Παράξενα είδη χρήματος

Οι άνθρωποι, στην προσπάθεια να πραγματοποιήσουν τις συναλλαγές τους, είχαν εφεύρει αρκετά είδη χρήματος. Ωστόσο, μερικά μας παραξενεύουν ως προς το μέγεθος ή την εμφάνισή τους. Ας δούμε 3 είδη παράξενων χρημάτων!

Η πέτρα-χρήμα Rai

Το νησί της Μικρονησίας, Γιαπ, φαίνεται ότι είχε ένα ξεχωριστό τρόπο να πραγματοποιεί τις συναλλαγές του. Συγκεκριμένα, ξεχωρίζει για τα ογκώδη πέτρινα χρήματα που χρησιμοποιούσαν στο συγκεκριμένο νησί και τα ονόμαζαν Rai ή Fei. Πρόκειται για μεγάλους δίσκους από ασβεστόλιθο που η διάμετρός τους μπορεί να φτάνει τα 4 μέτρα, ενώ υπάρχουν και σε μικρότερο μέγεθος που αγγίζουν τα 3,5 εκατοστά. Η πέτρα-χρήμα Rai έχει μια τρύπα στην μέση και τα μεγάλα μεγέθη μπορεί να ζυγίζουν μέχρι και 4 τόνους!

Όσον αφορά την αξία μιας τέτοιας πέτρας, καθοριζόταν από παράγοντες όπως η ιστορία της, το μέγεθός της, η χειροτεχνία της. Για παράδειγμα, αν έχασαν την ζωή τους άνθρωποι στην προσπάθεια μετακίνησης της πέτρας ή αν την έφερε κάποιος διάσημος ναύτης, τότε η αξία της πέτρας αυξανόταν. Εξίσου περίεργο είναι το γεγονός ότι η ιδιοκτησία μιας τέτοιας πέτρας βασιζόταν σε προφορική συμφωνία. Επειδή, όπως καταλαβαίνουμε, ήταν αρκετά δύσκολη η μετακίνηση της εν λόγω πέτρας, συνήθως την άφηναν στην ίδια θέση και απλά άλλαζε προφορικά η ιδιοκτησία της πέτρας. Μάλιστα, εικάζεται ότι μια πέτρα Rai που είχε βυθιστεί στη θάλασσα συνέχιζε να αποτελεί χρήμα, καθώς θεωρούσαν ότι βρίσκεται στον πάτο της θάλασσας, παρόλο που δεν την ξαναβρήκαν ποτέ.

Να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη πέτρα-χρήμα χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σε κάποιες ξεχωριστές περιστάσεις όπως γάμος, κληρονομία, σύμβολο συμμαχίας κ.λπ.

Ο σταυρός Katanga

Σε κάποια μέρη της σημερινής Δημοκρατίας του Κονγκό είχε χρησιμοποιηθεί ως χρήμα για μια περίοδο ένα είδος σταυρού, που ονομαζόταν Katanga. Πρόκειται για ένα σταυρό από χαλκό με τα βασικά μεγέθη να κυμαίνονται στα 20 εκατοστά και να ζυγίζουν περίπου 1 κιλό. Το όνομα του σταυρού προέρχεται από μια περιοχή εξόρυξης χαλκού της Δημοκρατίας του Κονγκό.

Ο συγκεκριμένος σταυρός ως χρήμα άξιζε περίπου 6 τσεκούρια, 10 κιλά αλεύρι, 5-6 πουλερικά, ενώ με 10 σταυρούς μπορούσες να αγοράσεις ένα όπλο. Επίσης, σε πολλές κοινωνίες της Κεντρικής Αφρικής ο σταυρός Katanga χρησιμοποιούταν ως χρήμα, ενώ τον θεωρούσαν σχεδόν το ίδιο πολύτιμο με το ελεφαντόδοντο.

Kissi penny

Το συγκεκριμένο είδος χρήματος έγινε γνωστό από λαούς της σημερινής Λιβερίας, της Σιέρρα Λεόνε και της Γουινέας. Πρόκειται για μια ράβδο σιδήρου με κάπως παράξενο σχήμα, καθώς η μια άκρη έμοιαζε με γράμμα «Τ», ενώ η άλλη με σπάτουλα. Το μέγεθος συνήθως δεν ξεπερνούσε τα 40-50 εκατοστά. Μεγαλύτερα μεγέθη συνήθως είχαν και υψηλότερη αξία. Τα kissi penny ήταν σε δέσμες των 20 κομματιών με αρκετές χρήσεις. Για παράδειγμα, με 100 δέσμες μπορούσες να αγοράσεις μια αγελάδα, με 300 δέσμες ένα σκλάβο!

Επίσης, εντύπωση μάς προκαλεί το γεγονός ότι το kissi penny θεωρούνταν «χρήμα με ψυχή». Αν υπήρχε η ατυχία και έσπαγε ένα κομμάτι του, τότε σταματούσε η κυκλοφορία του και η αξία του μπορούσε να αποκατασταθεί μόνο από τον παραδοσιακό «θεραπευτή» που συνήθως ήταν κάποιος σιδηρουργός. Έτσι, με μια αμοιβή ο «θεραπευτής» μπορούσε να κολλήσει το σπασμένο κομμάτι και να μετενσαρκωθεί η ψυχή που ξέφυγε από το kissi penny.

Πηγές:

http://www.bbc.com/travel/story/20180502-the-tiny-island-with-human-sized-money

https://www.atlasobscura.com/places/rai-stones

https://www.pcgs.com/News/The-Unusual-Katanga-Cross

http://www.liberiapastandpresent.org/kissi.htm

Katanga Crosses, National Bank of Belgium

Εικόνες: NautArch, DenverRand, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Guinze-Monnaies-Mus%C3%A9e_des_Confluences.jpg, Hannes Rada

Πτυχιούχος οικονομικών επιστημών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών οικονομικών σπουδών. Έχω ασχοληθεί με την εκπαίδευση. Βασική μου επιδίωξη, είναι να παρουσιάσω ενδιαφέροντα άρθρα οικονομικού (κυρίως) περιεχομένου, ώστε να γίνονται από όλους κατανοητά.