Το σ ’αγαπώ σε μια σχέση

Η λεκτική επικοινωνία παίζει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή της φύσης μιας σχέσης και στην μετάβαση από μια απρόσωπη, απομακρυσμένη και αμήχανη ανταλλαγή σε μια προσωπική και στενή αλληλεπίδραση. Για παράδειγμα, τα ζευγάρια που αντιλαμβάνονται ότι η σχέση τους μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πιο σοβαρό αναφέρουν κάποιες φράσεις που θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι μέσα από αυτές δεσμεύονται να είναι μαζί, όπως «Θα μείνουμε μαζί σε λίγο καιρό», «Δε βγαίνω με κανέναν άλλον, παρά μόνο με τον σύντροφό μου», ή «Σε αγαπώ».

Η λέξη «Σ’ αγαπώ», μια λέξη ισχυρή και δυνατή, είναι αυτή που αποτελεί το ορόσημο σε μια σχέση και χαρακτηριστικά καθορίζει πολύ γρήγορα την αλλαγή της και την μετάβαση σε μια πιο στενή προσωπική κατάσταση ανάμεσα στα δύο φύλα.

Η επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρει ότι οι άνδρες ερωτεύονται γρηγορότερα από τις γυναίκες και θεωρούν ότι ο έρωτας είναι σημαντικός λόγος, για να δημιουργήσουν μια σοβαρή σχέση, ενώ δυσκολεύονται περισσότερο συναισθηματικά στους χωρισμούς σε σχέση με τις γυναίκες που απομακρύνονται από μια αγάπη ευκολότερα, όταν χρειαστεί.

Ο Rubin αναφέρει ότι οι άνδρες τείνουν να συγχέουν τα συναισθήματά τους και συγκεκριμένα, την αγάπη και το ενδιαφέρον, σε αντίθεση με τις γυναίκες που είναι ικανές να διακρίνουν ευκολότερα και με σαφήνεια τα δυο αυτά συναισθήματα.

Ο ψυχολόγος John Allen Lee, χρησιμοποιώντας την ελληνική γλώσσα, απεικόνισε σχηματικά 3 βασικά και 3 δευτερογενή είδη αγάπης που εκφράζουν τα δύο φύλα. Πρόκειται για την θεωρία που ονομάζεται «Χρωματικός τροχός της αγάπης».

Αναφέρθηκε, λοιπόν, στον έρωτα, δηλαδή την ρομαντική αγάπη (eros), στο παιχνίδι, δηλαδή το φλέρτ (ludus), και στην στοργή, δηλαδή την αγάπη που χαρακτηρίζεται από τρυφερότητα (storge). Τα δευτερογενή είδη αγάπης είναι η μανία, δηλαδή η κτητική και εξαρτητική αγάπη και προέρχεται από τον συνδυασμό του έρωτα και της παιχνιδιάρικης αγάπης (mania), η ρεαλιστική-λογική αγάπη, που προέρχεται από τον συνδυασμό της παιχνιδιάρικης και στοργικής αγάπης (pragma) και, τέλος, η ανιδιοτελής αγάπη, που προέρχεται από τον συνδυασμό του έρωτα και της στοργής (agape).

Σε σχετική έρευνα μελετήθηκαν οι απόψεις των δύο φύλων για την αγάπη και διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες προσανατολίζονται στην στοργική και λογική αγάπη σε σχέση με τους άνδρες που προσανατολίζονται στην ερωτική και παιχνιδιάρικη αγάπη. Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι οι γυναίκες σκέφτονται σοβαρότερα την επιλογή του ερωτικού συντρόφου τους σε σχέση με τους άνδρες που φαίνεται ότι είναι περισσότερο ρομαντικοί και λιγότερο σταθεροί σε μια σχέση.

Ποιος εκφέρει πρώτος την λέξη «Σ’ αγαπώ»;

Τις περισσότερες φορές οι άνδρες είναι εκείνοι που λένε πρώτοι «Σ’ αγαπώ». Έχουν δοθεί αρκετές ερμηνείες για αυτήν την δήλωση.

Αρχικά, αναφέρεται ότι αυτό συμβαίνει σαν ένας τρόπος να αναγκάσουν τις συντρόφους τους να πουν και εκείνες «Σ’ αγαπώ» και αμοιβαία να δεσμευτούν και οι δυο πιο σοβαρά στην σχέση. Η δήλωση, όμως, αυτή από την μεριά των ανδρών φαίνεται πως συμβαίνει κάπως πολύ πρώιμα και σε πολύ αρχικό στάδιο μιας σχέσης. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που οι γυναίκες έχουν νιώσει ότι εισέρχονται σε μια σχέση απότομα, ξαφνικά και κάπως τυχαία. Κάποιοι άνδρες παραδέχονται ότι αυτό γίνεται, όταν φοβούνται ότι θα χάσουν την κοπέλα που έχουν δίπλα τους και προσπαθούν να διατηρήσουν με αυτόν τον τρόπο την σχέση.

Κάποιοι άλλοι παραδέχονται ότι συμβαίνει, για να πείσουν τον ίδιο τους τον εαυτό ότι είναι έτοιμοι να δεσμευτούν, καθώς είναι πιθανότερο να μην κρατήσουν μια σχέση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παράλληλα, κάποιες φορές μπορεί να είναι ανασφαλείς και αβέβαιοι για τα συναισθήματα που έχουν για μια σχέση ή να έχουν μπερδεμένα  συναισθήματα και, επομένως, η φράση «Σ’ αγαπώ» και η πιθανή ανταπόκριση από την σύντροφο να τους βοηθήσει να βγουν πιο γρήγορα από το αδιέξοδο των συναισθημάτων.

Τις περισσότερες φορές αυτό που ισχύει είναι ότι είναι έτοιμοι να κάνουν το επόμενο βήμα και να επισφραγίσουν την σοβαρότητα της σχέσης με ένα «Σ’ αγαπώ». Επίσης, αυτό που υποστηρίζουν οι περισσότεροι άνδρες είναι ότι η φράση βγαίνει αυτόματα, συχνά χωρίς να την σκεφτούν.

Είναι αλήθεια ότι οι άνδρες χαρακτηρίζονται από αυθορμητισμό, ερωτισμό και εκφραστικότητα περισσότερο από τις γυναίκες, με αποτέλεσμα συχνά αυτό που νιώθουν μια δεδομένη στιγμή να το εκφράζουν με οποιοδήποτε τρόπο. Και αυτό αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφή διάκριση ανάμεσα στο «νιώθω αγάπη και σου εκφράζω την αγάπη μου». Αυτό μας οδηγεί σε σκέψεις σχετικά με τις διαφορές φύλου στον έλεγχο των συναισθημάτων. Έτσι, φαίνεται ότι οι άνδρες έχουν χαμηλό έλεγχο στην έκφραση των συναισθημάτων τους ή δυσκολεύονται να τα χαλιναγωγήσουν, με αποτέλεσμα η φράση «Σ’ αγαπώ» να εκφέρεται ευκολότερα. Η δήλωση αυτή άλλοτε οδηγεί στην δημιουργία σχέσης και άλλοτε στην αποστασιοποίηση των γυναικών, επειδή το βήμα έγινε σύντομα.

Γιατί οι γυναίκες αποφεύγουν να πουν πρώτες «Σ’ αγαπώ»;

Οι γυναίκες αποφεύγουν να πουν γρήγορα «Σ’ αγαπώ» γιατί, αρχικά, είναι σε θέση να αναγνωρίζουν καλύτερα το συναίσθημα της αγάπης και τα συναφή με την σχέση συναισθήματα, όπως το να της αρέσει απλά κάποιος, την οικειότητα ή τον ενθουσιασμό. Οι άνδρες έχουν δυσκολία να διακρίνουν τα συναισθήματα αυτά ως ξεχωριστά και τα βιώνουν συχνά όλα ως αγάπη.

Επίσης, είναι ικανές να συγκρατήσουν το συναίσθημα της αγάπης, παρόλο που πολύ συχνά λέγεται ότι το νιώθουν σε εντονότερο βαθμό από τους άνδρες. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι σε θέση να ελέγχουν με σαφήνεια το κάθε συναίσθημα που νιώθουν, είναι ψυχικά ήρεμες και δεν θεωρούν ότι χρειάζεται να εκφράσουν και λεκτικά το συναίσθημα της αγάπης.

Παράλληλα, φαίνεται πως είναι πιο προσγειωμένες και λογικές και περιμένουν να νιώσουν έτοιμες για την δέσμευση που θα επισφραγιστεί με το «Σ’ αγαπώ».

Τέλος, αποφεύγουν να εκφέρουν πρώτες το «Σ’ αγαπώ», γιατί σύμφωνα με τις επιταγές της κοινωνίας οι άνδρες αναμένεται να είναι «κυνηγοί» και να λαμβάνουν πρωτοβουλίες για την εξέλιξη μιας σχέσης, ενώ οι γυναίκες πιο παραδοσιακά αναμένεται να περιμένουν, να είναι προσεκτικές και να αντιδρούν αναλόγως στις κινήσεις και στον τρόπο προσέγγισης των ανδρών. Έτσι, λόγω της κοινωνικής πίεσης και των κοινωνικών προσδοκιών στους ρόλους των δύο φύλων οι άνδρες αναλαμβάνουν να καθοδηγήσουν την πορεία μιας σχέσης. 

Αξίζει να επισημανθεί, ωστόσο, ότι υπάρχουν εξαιρέσεις στις θεωρίες, στους κανόνες και στα αποτελέσματα ερευνών. Οι άνθρωποι είναι μοναδικοί και οι σχέσεις των ανθρώπων δεν μπορούν να ιδωθούν μονοδιάστατα. Παράλληλα, οι κοινωνίες εξελίσσονται με την πάροδο των χρόνων και οι σχέσεις διαμορφώνονται μέσα στην εκάστοτε πολιτισμική κουλτούρα.

Επιμέλεια κειμένου: Ευγενία Κελαράκου

Βιβλιογραφία

  • Owen, F.W. (1987). «The Verbal Expression of Love by Women and Men as a Critical Communication Event in Personal Relationships», Women’s Studies in Communication, 10:1, pp. 15-24, DOI: 10.1080/07491409.1987.11089701.

Δικτυογραφία

Εικόνες: https://en.wikipedia.org/wiki/Color_wheel_theory_of_love#/media/File:Colour_Wheel_of_Love.jpeg

Απόφοιτη Ψυχολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Eιδικευόμενη Ψυχοθεραπεύτρια Συστημικής/Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας. Πιστεύω η ψυχολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και η ύπαρξη της ψυχικής μας ευημερίας και γαλήνης δημιουργούν τις συνθήκες για μια πιο ευτυχισμένη και παραγωγική ζωή. Μόττο μου: «Ας δείξουμε εμπιστοσύνη στη ζωή και στο ένστικτό μας. Ξέρουν να μας καθοδηγούν». (nikolidakiel.psy@gmail.com)