Είμαι λάτρης των μύθων, της φαντασίας, της μεταφοράς και της λογοτεχνίας που ενσωματώνει την εξιστόρηση ενός μύθου με βαθύτερα νοήματα με ό,τι μπόρεσε να διασωθεί και να καταγραφεί. Ως εκ τούτου δε θα μπορούσα να μην έχω ξεχωρίσει το Βασιλιά Αρθούρο με την γραφή του Peter Ackroyd μέσω της οποίας ο συγγραφέας ζωντανεύει τον μύθo σε έναν μόνο τόμο.
Ακούγοντας και μόνο ένα από τα ακόλουθα ονόματα: Αρθούρος, Μέρλιν, Λάνσελοτ, Γκουϊνεβιρ, Εξκάλιμπερ Κάμελοτ μάς έρχεται στο μυαλό ο μύθος του Βασιλιά Αρθούρου και των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης. Παρόλο που υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές για το μύθο, το Le Morte d’Arthur από τον Sir Thomas Malory παραμένει ως η πιο συγκινητική και εφευρετική ιστορία.
Ο Peter Ackroyd μετατρέπει το έργο του Μάλορι του δέκατου πέμπτου αιώνα σε μια δραματική σύγχρονη ιστορία φέρνοντας στη ζωή έναν κόσμο θάρρους, μαγείας, πίστης και μεγαλοπρέπειας. Η χρυσή εποχή του Κάμελοτ, η επικίνδυνη αναζήτηση για το Άγιο Δισκοπότηρο, η κρυφή αγάπη της Γκουϊνεβιρ και του Λάνσελοτ και η προδοσία του γιου του Αρθούρου, Μόρντρεντ, ένας μύθος που συνδέεται βαθιά με τους Άγιους Τόπους.
Μέσα από το μύθο του Βασιλιά Αρθούρου ξεδιπλώνεται ένα πεπρωμένο, ότι υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο βρέθηκε την συγκεκριμένη στιγμή στο συγκεκριμένο σημείο και επιλέχθηκε από το ίδιο το ξίφος ως άξιος Βασιλιάς. Θα πει κανείς ότι δεν υπάρχει η ελεύθερη βούληση τελικά; Φυσικά και υπάρχει.
Ο λόγος για τον οποίο ερχόμαστε στον κόσμο. Ένα κάλεσμα, ένα λαμπρό φως μας δείχνει τις επιλογές μας. Μια εναλλακτική πραγματικότητα του τι μπορούμε να γίνουμε, να αισθανθούμε, να γευτούμε. Ένα μέλλον που μπορούμε να δημιουργήσουμε…
Η δημιουργία αυτού του μέλλοντος έρχεται μέσα από την δράση. Την απόφαση να κάνω κάτι με αυτό το πεπρωμένο, να επιλέξω να ζω με αξίες και ιδανικά, με ιπποτισμό και ευγένεια, να δω τι χρειάζεται ο κόσμος από εμένα με όλες τις εμπειρίες και τις δυνάμεις που έχω.
Εδώ λοιπόν η ελεύθερη βούληση είναι η απόφαση να βγάλει το ξίφος από τον βράχο και να αγκαλιάσει το πεπρωμένο του δημιουργώντας μεγαλοπρέπεια, βοηθώντας τους αδύναμους, να ενώσει την Αγγλία έχοντας ένα ιερό σκοπό: το Άγιο Δισκοπότηρο, και μία ομάδα ευγενών ιπποτών να συμπορευτούν με τις νέες αξίες και ιδανικά.
Στην προσπάθειά του να δημιουργήσει και να κάνει το καλό θα προδοθεί εις τριπλούν: από την αγαπημένη του σύζυγο Γκουϊνεβιρ, τον καλύτερό του φίλο και έναν από τους ιππότες του Λάνσελοτ και τον γιο του, Μόρντρεντ.
Η ιστορία ξεκινάει από ένα ανθρώπινο λάθος – πάθος. Ο Ούθερ Πεντράγκον είχε την οργή ενός δράκου μέσα του και η δύναμή του ήταν γνωστή σε όλους. Θα προκαλέσει την οργή ενός ευγενή, του Δούκα της Κορνουάλης, με μία προσβολή που έγινε στο πρόσωπο της γυναίκας του Δούκα, της Λαίδης Ινγκρέιν, η οποία ήταν γνωστή για την ομορφιά της.
Θα αρρωστήσει προκειμένου να την αποκτήσει. Μέσα του παλεύουν οι δυνάμεις της αγάπης και της οργής. Στην απελπισία του να αποκτήσει αυτό που θέλει θα συμμαχήσει με τον άνθρωπο της Μαγείας, όπως αυτοαποκαλείται, τον Μέρλιν, για να μπορέσει να εκπληρωθεί το πεπρωμένο. Ο Μέρλιν θα ζητήσει σε αντάλλαγμα ό,τι επιθυμεί, προκειμένου να “γιατρέψει” την αρρώστια του Βασιλιά χαρίζοντάς του αυτό που επιθυμεί περισσότερο.
Ο Βασιλιάς ορκίζεται στη Βίβλο να εκπληρώσει την επιθυμία του Μέρλιν. Τότε ο Μέρλιν του λέει πως την πρώτη νύχτα που θα περάσει με την Ινγκρέιν, μεταμορφωμένος ως άντρας της, θα γεννηθεί ένα αγόρι. Αυτό το αγόρι θα περάσει στην κηδεμονία του Μέρλιν. “Θα το μεγαλώσω με τέτοιο τρόπο”, λέει ο Μέρλιν, “που θα σου φέρει λατρεία και αναγνώριση”.
Έτσι κι έγινε.
Χωρίς ακόμα να έχει θρηνήσει όπως έπρεπε τον χαμό του συζύγου της, η Λαίδη Ινγκρέιν θα παντρευτεί τον Πεντράγκον. Οι κόρες της θα παντρευτούν και αυτές, μία εκ των οποίων η Μόργκαν Λε Φεϊ, που θα μυηθεί στον κόσμο της μαγείας και με τον δικό της γάμο θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα στο μέλλον της βασιλείας αυτής. Θα αποπλανήσει τον Αρθούρο, τον θετό αδελφό της, και από αυτή την ένωση μέλλεται να γεννηθεί ένα αγόρι, ο Μόρντρεντ. Θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα στρέψει εναντίον του τους υπήκοούς του.
Ο Μέρλιν θα οδηγήσει τον ένα και μοναδικό άξιο Βασιλιά να αναλάβει μία διαλυμένη χώρα βγάζοντας το Εξκάλιμπερ από το βράχο. Θα προσκυνήσουν όλοι μπροστά του και θα τον ακολουθήσουν στις μάχες που θα ακολουθήσουν για την ένωση ενός λαού και την αναζήτηση ενός ιερού σκοπού. Θα απομακρυνθεί από την ενεργό δράση αφήνοντας πίσω του τη φήμη του απόγονου του κακού έχοντας υφάνει έναν ιστό στον οποίο οι ήρωές μας καλούνται να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους και να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους δαίμονες.
Μέσα στο βιβλίο αναβιώνεται και ο μύθος του Τριστάνου και της Ιζόλδης ενωμένοι με ένα μαγικό φίλτρο που τους κρατάει ερωτευμένους για πάντα. Ο Τριστάνος θα στεφθεί και αυτός Ιππότης της Στρογγυλής Τραπέζης και μαζί με τον Λάνσελοτ, τα 2 ζευγάρια θα πολεμήσουν δίπλα από την πέτρα του Μέρλιν επαληθεύοντας την προφητεία του μάγου, ότι αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι εραστές του κόσμου και οι πιο αξιόλογοι ιππότες.
Ο Αρθούρος θα ερωτευτεί και θα παντρευτεί την Γκουϊνεβιρ. Εκείνη θα ερωτευτεί τον Λάνσελοτ, έναν από τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης. Οι σχέσεις θα δοκιμαστούν και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές θα αναμετρηθούν με τον εαυτό τους και την πίστη τους. Αυτό που ξεκίνησε ως ο πιο ιερός σκοπός, η αναζήτηση του Αγίου Δισκοπότηρου, θα τους φέρει αντιμέτωπους με τα πάθη τους και οι τύψεις θα τους κάνουν να νιώσουν ανάξιοι της τιμής να βρουν το ποτήρι του Ιησού.
Οι φίλοι τώρα θα γίνουν εχθροί. Η βασίλισσα θα εξομολογηθεί τα αμαρτήματά της και θα κριθεί ένοχη. Η αγάπη τους όμως του ενός για τον άλλον θα μπορέσει να φέρει τη συγχώρεση και την ηρεμία στις ψυχές τους.
Τον ιερό σκοπό θα εκπληρώσει ο Γκάλαχαντ, ο νόθος υιός του Λάνσελοτ που εμφανίζεται ως μακρινός απόγονος του Ιωσήφ της Αριμαθαίας. Σε μία δοκιμασία με το Εξκάλιμπερ θα κριθεί άξιος συνεχιστής της εύρεσης του Αγίου Δισκοπότηρου, το οποίο και θα καταφέρει να φέρει στο βασίλειο.
Ο Αρθούρος θα προειδοποιηθεί με μεταφυσικό τρόπο να μην πάει στην μάχη με τον Μόρντρεντ, αλλιώς θα πεθάνει. Αλλά, δεν θα ακούσει. Η ανθρώπινη βούληση θα συναντήσει τη μοίρα που τον περιμένει.
Τρεις βασίλισσες θα αναλάβουν να οδηγήσουν τον Αρθούρο στο Άβαλον, εκεί που θα μπορέσουν να γιατρευτούν η ψυχή και τα τραύματά του και η Βασίλισσα της Νότιας Ουαλίας, η Κυρία της Λίμνης και η θετή του αδελφή Μόργκαν Λε Φεϊ. Πριν αποχωρήσει μαζί τους, θα ζητήσει από τον πιστό του φίλο και ιππότη Μπεβεντέρε να προσευχηθεί γι’ αυτόν. Ο τελευταίος ορκίζεται να μην εγκαταλείψει ποτέ το μέρος της ταφής του Αρθούρου και ασπάζεται την ασκητική ζωή.
Όταν θα μάθει για το θάνατο του Αρθούρου η βασίλισσα Γκουϊνεβιρ, θα ντυθεί καλόγρια για πάντα. Θα μείνει στην ιστορία γνωστή για την αφοσίωσή της στο Βασιλιά. Θα ζητήσει να ταφεί μαζί με το σύζυγό της.
Ο Λάνσελοτ θα γίνει και αυτός ερημίτης, θα τρέφεται μόνο με ψωμί και λίγο νερό, απαρηγόρητος και αρνούμενος να εγκαταλείψει τον τάφο του βασιλικού ζεύγους. Σιγά σιγά οι δυνάμεις του θα τον εγκαταλείψουν και λίγο πριν κοιμηθεί τον αιώνιο ύπνο, ζητάει να εξομολογηθεί. Θα δώσει σαφείς εντολές να συνεχίσουν οι σταυροφορίες εναντίον των άπιστων και δύο ιππότες θα πεθάνουν υπηρετώντας τον Θεό, μία Μεγάλη Παρασκευή στους Άγιους Τόπους.
Ο αρχιεπίσκοπος θα πει ότι είδε τον Λάνσελοτ στον ύπνο του περιτρυγιρισμένο από περισσότερους αγγέλους από όσους μπορούσε να μετρήσει να τον οδηγούν στις πύλες του παραδείσου, στη Βασιλεία των Ουρανών.
Κάποιοι λένε ότι ο Αρθούρος ποτέ δε πέθανε, αλλά με τη χάρη του Ιησού Χριστού θα επιστρέψει κάποτε όταν τον χρειαστεί η χώρα του, κανείς δε ξέρει.
Αυτό που έχει μείνει γνωστό είναι ότι ένας άνθρωπος ανέλαβε και εκπλήρωσε το δικό του πεπρωμένο σε αυτή τη ζωή, με όλα τα λάθη και τα πάθη που διακατέχουν τον άνθρωπο.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι υπάρχει ένα ρητό πάνω στον τάφο του Αρθούρου:
HIC IACET ARTHURUS, REX QUONDAM REXQUE FUTURUS:
Εδώ κείτεται ο Αρθούρος, ο μοναδικός και μελλοντικός Βασιλιάς.
Sir Thomas Malory
Το θέμα, το πάθος και η θεωρία είναι πιο δυνατά ορισμένες φορές από την αλήθεια. Αυτός ο κέλτικος, παγανιστικός μύθος που ενέπνευσε ποιητές, συγγραφείς, σκηνοθέτες μπορεί να είναι μόνο αυτό ένας μύθος. Είτε γράφτηκε για να δώσουν δόξα σε μία συγκεκριμένη περιοχή είτε για να δικαιολογήσουν τις σταυροφορίες, στα δικά μου μάτια είναι μία ιστορία μαγική, ενός παιδιού με ένα ξίφος που άφησε τα δικά του σχέδια, για να συναντήσει το μέλλον που τον περίμενε. Οι μυθικοί ήρωες, οι θεοί και οι μάγοι, δεν πεθαίνουν ποτέ όταν εμείς τους πιστεύουμε…
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
Βιβλιογραφία:
“The Death of King Arthur, Thomas Malory Le Morte d’Arthur, a retelling by Peter Ackroyd”, 2010, Penguin Classics, New York.
