει συμβάλλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων της όποιας δράσης.

Η κοινωνική επανένταξη των αποφυλακισμένων, για να επιτύχει, χρειάζεται πολλαπλές ενέργειες. Αποχή του αποφυλακισμένου από το έγκλημα, προγράμματα κοινωνικής επανένταξης (είτε εντός είτε εκτός φυλακής) και αποδοχή των αποφυλακισμένων από την ίδια την κοινωνία (π.χ. την πρόσληψη των αποφυλακισμένων σε επιχειρήσεις). Η επιτυχία προγραμμάτων, όπως το «The Last Mile», αποτελεί συλλογική προσπάθεια.

Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου

Διαδικτυακές πηγές:

https://thelastmile.org/

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Last_Mile_(prison_rehabilitation_program)

https://blog.ed.ted.com/2018/10/26/why-im-teaching-prisoners-to-code/?fbclid=IwAR1wdcDw44ESuI_X_1QxOzfVLgkn6_CfxsD1x5fLE2yFyOVVY2h_qU1W_g8

Απόφοιτος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με πεδία ειδίκευσης το Ποινικό Δίκαιο και τις Εξαρτήσεις. Εργάζομαι ως καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στόχος μου να παρουσιάσω άρθρα με κοινωνικά ζητήματα, ώστε να συμβάλλω στην γνωριμία του κοινού με την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.