Έχετε ακούσει ποτέ την τεχνική με τα «θυμωμένα μπαλόνια»; Φανταστείτε να φουσκώνετε ένα μπαλόνι και να το δένετε. Φανταστείτε τώρα ότι το μπαλόνι είναι το σώμα σας και ο αέρας είναι ο θυμός. Μπορείτε να σκεφτείτε καθαρά; Μπορείτε να νιώσετε όμορφα και χαλαρά; Το σώμα σας είναι άνετο ή πιέζεται, επειδή είναι γεμάτο από αέρα; Νοητικά, συναισθηματικά και σωματικά ασφυκτιούμε. Ο θυμός πιάνει όλο τον χώρο μας!
Μας έχει θέσει σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η εκτόνωσή του είναι πλέον μια υπόθεση επιτακτική. Εμείς μπορεί να μην καταφέρνουμε να τον αγγίξουμε, γιατί όπως όλα τα συναισθήματα είναι άυλος, αλλά εκείνος μας αγγίζει πολύ δυνατά όταν τον βιώνουμε. Ζητά επίμονα τουλάχιστον συναισθηματική λύτρωση. Τι θα κάνουμε λοιπόν; Πώς μπορεί αυτός ο αέρας να βγει από το μπαλόνι;
Αν συνεχίσουμε να φουσκώνουμε το μπαλόνι, αν δηλαδή καταπίνουμε και συσσωρεύουμε θυμό, σίγουρα κάποια στιγμή… μπαμ! Θα σκάσει από μόνο του, αλλά θα διαλυθεί, έτσι δεν είναι; Θα διαλυθεί μαζί με τον εσωτερικό μας κόσμο. Αν πάλι αποφασίσουμε να σκάσουμε το μπαλόνι για παράδειγμα με μια καρφίτσα, για να βγει ο αέρας, πάλι μπαμ! Και αυτή τη φορά θα είναι μια επιθετική συμπεριφορά και προς τους άλλους, αφού χωρίς καμία προειδοποίηση τους τρομάξαμε και άλλοτε τους βλάψαμε. Διαλυθήκαμε και εμείς και δημιουργήσαμε φόβο και στους σημαντικούς άλλους της ζωής μας.
Υπάρχει ασφαλής τρόπος να βγει ο αέρας από μέσα μας; Η περίπτωση να μην φουσκώσουμε ποτέ το μπαλόνι αποκλείεται! Γιατί, αν και από μικροί οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μάθει ότι ο θυμός είναι ανεπιθύμητος, βλαβερός, ντροπιαστικός και καθόλου ευπρόσδεκτος, η αλήθεια είναι ότι ο θυμός όπως και άλλα συναισθήματα είναι εργαλεία που βοήθησαν το είδος μας να προσαρμοστεί, να επιβιώσει και να εξελιχθεί και τα κουβαλάμε μέσα μας ως μια κληρονομιά.
Ο πιο ασφαλής τρόπος είναι να κατανοήσουμε τον θυμό μας. Δηλαδή να καταλάβουμε τον λόγο που γέμισε το μπαλόνι μας αέρα, ποιος το φύσηξε και το έδεσε και τι κρύβει αυτός ο συμπιεσμένος αέρας! Η συνειδητοποίηση οδηγεί στην θεραπεία και η θεραπεία μέσω των κατάλληλων τεχνικών οδηγεί στην απελευθέρωση.
Ο θυμός λοιπόν είναι ένα συναίσθημα που δηλώνει δυσαρέσκεια από την μη ικανοποίηση των αναγκών μας. Και ο ψυχισμός μας στην προσπάθεια του να βιώσει τον μικρότερο δυνατό πόνο και φόβο χρησιμοποιεί κάποιους μηχανισμούς, για να αμυνθεί. Ένα από αυτά τα μέσα κάλυψης και αποφυγής άλλων πιο επώδυνων αισθημάτων όπως η θλίψη, ο πόνος, ο φόβος είναι και ο θυμός. Με αυτόν τον τρόπο ο θυμός μας φωνάζει «φοβάμαι», «στεναχωρήθηκα», «πληγώθηκα».
Είναι λοιπόν το καλύτερο καμουφλάζ! Πιο εύκολα διαχειρίσιμο από το πραγματικό πρόβλημα. Και ποια συνήθως είναι τα ουσιαστικά προβλήματα που κρύβει; Γιατί δηλαδή θυμώνουμε; Ας δούμε τις τέσσερις βασικές κατηγορίες.
Όταν ο θυμός «προστατεύει» την θλίψη. Τον χρησιμοποιούμε, για να στραφούμε κατά του ίδιου μας του εαυτού όταν νιώθουμε ανήμποροι, ανίκανοι και αδύναμοι. Όταν η έλλειψη αγάπης προς τον εαυτό μας μας κατακλύζει.
Όταν ο θυμός «προστατεύει» την απώλεια ελέγχου. Τον χρησιμοποιούμε, γιατί αισθανόμαστε ότι έχουμε χάσει τον έλεγχο και πιστεύουμε ότι εκφοβίζοντας ή τρομοκρατώντας τους άλλους θα τους υποτάξουμε στην θέλησή μας, οπότε θα ανακτήσουμε τον έλεγχο άμεσα.
Όταν ο θυμός «προστατεύει» το αίσθημα κατωτερότητας. Τον χρησιμοποιούμε με στόχο την απόκτηση δύναμης. Το αίσθημα της αναξιότητας, της υποτίμησης και της ανασφάλειας κουκουλώνεται και η επίδειξη δύναμης μέσα από τον θυμό κάνει τους άλλους να φανούν εξίσου ασήμαντοι.
Όταν ο θυμός «προστατεύει» την αδικία. Τον χρησιμοποιούμε ως ένα αφοπλιστικό όπλο υπεράσπισης των ηθικών μας αξιών, ως μέσο αγανάκτησης και αρκετές φορές για αποφυγή ανάληψης της δικιάς μας ευθύνης.
Αν παρατηρήσουμε όμως από ακόμα πιο κοντά, θα δούμε ότι αυτός που φυσά και δένει το μπαλόνι, σύμφωνα με το παραπάνω παράδειγμα, δεν είναι άλλος από τον φόβο. Η σχέση φόβου και θυμού είναι στενή και αρχέγονη. Η επίθεση είναι μία από τις δυο αντιδράσεις του φόβου όταν ένας οργανισμός, άνθρωπος ή ζώο, απειλείται. Η άλλη αντίδραση του φόβου είναι η ακινητοποίηση.
Στον άνθρωπο ο φόβος της απώλειας, της εγκατάλειψης, της μοναξιάς, της υποτίμησης, της αδικίας, της χειραγώγησης κ.ά. προκαλεί θυμό και επιθετικότητα. Ο θυμός παράγεται μεν από τον φόβο, αλλά κρύβει μέσα του δυναμικότητα και πολύ μα πολύ συσσωρευμένη ενέργεια. Τα μπαλόνια μας θα συνεχίζουν να φουσκώνουν ακόμα και με αυτές τις συνειδητοποιήσεις, αλλά μπορούμε να μην τα «δένουμε» από φόβο. Αντίθετα, να μάθουμε να αφήνουμε τον αέρα να βγαίνει σιγά σιγά και να παρατηρούμε τις αλλαγές εντός και εκτός μας.
Υπάρχει η αντίληψη ότι το συναίσθημα του θυμού είναι καταστρεπτικό. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα. Αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας. Επομένως, δεν είναι ο θυμός που καταστρέφει, αλλά η πράξη που προέρχεται από αυτόν. Ο θυμός χρειάζεται να εκφράζεται με κάποιον τρόπο. Είναι ένα δυναμικό συναίσθημα, χρειάζεται να εκφράζεται και να παράγει δημιουργία.
Από την Ελένη Αικατερίνη (Ψυχοθεραπεύτρια – Κοινωνιολόγος)
Δείτε περισσότερα: http://aksizo.gr/
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
