Σχιζοφρένεια στην παιδική ηλικία

Η σχιζοφρένεια στην παιδική ηλικία, παρά τη σπάνια εμφάνισή της, έχει αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια και έχει αποτελέσει αντικείμενο ερευνών. Ο κυριότερος λόγος αυτού του ενδιαφέροντος είναι ότι η πολύ πρώιμη έναρξη της διαταραχής θα μπορούσε να εξηγήσει περισσότερο την αιτία της διαταραχής σε σχέση με μια αναπτυξιακή προσέγγιση.

Η σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία ή σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη, είναι μια σπάνια και συνήθως σοβαρή μορφή της σχιζοφρένειας. Τα ψυχωτικά συμπτώματα ξεκινούν μέχρι τα 12 έτη. Η συχνότητα της σχιζοφρένειας για τις ηλικίες 2-12 ετών είναι μικρότερη από 1/10.000 παιδιά.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ

Ιστορικά έχουν γίνει πολλές αλλαγές στον τρόπο αντίληψης και διάγνωσης αυτής της διαταραχής. Τα κυριότερα θέματα που έχουν απασχολήσει τη διεθνή βιβλιογραφία είναι:

α) η ύπαρξη συνέχειας ή ασυνέχειας μεταξύ της σχιζοφρένειας στα παιδιά και της σχιζοφρένειας στους ενήλικες

β) η σχέση της σχιζοφρένειας στην παιδική ηλικία με τον αυτισμό και

γ) το σημαντικό ποσοστό των «άτυπων ψυχώσεων» στην παιδική ηλικία

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ

Τα ερευνητικά ευρήματα μάς κάνουν να υποθέτουμε ότι υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης σχιζοφρένειας. Παρόλα αυτά, μετά από ένα διάστημα αρκετών συζητήσεων και προβληματισμών, εγκατέλειψαν την ιδέα ότι η παιδική σχιζοφρένεια αποτελεί ξεχωριστή διαταραχή. Τα κριτήρια για τη σχιζοφρένεια, ισχύουν για όλο το ευρύ ηλικιακό φάσμα, δηλαδή παιδιά, εφήβους και ενήλικες.

ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΚΙ ΑΥΤΙΣΜΟΣ

Ο όρος αυτισμός έκρυβε κάποια ομοιότητα με την σχιζοφρένεια. Το κύριο ζήτημα ήταν η ύπαρξη συνέχειας ή ασυνέχειας μεταξύ αυτισμού και σχιζοφρένειας. Υπήρχαν θεωρίες που πίστευαν πως αφού ο αυτισμός είναι μια πολύ σοβαρή διαταραχή με πολύ πρώιμη έναρξη, θα μπορούσε να αποτελεί την πρωιμότερη εκδήλωση μιας πολύ σοβαρής διαταραχής των ενηλίκων, δηλαδή της σχιζοφρένειας. Η κυριότερη, όμως, διαφορά τους είναι ότι τα παιδιά με πολύ πρώιμη έναρξη εμφάνιζαν δυσκολίες από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους και ταίριαζαν στην έννοια του αυτισμού, ενώ η ομάδα που μετά την ηλικία των 7 ετών εμφάνιζαν παραληρήματα, ψευδαισθήσεις και κλινικά χαρακτηριστικά ταίριαζε με την σχιζοφρένεια.

ΑΤΥΠΕΣ ΨΥΧΩΣΕΙΣ

Η διαφωνία αφορά τον ορισμό της έννοιας. Εστιάζεται στα όρια και όχι στα χαρακτηριστικά, δηλαδή αν περιλαμβάνονται σ’ αυτήν την κατηγορία οι λιγότερο τυπικές περιπτώσεις.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

· αποδιοργανωμένος λόγος και αποδιοργανωμένη συμπεριφορά

· δυσκολία στις κινητικές δεξιότητες

· υπερευαισθησία σε ερεθίσματα π.χ. έντονα φώτα, γρήγορες κινήσεις

· διαταραχές στον ύπνο

· παράλογες σκέψεις

· παράλογες εκφράσεις συναισθημάτων π.χ. γέλιο σε στενάχωρη στιγμή

Η παιδική σχιζοφρένεια έχει απασχολήσει και απασχολεί πλήθος ειδικών επιστημόνων και γίνονται συνεχείς προσπάθειες ερμηνείας του και παρέμβασής του. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται έγκαιρα τα συμπτώματά της προκειμένου να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση και έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση με διάφορους τρόπους, όπως φαρμακοθεραπεία, εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων και εκπαίδευση – ψυχολογική υποστήριξη οικογένειας.

Πηγές:

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders -3rd edition-DSM-III, 1980, APA, Washington DC.

Burd L, Kerbeshian J. A North Dakota prevalence study of schizophrenia presenting in childhood. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1987, 26: 347-350.

Werry JS. Child and adolescent (early onset) schizophrenia: a review in the light of DSM-III-R. J Autism Dev Disord, 1992, 22: 601-624.

Είμαι Παιδαγωγός Γενικής και Ειδικής Αγωγής. Ολοκλήρωσα τις πτυχιακές μου σπουδές στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 2015 και τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου με τίτλο Ειδική (Ενιαία) Εκπαίδευση το 2017. Τα τελευταία χρόνια εργάζομαι στον ιδιωτικό τομέα της εκπαίδευσης. Τον ελεύθερό μου χρόνο,μου αρέσει να ταξιδεύω, να διαβάζω βιβλία και να γυμνάζομαι..