Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον η εύρεση πηγών χρηματοδότησης σε επιχειρηματικές ιδέες οι οποίες στοχεύουν στην δημιουργικότητα ή στην υλοποίηση ιδεών που δεν είναι συμβατές με το υφιστάμενο χρηματοδοτικό σύστημα αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην υλοποίηση τέτοιων ιδεών και την δυνατότητα χρηματοδότησης σε πρώιμο στάδιο.
Δεδομένων των μορφών χρηματοδότησης που υπάρχουν όπως ο τραπεζικός δανεισμός, τα επιχειρηματικά κεφάλαια (Venture Capital), οι ιδιώτες επενδυτές (Business Angels), η πρακτόρευση απαιτήσεων (Factoring), οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων (Business Incubators), η χρηματοδοτική μίσθωση (Leasing), οι επιδοτήσεις μέσω κοινοτικών προγραμμάτων (τύπου ΕΣΠΑ), η προσφορά νέων χρεογράφων με δημόσια εγγραφή (IPO) κλπ. οι έχοντες μια δημιουργική ιδέα αντιμετωπίζουν εμπόδια, περιορισμούς ή αποκλεισμούς στην προσέλκυση κεφαλαίων γι’ αυτό στρέφονται πλέον και αξιοποιούν μεγάλες, διαδικτυακές κοινότητες καταναλωτών-επενδυτών.
Μια σχετικά νέα μορφή άτυπης χρηματοδότησης με την επωνυμία «crowdfunding» έχει κάνει την εμφάνισή της σε τέτοιου είδους επιχειρηματικές ιδέες. Ας δούμε τι είναι και σε τι επεκτείνεται.
Ένας κατά προσέγγιση ορισμός: Επί της ουσίας δεν υφίσταται κάποιος επίσημος οικονομικός ορισμός του crowdfunding, αλλά μέσα από την βιβλιογραφία που σιγά σιγά αναδύεται ως «crowdfunding» κατά τους Lambert & Schwienbacher (2010) ορίζεται «Μια ανοικτή πρόσκληση, κυρίως μέσω του διαδικτύου, για την παροχή οικονομικών πόρων είτε υπό μορφή δωρεάς είτε ως αντάλλαγμα κάποιας μορφής ανταμοιβής ή / και δικαιωμάτων ψήφου για την υποστήριξη των εκστρατειών.»
Μέσω της συγκεκριμένης μορφής χρηματοδότησης παρέχεται η δυνατότητα στους κατά μία έννοια διαφοροποιημένους συμβατικά επιχειρηματίες να απευθύνονται άμεσα στο ευρύ κοινό για οικονομική βοήθεια για την εύρεση πόρων επί των καινοτόμων ιδεών τους.
Ποια είναι τα είδη χρηματοδότησης μέσω crowdfunding: Αρκετοί θα θεωρήσουν αναλύοντας τον ορισμό του ότι πρόκειται για ένα είδους χρηματοδότησης ιδίως κοινωνικών ιδεών. Είναι όμως έτσι; Σαφώς και όχι. Το crowdfunding έχει επί της ουσίας διαφοροποιήσεις χρηματοδότησης ανάλογα με την ιδέα. Συγκεκριμένα υπάρχουν οι παρακάτω κατηγορίες:
1. Δανειοδότηση με την συμμετοχή ιδιωτών: Μια υπό δημιουργία εταιρεία διασφαλίζει μια συμφωνία με το κοινό προκειμένου να δανειστεί χρήματα με την υποχρέωση επιστροφής των χρημάτων με τόκο λόγω της βοήθειας. Μοιάζει πολύ με τον παραδοσιακό δανεισμό από τράπεζα με τη διαφορά ότι στην προκειμένη περίπτωση δανείζεστε από πολλούς επενδυτές.
2. Η δυνατότητα έκδοσης τύπου μετοχών εκτός χρηματιστηριακής αρχής: Ουσιαστικά πρόκειται για πώληση μεριδίου της επιχειρηματικής ιδέας και κατ’ επέκταση της επιχείρησης σε έναν αριθμό επενδυτών ως αντάλλαγμα για την επένδυση που πραγματοποιούν. Η ιδέα είναι παρόμοια με την αγορά ή πώληση κοινών μετοχών στο χρηματιστήριο ή με τα επιχειρηματικά κεφάλαια.
3. Συμμετοχική χρηματοδότηση βάσει ανταμοιβής: Ιδιώτες προσφέρουν δωρεές σε ένα έργο ή σε μια επιχείρηση με την προσδοκία να λάβουν σε μεταγενέστερο στάδιο κάποια ανταμοιβή μη χρηματοοικονομικής φύσεως, όπως προϊόντα ή υπηρεσίες, ως αντάλλαγμα για τη συνεισφορά τους. Αποτελεί την κυρίαρχη και πιο διαδεδομένη μορφή.
4. Συμμετοχική χρηματοδότηση μέσω δωρεάς: Πρόκειται για την προσφορά ποσών μέσω δωρεάς από ιδιώτες προκειμένου να ενισχυθεί ο ευρύτερος στόχος χρηματοδότησης ενός συγκεκριμένου έργου φιλανθρωπικού χαρακτήρα χωρίς να λαμβάνουν κανένα οικονομικό ή υλικό αντάλλαγμα.
5. Συμμετοχή στα κέρδη / συμμετοχή στα έσοδα: Οι επιχειρήσεις μπορούν να συμφωνήσουν τη συμμετοχή του κοινού στα μελλοντικά κέρδη ή έσοδα ως αντάλλαγμα για την παροχή χρηματοδότησης στο παρόν.
6. Συμμετοχική χρηματοδότηση με έκδοση τίτλων: Οι ιδιώτες επενδύουν σε τίτλο που εκδίδεται από την εταιρεία π.χ. σε ένα ομόλογο.
7. Υβριδικά μοντέλα: Προσφέρουν στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να συνδυάσουν στοιχεία από περισσότερα του ενός είδους συμμετοχικής χρηματοδότησης.
Πηγές:
Mollick, E. (2014). “The Dynamics of Crowdfunding: Determinants of Success and Failure”. Journal of Business Venturing. doi:10.2139/ssrn.2088298
Morduch, J. (1999). “The Microfinance Promise. Journal of Economic Literature”, 37(4), 1569.
Munoz, S., & Bangdiwala, S. (1997). “Interpretation of Kappa and B statistics measures of agreement”. Journal of Applied Statistics.
Poetz, M., & Schreier, M. (2012). “The value of crowdsourcing: can users really compete with professionals in generating new product ideas?”, Journal of Product Innovation Managment, 29(2).
Schwienbacher, A., & Larralde, B. (2010). “Crowdfunding of Small Entrepreneurial Ventures”. SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.1699183
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
