Γυναίκες: Διακρίσεις στον Εργασιακό Χώρο και Ψυχική Υγεία

Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών είναι συχνό φαινόμενο και το εργασιακό περιβάλλον αποτελεί τον πιο συνηθισμένο χώρο για να εκφραστούν. Σε μια έρευνα το 1/3 των γυναικών από την Αμερική δήλωσαν πως έχουν αδικηθεί σε προσλήψεις και προαγωγές, ενώ είναι οι πρώτες που απολύονται εξαιτίας του γένους και της ηλικίας τους. Επιπλέον, εξακολουθούν να κερδίζουν 76 λεπτά για κάθε δολάριο που κερδίζουν οι άνδρες, εργάζονται σε εταιρείες και βιομηχανίες με χαμηλά κέρδη και σπάνια εκπροσωπούν διευθυντικές θέσεις ή θέσεις επιρροής και δύναμης.

Οι διακρίσεις έχουν πολλές μορφές και δεν γίνονται πάντα εμφανείς. Κάποιες δεν είναι αντιληπτές, ενώ κάποιες άλλες είναι εμφανείς μέσα από τα προβλήματα που δημιουργούνται στον εργασιακό χώρο, στις ελάχιστες εργασιακές ευκαιρίες και στο μειωμένο εισόδημα. Σε οποιαδήποτε μορφή, η επίδρασή τους είναι μεγάλη στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα και υγεία των γυναικών. Μια μελέτη υποστηρίζει πως υπάρχουν 3 είδη διακρίσεων, η ανοιχτή-φανερή διάκριση, η γυάλινη οροφή και η σεξουαλική παρενόχληση. Η πρώτη κατηγορία αφορά διακρίσεις σε θέματα πρόσληψης, προαγωγής και απόλυσης. Οι κοινωνικές νόρμες και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις οδηγούν τις γυναίκες να υφίστανται έναν επαγγελματικό διαχωρισμό, με τα κατάλληλα επαγγέλματα για εκείνες να είναι οι νοσοκόμες, οι γραμματείς, αεροσυνοδοί, δασκάλες, πωλήτριες και σερβιτόρες, επαγγέλματα με χαμηλή κοινωνική εξέλιξη, χαμηλό κύρος και τους άνδρες να διατηρούν υψηλόβαθμες και ανώτερες θέσεις. Η δεύτερη κατηγορία, η γυάλινη οροφή αναφέρεται σε αόρατα εμπόδια που εμποδίζουν την εξέλιξη και την προαγωγή των γυναικών στην εργασία. Τα εμπόδια αυτά περιλαμβάνουν στερεότυπα για τις ικανότητες των γυναικών, σχετίζονται με την έλλειψη εμπειρίας, κινήτρων και πρωτοβουλιών. Με τη τρίτη κατηγορία, τη σεξουαλική παρενόχληση θα ασχοληθούμε σε επόμενο άρθρο (βλ. Psychology Insight- Γυναίκες: Σεξουαλική Παρενόχληση στον Εργασιακό Χώρο και Ψυχική Υγεία) καθώς αποτελεί ένα σημαντικό θέμα.

Γενικότερα οι συνέπειες των διακρίσεων στον εργασιακό χώρο αφορούν τόσο τον ψυχολογικό, όσο και τον σωματικό τομέα, καθώς σε μια έρευνα οι γυναίκες που έπεσαν θύματα διακρίσεων ανέφεραν έως και 30% υψηλότερο ποσοστό άγχους. Τα σωματικά συμπτώματα που αναφέρθηκαν ήταν η αρθρίτιδα, καρδιαγγειακά νοσήματα και μυοσκελετικά προβλήματα, τα οποία εμφανίζονται αρκετά αργότερα στην πάροδο των χρόνων. Τέλος, οι γυναίκες που βίωσαν κάποια εμπειρία διάκρισης απουσιάζουν πιο συχνά, αισθάνονται περισσότερες ζαλάδες και αδυναμίες, ενώ παρουσιάζουν χαμηλή παραγωγικότητα και αυτοεκτίμηση.

Πηγές:

(Τα στοιχεία ανανεώθηκαν στις 1/9/17)

Bell, M.P., McLaughlin, M.E., Sequeira, J.M.(2002). Discrimination, Harassment and the Glass Ceiling: Women Executives as Change Agents. Journal of Business Ethics, 37, 65-76.

Pavalko, E.K., Mossakowski, K.N., Hamilton, V.J.(2003). Does Perceived Discrimination Affect Health? Longitudinal Relationships between Work Discrimination and Women’s Physical and Emotional Health. Journal of Health and Social Behavior, 43, 18-33.

Απόφοιτη Ψυχολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Eιδικευόμενη Ψυχοθεραπεύτρια Συστημικής/Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας. Πιστεύω η ψυχολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και η ύπαρξη της ψυχικής μας ευημερίας και γαλήνης δημιουργούν τις συνθήκες για μια πιο ευτυχισμένη και παραγωγική ζωή. Μόττο μου: «Ας δείξουμε εμπιστοσύνη στη ζωή και στο ένστικτό μας. Ξέρουν να μας καθοδηγούν». (nikolidakiel.psy@gmail.com)