Από τις εκδόσεις Γράφημα κυκλοφορεί το έργο της Μάγδα Αλεξανδρή Δημοκά: «Κοντραμπάσο». Αποκλειστική καλεσμένη μας στο yourearticles.
-Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Γράφημα το νέο σας μυθιστόρημα «Κοντραμπάσο». Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;
Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα μυστηρίου που αγγίζει την ζωή του καλλιτέχνη, αναφέρεται στον τρόπο ζωής του αλλά και τρόπο λειτουργίας των ανθρώπων που τον περιβάλλουν. Ο θάνατός του ανατρέπει την καθημερινότητα όλων αυτών των ανθρώπων παραθέτοντας στον αναγνώστη στοιχεία και συσχετισμούς μέσα από τους οποίους θα προσπαθήσει να αποκαλύψει το αίτιο της συμφοράς. Άνθρωποι και ανθρωπάκια ξετυλίγουν την προσωπικότητά τους μέσα από τη διήγηση αλλά κυρίως τους διαλόγους. Το κοντραμπάσο δεν είναι παρά ένας σιωπηλός παρατηρητής της απρόσμενης τραγωδίας αλλά μεταφυσικά ζωντανός, μια και καταφέρνει μέσα απ’ τη μουσική να ερεθίσει την ψυχή και τον νου των ακροατών αλλά και του αναγνώστη, επιβάλλοντας απαλά μια φιλοσοφική αναζήτηση.
-Ποια είναι τα κίνητρα και οι στόχοι των βασικών ηρώων σας;
Τα κίνητρα που οδηγούν σε θυμό και στη συνέχεια σε εγκληματικές πράξεις είναι κυρίως απωθημένα ετών, βαθιές πληγές που σιγοκαίνε, οργή που παραμονεύει για να εκραγεί και κυρίως η ιδέα της εκδίκησης, αυτή που οδηγεί τους «ασθενείς» ανά τους αιώνες μοχθηρές πράξεις. Υπάρχουν και πρόσωπα που έχουν μέσα τους παρόμοιες σκέψεις και αισθήματα που όμως τα κρύβουν καλά. Αυτοί έχουν συνηθίσει να βάζουν στη ζωή τους όρια όσον αφορά στις εκδηλώσεις και τις πράξεις τους και αρπάζουν στιγμή για μια τιμωρία που ίσως δεν θα τους εκθέσει στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Φυσικά έχουμε κι εκείνους που άθελά τους ή και ηθελημένα διδάσκουν τα όρια της ζωής, τους κανόνες του ήθος. Αυτοί ανήκουν σε μία άλλη κατηγορία, ίσως γιατί μεγάλωσαν με οικογενειακό πολιτισμό, απέκτησαν πλατιά παιδεία και έχουν ευγενείς στόχους από τη νεότητα τους.
-Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
Απ, ό,τι έχω διαπιστώσει από τις επαφές γνωστών και φίλων υπάρχουν αναγνώστες που απλά διαβάζουν χωρίς να ενδιαφέρονται και τόσο για την βαθύτερη γνώση που μπορεί να αποκομίσει κάποιος από ένα βιβλίο. Περνούν τις σελίδες σαν να διαβάζουν ένα ελαφρύ περιοδικό. Αδιαφορούν για την αίτια των γεγονότων, για τον τρόπο σκέψης των προσώπων ή για άλλες χρήσιμες απόψεις που αναπτύσσει ο συγγραφέας. Αν δε το κείμενο είναι δυσκολονόητο γι’ αυτούς, το αφήνουν στην άκρη, το απορρίπτουν.
Υπάρχουν, φυσικά, και αναγνώστες που εμβαθύνουν στο κείμενο, σημειώνουν τα στοιχεία που τους εντυπωσιάζουν και έτσι συγκρατούν την χρήσιμη γνώση. Είναι αυτοί που μέσα από τα κείμενα αναζητούν την αλήθεια της ζωής αφού πιστεύουν ακράδαντα στην χρησιμότητά της.
-Υπάρχουν όρια κανονικότητας (νορμάλ) στη ζωή και κυρίως στην τέχνη;
Ασφαλώς και υπάρχουν όρια και κανόνες στην καθημερινότητα μας, διαφορετικά η ζωή θα ήταν πολύ χειρότερη απ’ αυτή που βιώνουμε.
Όσο για την κανονικότητα στην τέχνη, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι περιορίζει την ελεύθερη έκφραση. Όμως θεωρώ ότι χωρίς όρια θα είχαμε ξεφύγει όσον αφορά την έκθεση των συλλογισμών μας και των εκφράσεών μας. Η τέχνη είναι γεγονός πως είναι το μέσον της ελεύθερης έκφρασης, όμως χωρίς όρια υπάρχει κίνδυνος να προσχωρήσει στην έννοια της αναρχίας. Η τέχνη οφείλει να διδάσκει ήθος, ηθική, ευγενείς ιδέες και συναισθήματα. Η κανονικότητα στην τέχνη είναι διδαχή της πνευματικής ελευθερίας αλλά όχι ελευθεριότητα.
Η τέχνη είναι η παρηγοριά μας, το καταφύγιο της ψυχής μας, η λύτρωσή μας ως μονάδων και ως κοινωνίας.
-Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Νομίζω ότι πάντα υπάρχει κάποιο ερέθισμα, όμως σ’ αυτή τη ζωή τα περισσότερα τα διδασκόμαστε. Μαθαίνουμε ν’ αγαπάμε, να εκφράζουμε ιδέες, να συμπονούμε, ν’ αγωνιζόμαστε.
Θεωρώ ότι η οικογένεια και η σχολική παιδεία είναι οι βασικοί παράγοντες που διδάσκουν την αγάπη για την γνώση καθώς και την τέχνη. Δεν θα αγνοήσουμε την προδιάθεση του ανθρώπινου νου, ούτε τους εξωτερικούς-κοινωνικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την προσωπικότητά μας, όμως κατά βάση η γενικότερη παιδεία που λαμβάνουμε είναι αυτή που καθορίζει τις καθημερινές λειτουργίες μας μέσα στο κοινωνικό σύνολο, άρα την αγάπη μας στην μελέτη, την συγγραφική μας διάθεση και την βαθιά εσωτερική μας ανάγκη να εκφραστούμε.
-Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στον ψηφιακή μας κόσμο; Πόσο επηρεάζεται από τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη;
Όπως όλα τα πράγματα έτσι και ο ψηφιακός κόσμος έχει και τα θετικά του. Είναι εύκολο πλέον να βρεις τα νέα αναγνώσματα ή και να τα μελετήσεις μέσω του υπολογιστή, πράγμα που διευκολύνει εκείνους που δυσκολεύονται να μετακινηθούν οι έχουν προβλήματα όρασης.
Όσον αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι γεγονός ότι κάνει την μάθηση πιο διαδραστική με την εικόνα και τα βίντεο. Δεν βοηθά όμως στην δημιουργική σκέψη, εκτός του ότι θα υπάρχει εξάρτηση, ιδίως των παιδιών, από αυτήν. Όσο για το μέλλον, διαφαίνεται ότι ίσως αντικαταστήσει και το ρόλο του εκπαιδευτικού και φυσικά την ανθρώπινη επαφή. Όμως θέλω να πιστεύω και εύχομαι ότι θα βοηθήσει στην εξέλιξη της τέχνης και φυσικά του βιβλίου με τα μέσα που διαθέτει. Πιστεύω ότι η γοητεία του βιβλίου δεν θα επηρεαστεί γιατί η τεχνητή νοημοσύνη από τη φύση της στερείται δημιουργικής σκέψης και έμπνευσης, χαρακτηριστικό μόνο του ανθρώπινου νου.
-Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
Η λογοτεχνία είναι ο γραπτός δεξιοτεχνικός λόγος μέσα από τον οποίο ο συγγραφέας εκφράζει ιδέες και συναισθήματα. Αποκαλύπτει την ιδιοσυγκρασία του, την αισθητική του και την ικανότητά του να περιγράφει με μια γλώσσα καλλιεργημένη και πλατιάς παιδείας. Η λογοτεχνία μας διδάσκει ενσυναίσθηση και κριτική σκέψη. Είναι μια μορφή τέχνης ιδιαίτερα χρήσιμη για τον αναγνώστη που τον βοηθά να αναπτύξει την νοητική του αντίληψη, να εισχωρήσει στην βαθύτερη γνώση και έτσι να αναζητήσει την αλήθεια και το νόημα της ζωής. Κυρίως όμως η λογοτεχνία είναι η έννοια της πνευματικής ελευθερίας. Αυτό είναι που την καθορίζει και την ανυψώνει ως μια από τις μεγαλειώδεις τέχνες.
-Οι αναγνώστες στην χώρα μας μειώνονται αισθητά, γιατί θεωρείτε συμβαίνει αυτό και πώς το βιβλίο μπορεί να αναγεννηθεί;
Είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι, φίλοι του βιβλίου, δεν έχουν βρεθεί σε συνθήκες κατάλληλες ώστε να καταφέρουν να μελετήσουν ιδέες και απόψεις σπουδαίων κειμένων, ελληνικών η ξένων, κυρίως κλασσικής λογοτεχνίας που είναι απαραίτητη για την διαμόρφωση ώριμης και σαφούς άποψης για το νόημα της ζωής. Το δυσάρεστο όμως είναι η μείωση του ποσοστού των αναγνωστών. Πολλοί δε εκ των αγοραστών προτιμούν ελαφρύ ανάγνωσμα. Απ’ ό,τι διαπιστώνω, οι γυναίκες είναι αυτές που αγοράζουν περισσότερα βιβλία, αλλά πολλές αγαπούν το ανάλαφρο ανάγνωσμα.
Είναι επίσης γεγονός ότι η πολιτεία μας δεν προσφέρει ούτε τον χρόνο ούτε τις συνθήκες ώστε ο εργαζόμενος να ευνοείται όσον αφορά την μελέτη. Κύριος παράγοντας απομάκρυνσης από το βιβλίο είναι η νέα τεχνολογία που αποπροσανατολίζει τους νέους προς τα ηλεκτρονικά μέσα, κατευθύνοντας τους σε ενημέρωση ελαφρού ενδιαφέροντος. Αυτή η κατευθυνόμενη και κακή ενημέρωση μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, από άτομο σε άτομο, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση έως περιφρόνηση προς το βιβλίο και την εποικοδομητική μελέτη.
-Ξεχωρίζετε κάποιους συγγραφείς τους οποίους θαυμάζετε και από τους οποίους έχετε επηρεαστεί; Συγκεκριμένα έργα που λατρεύετε;
Αγαπώ τους κλασσικούς συγγραφείς με τους οποίους ήρθα σε επαφή από μικρό παιδί, αφού οι γονείς μου είχαν μια πλούσια βιβλιοθήκη. Και θεωρώ απαραίτητη την επαφή αυτή για την δημιουργία και καταστάλαξη απόψεων πάνω στα ζητήματα αξιών που διέπουν την ζωή μας. Και όταν λέω κλασσικούς εννοώ τους Ντίκενς, Δουμά, Μπαλζάκ, Ντοστογιέφσκι κ.λπ..
Από τους νεότερους συγγραφείς θαυμάζω τον Καζαντζάκη φυσικά και την Λιλή Ζωγράφου με την εξαιρετικά απλή και καθαρή γραφή της. Αν και πάντα έχεις να πάρεις θετικά στοιχεία από κάθε βιβλίο αν το μελετήσεις προσεκτικά.
-Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στην εποχή μας;
Η αλήθεια είναι ότι η εποχή μας δεν έχει πολύ ρομαντισμό. Οι νέες τεχνολογίες μάς οδηγούν σε ορθολογιστικές λειτουργίες. Ίσως γι’ αυτό και ο έρωτας παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Μας είναι πιο απαραίτητος από παλιότερα, γιατί μας ζωντανεύει, μας κάνει να ονειρευόμαστε, να επιθυμούμε έντονα ένα καλύτερο μέλλον που θα το αντιμετωπίσουμε συντροφικά. Ίσως γιατί φοβόμαστε το μέλλον. Οι εποχές άλλαξαν, έγιναν πιο σκληρές. Η αλήθεια είναι ότι αρμονία είναι ό,τι καλύτερο στη ζωή μας, γι’ αυτό πρέπει να αγωνιζόμαστε και για τα δύο και να βαδίζουμε με ρομαντισμό αλλά και με λογική.
-Τι αγαπάτε, τι φοβάστε και τι έχετε χάσει στην ζωή;
Σ’ αυτή τη ζωή αγάπησα τον άνθρωπο και προσέφερα σ’ αυτόν ό,τι μπόρεσα, μουσική, συγγραφή, ζωγραφική, αγκαλιά, χαμόγελα, συμβουλές, κατανόηση, συγχώρεση. Στερήθηκα όμως τον χρόνο. Αν τον είχα, ίσως θα μπορούσα να δημιουργήσω περισσότερο, ν’ αγαπήσω περισσότερο, να προσφέρω περισσότερο. Ίσως χρειαζόμουν λίγη παραπάνω ελευθερία, μακριά από στερεότυπα.
Βάδισα με πίστη στον συνάνθρωπο και με οδηγό την ελπίδα. Υπήρξα γενικά αισιόδοξος άνθρωπος και θεωρώ ότι αυτή η αισιοδοξία με βοήθησε ώστε να αποφύγω την αδράνεια και το σκοτάδι.
-Υπάρχουν μελλοντικά συγγραφικά σχέδια;
Οι περισσότεροι δημιουργοί έχουν όνειρα και σχέδια για το μέλλον. Είμαστε ανήσυχα πνεύματα. Εγώ επειδή έχω δύο ιδιότητες έχω και σχέδια και στόχους που αφορούν τη μουσική αλλά και την συγγραφή. Ήδη ετοιμάζω το νέο μου βιβλίο.
Αλεξανδρή – Δημόκα, Μάγδα – Εκδόσεις Γράφημα: Κοντραμπάσο
Διαβάστε περισσότερες απόψεις για βιβλία και συνεντεύξεις συγγραφέων: εδώ
