Τί είναι τελικά το Bitcoin (BTC);

Ψηφιακό νόμισμα, γρήγορο κέρδος, ταχύτητα συναλλαγών, πολύτιμο νόμισμα, είδος χρήματος, και αρκετοί άλλοι είναι μερικοί χαρακτηρισμοί που έχουν αποδοθεί για το ψηφιακό «φαινόμενο» Bitcoin. Τί μπορεί να είναι τελικά;

Ας το προσεγγίσουμε πολύ απλά μέσα από την βιβλιογραφία. Πραγματοποιείται μια αξιόλογη και έντονη προσπάθεια ερμηνείας του φαινομένου κι αυτό γιατί αναμφίβολα το Bitcoin αποτελεί έναν ζωντανό και υπολογίσιμο οργανισμό του διαδικτύου. Έχοντας διανύσει μια πορεία 9 ετών και μέσα από τον τρόπο λειτουργίας, δραστηριότητας και χρήσης του Bitcoin μπορεί κανείς να σκεφτεί, εάν τελικά το Bitcoin μπορεί να θεωρηθεί χρήμα ή μέσο συναλλαγών/πληρωμών ή μορφή επένδυσης.

Το Bitcoin ως μέθοδος πληρωμών/συναλλαγών

Με την εφεύρεση του εμπορικού διαδικτύου και το χαμηλό κόστος των προσωπικών υπολογιστών, τα εναλλακτικά προϊόντα διαδικτυακών πληρωμών γίνονται μια χρήσιμη μέθοδος πληρωμών στις παγκόσμιες αγορές όπου οι τοπικές τράπεζες και τα παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα δεν είναι διαθέσιμα και το μέσο εισόδημα των κατοίκων είναι πολύ χαμηλό, για να διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς που χρεώνουν υψηλά τις όποιες συναλλαγές.

Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη δυσπιστία προς τις τράπεζες, με αποτέλεσμα ο κόσμος να αναζητά εναλλακτικές μέσω διαδικτύου. Υπάρχουν περιπτώσεις που το νόμισμα ορισμένων χωρών δεν είναι σταθερό και υπόκειται σε μεγάλες διακυμάνσεις της αξίας του, οδηγώντας τις επιχειρήσεις να αναζητήσουν ξένες εναλλακτικές. Εκεί μπορεί να καταταχθεί και το Bitcoin το οποίο κατά βάση μπορεί να εξυπηρετήσει τα ανωτέρω.

Πολλοί ειδικοί, λοιπόν, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα βασικά χαρακτηριστικά του Bitcoin το κατατάσσουν ως μέθοδο πληρωμών/συναλλαγών. Ας δούμε συνοπτικά πώς προκύπτει αυτό:

Η τεχνολογία blockchain που εισήχθη για πρώτη φορά από το Bitcoin μπορεί να προσαρμοστεί και να επιτρέψει στις ρυθμιστικές οντότητες (κράτη, φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα) να παρέχουν πολύ πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες πληρωμών που εκφράζουν τις συναλλαγές σε κυρίαρχα νομίσματα, ενώ την ίδια στιγμή να αποφευχθεί η συγκέντρωση και η παροχή των εν λόγω υπηρεσιών/πληρωμών εντός των «too big to fail» τραπεζών. Πολλοί ειδικοί θεωρούν πως θα ήταν καλό να υιοθετηθεί τουλάχιστον η τεχνολογία του συγκεκριμένου κρυπτονομίσματος, αλλά και η λειτουργία του ως μέσο συναλλαγών, η οποία θα εξελίξει την υφιστάμενη κατάσταση των συστημάτων συναλλαγών προς μια νέα πορεία χωρίς «επιπλέον χρεώσεις».

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει μετατοπιστεί στην ηλεκτρονική τραπεζική. Οι καταναλωτές και οι έμποροι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο ψηφιακές μορφές πληρωμής για τις συναλλαγές, με το Bitcoin να είναι απλώς άλλο ένα βήμα προς αυτήν την φυσική εξέλιξη. Φαίνεται ότι το Bitcoin έχει ξεκάθαρη προοπτική ανάπτυξης και θα μπορούσε να αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο πληρωμής των online συναλλαγών και μεταφοράς χρήματος.

Όλα αυτά, κατά τους μελετητές του φαινομένου, έχει ως αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται ως μέσο συναλλαγών/πληρωμών με πολύ μικρό κόστος.

Το Bitcoin ως μορφή χρήματος

Μια δεύτερη κατηγορία ειδικών, αν μπορούμε να τους κατατάξουμε εκεί λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτηρισμό που αποδίδουν, είναι εκείνοι που εκτιμούν πως μπορεί να θεωρηθεί χρήμα με την γενική έννοια. Τι θα πει αυτό; Ας το δούμε.

Μια άποψη που έχει αποτυπωθεί και έχει βρει αρκετούς υποστηρικτές, ώστε το Bitcoin να θεωρηθεί νόμισμα, είναι να κυκλοφορούν παράλληλα με το «πραγματικό» Bitcoin υποδιαιρέσεις αυτού, όπως έκαναν και ιδιωτικές τράπεζες στη βάση των κερμάτων και του χρυσού πριν από αιώνες. Κάτι που συμβαίνει, αν αναλογιστεί κανείς ότι πέραν της μονάδας του Bitcoin υπάρχουν και υποδιαιρέσεις αυτού, τα λεγόμενα «satoshi», έτσι ώστε να εξυπηρετούνται μικρές αγοραπωλησίες.

Αρκετοί ειδικοί θεωρούν πως είναι χρήμα, γιατί τα Bitcoins γίνονται δεκτά ως πληρωμή για τα αγαθά και λειτουργούν επίσης ως παράλληλο νόμισμα σε ορισμένες χώρες, όπως η Αργεντινή. Τα χρήματα είναι ένα αγαθό που διευκολύνει την έμμεση ανταλλαγή και το Bitcoin ταιριάζει σε αυτό το προφίλ. Άλλοι συμπληρώνουν πάνω σε αυτό πως επέχει θέση χρήματος, διότι περιορίζεται από τα εσωτερικά χαρακτηριστικά που επιβάλλονται από τους νόμους των μαθηματικών και της θερμοδυναμικής και δεν υπόκειται σε κίνδυνο του αντισυμβαλλομένου και έτσι λειτουργεί ως νόμισμα.

Τέλος, σύμφωνα με αυστριακούς μελετητές, το Bitcoin ως τώρα δεν είναι καθολικά αποδεκτό μέσο ανταλλαγής, ακόμη και αν θεωρητικά είναι σε «ρευστή» μορφή, αλλά εξακολουθεί να είναι ένα μέσο ανταλλαγής, το οποίο έχει την προοπτική χρήματος χαρακτηρίζοντάς το ως «οιονεί-χρήμα». Δηλαδή, αγαθό που είναι τόσο «ρευστό», που μπορεί να γίνει χρήμα από πρακτική άποψη, ανάλογα της αποδοχής του από το κοινό.

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι για να χαρακτηρίζεται ως νόμισμα θα πρέπει να έχει μια γενικότερη αποδοχή πληρωμής σε αυτό το είδος τόσο από το σύνολο των επιχειρηματιών όσο και από πλευράς κοινωνιών-καταναλωτών.

Το Bitcoin ως χρηματοοικονομικό επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο

Υπάρχει μια άλλη σκοπιά, το τί είναι τελικά το Bitcoin. Ειδικοί μελετητές του φαινομένου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι περισσότεροι χρήστες (κατά πλειοψηφία του ίδιου του νομίσματος) θεωρούν την αγορά ποσοτήτων Bitcoin ως κερδοσκοπικές επενδύσεις σε ένα περιουσιακό στοιχείο.

Εκτιμούν ότι το Bitcoin δεν έχει παγιωθεί πλήρως ως νόμισμα για την πραγματοποίηση συναλλαγών κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε την τιμή του μακροπρόθεσμα. Εξετάζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες του, διαπίστωσαν ταυτόχρονες μεταβολές και εντοπίζουν ευκαιρίες για τριγωνικό αρμπιτράζ, κάτι που χαρακτηρίζει τα επενδυτικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, με αποτέλεσμα την αδυναμία χαρακτηρισμού του ως μέσο συναλλαγής ή λογιστικής μονάδας και αποθήκευσης αξίας (χρήμα). Η μη κατάταξη του Bitcoin ως χρήμα έγκειται στη δυσκολία απόκτησής του σε πραγματική ισοτιμία και τα κίνητρα για συσσώρευση Bitcoins το καθιστούν ένα αδύναμο μέσο συναλλαγής και το κάνουν να συμπεριφέρεται ως επενδυτικό στοιχείο.

Συνολικά, το Bitcoin φαίνεται να μην εμπίπτει στην κλασική περιγραφή των χρημάτων τόσο από τις συμβατικές όσο και τις εναλλακτικές θεωρίες των χρημάτων. Εξαιτίας των ιδιοτήτων συμπεριφοράς του και τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά δείχνουν να είναι ένα δύσκολο μέσο συναλλαγής και το ότι αποτελεί κακή λογιστική μονάδα και αποθήκευση αξίας το κάνουν να μην θεωρείται χρήμα, αλλά ούτε και μέσο συναλλαγών.

Εν κατακλείδι, αυτό που παρατηρείται και στις τρεις μορφές χαρακτηρισμού που του αποδίδουν οι ειδικοί με βάση την οπτική τους και τον τρόπο προσέγγισής τους μέσα από τις έρευνες που έχουν κάνει, φανερώνει ότι ακόμα είναι πολύ νωρίς να του δοθεί εξ ολοκλήρου ένας χαρακτηρισμός. Αυτό που το κατατάσσει κάπου φαίνεται ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτό χρησιμοποιείται εκάστοτε. Τι θα καταλήξει εν τέλει να θεωρείται, θα φανεί μέσα στην πορεία του χρόνου και της αποδοχής του από το κοινό και τον επιχειρηματικό κόσμο. Αυτοί είναι εξάλλου που δίνουν σε οποιοδήποτε υλικό ή άυλο αντικείμενο την ιδιότητά του. Επομένως, το μέλλον και η χρήση θα δείξουν.

*Το παρόν άρθρο βασίζεται σε αναφορές γύρω από τα κρυπτονομίσματα και έχει ενημερωτικό περιεχόμενο. Δεν αποτελούν απόψεις του αρθρογράφου και, σε καμία περίπτωση, παρότρυνση για κινήσεις αγοράς ή κερδοσκοπίας.

Πηγές:

(Τα στοιχεία ανανεώθηκαν στις 9/9/18)

Allen, H.J. (2016), $=€=Bitcoin?. ssrn.com, 15(33),10-60.

https://ssrn.com/abstract=2645001.

Baur, D., Lee, A. & Hong, K. (2016). Bitcoin: Currency or Investment?, ssrn.com,16(1),1-13.

https://ssrn.com/abstract=2561183

Fisher, I. (2016): The debt-deflation theory of great depressions, in Econometrica.

https://fraser.stlouisfed.org/files/docs/meltzer/fisdeb33.pdf

Grant, J. (2016). IsBitcoinMoney?.ssrn.com 24(1), 1-22.

https://ssrn.com/abstract=2619457

Grinberg, R. (2017). Bitcoin: An Innovative Alternative Digital Currency. Hastings Science & Technology Law Journal, 4 (1), 159–208.

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1817857

Herpel, M. (2016).Observations on the Digital Currency Industry.ssrn.com 62(1), 1-56. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1721076

Luther, W. & J. and White, L. (2016). Can Bitcoin Become a Major Currency?.ssrn.com 14-17(1), 1-8.

https://ssrn.com/abstract=2446604

McCullum, E. & Paul N. (2016). Bitcoin: Property or Currency?. ssrn.com

148(8), 1-8.

https://ssrn.com/abstract=2708188

Mittal, S. (2016). Is Bitcoin Money?.ssrn.com 32(1), 1-22.

https://ssrn.com/abstract=2434194

Segendorf B. (2017). What is Bitcoin? Economic Review.Riksbank central

bank. Sweden.

http://www.riksbank.se/Documents/Rapporter/POV/2014/2014_2/rap_pov_artikel_4_1400918_eng.pdf

Wenzel, R. (2013). Is Bitcoin Money: What Economists Have To Say 2013, Economic

policyjournal.

http://www.economicpolicyjournal.com/2013/10/is-bitcoin-money-whateconomists- have.html

Yermack, D. (2016). Is Bitcoin a Real Currency? An Economic Appraisal.ssrn.com 42(1), 1-23 .

https://ssrn.com/abstract=2361599

Οικονομολόγος Εκπαιδευτικός. Πτυχιούχος Δ.Π.Θ. με μεταπτυχιακές σπουδές στις Διεθνείς Οικονομικές & Επιχειρηματικές Σχέσεις και την Τραπεζική. Εργάστηκα ως οικονομικός σύμβουλος , όμως με κέρδισε η εκπαίδευση (παιδί εκπαιδευτικών ίσως να συνέβαλε). Μαζί θα διερευνήσουμε το ευρύτερο πεδίο των οικονομικών αλλά και κάθε τι που μας κεντρίζει το ενδιαφέρον θα το αναλύσουμε.