Τατουάζ: Η ιστορία και η κοινωνική σημασία τους

Το τατουάζ – ή αλλιώς δερματοστιξία – είναι η αποτύπωση μόνιμου σχεδίου στο δέρμα. Από την εποχή των σπηλαίων οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το τατουάζ, για να μεταφέρουν πληροφορίες. Οι Ρωμαίοι και στην συνέχεια οι Ιάπωνες έκαναν τατουάζ στα μέτωπα των δούλων τους με μηνύματα όπως «καταβαλλόμενοι φόροι»! Τα τατουάζ χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως πολιτικές δηλώσεις. Το ιαπωνικό τατουάζ ολοκλήρου του σώματος δημιουργήθηκε ως απάντηση σε ένα νόμο που έλεγε ότι μόνο η αυτοκρατορική οικογένεια ή οι πολύ πλούσιοι είχαν την δυνατότητα να φορούν περίτεχνα ρούχα!

Στο παρελθόν πολλά άτομα που ανήκαν σε κορυφαία κοινωνικά στρώματα έκαναν τατουάζ που αποτελούσαν μέρος της ευρύτερης πολιτιστικής παράδοσης κι όχι προσωπική επιλογή. Η τέχνη του σώματος λοιπόν έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια, για να αποτυπωθεί η φυλετική υπαγωγή, η γενεαλογία, η κοινωνική θέση, η ποινική ιστορία, η θρησκευτική ιδεολογία και η οικογενειακή κατάσταση.

Στην δεκαετία του 1960 το τατουάζ θεωρούνταν πρακτική μόνο για τις αντικοινωνικές και αντιπολιτισμικές ομάδες. Σχετιζόταν συχνά με ανθρώπους εθισμένους σε ναρκωτικά, κρατούμενους και περιθωριακούς με τάση για παραβατική συμπεριφορά και εγκληματικότητα. Σήμερα, το τατουάζ είναι πιο δημοφιλές από ποτέ. Πολλοί μουσικοί, ηθοποιοί, μοντέλα και αθλητές έχουν τατουάζ σε εμφανή σημεία του σώματός τους ανοίγοντας έτσι τον δρόμο προς την κοινωνική αποδοχή της πολυδιάστατης αυτής μορφής τέχνης. Αυτοί άλλωστε ήταν ανέκαθεν οι ισχυρότεροι εκπρόσωποι της μόδας, που αποτελούσαν πρότυπο για τους νέους της εκάστοτε εποχής.

Στην σύγχρονη εποχή οι έφηβοι προσπαθούν μέσω του τατουάζ να απορρίψουν την γονεϊκή κυριαρχία και να αυτονομηθούν εκφράζοντας παράλληλα με αυτό τον τρόπο την ανάγκη τους να νιώσουν ιδιαίτεροι και διαφορετικοί. Αν το καλοσκεφτούμε, το τατουάζ αποτελεί ένα είδος μη λεκτικής επικοινωνίας, αφού με αυτόν τον τρόπο το άτομο απευθυνόμενο σε τρίτους εκθέτει ένα κομμάτι του εαυτού του που αφορά τις ιδεολογίες του, τα βιώματά του ή τον τρόπο σκέψης του.

Στην εποχή μας, παρά το γεγονός ότι τα τατουάζ είναι σαφώς περισσότερο αποδεκτά από την κοινωνία σε σύγκριση με το παρελθόν, εξακολουθούν να είναι στόχος έντονης κοινωνικής κριτικής. Αντιδράσεις φόβου, καχυποψία, απορριπτικά βλέμματα, σχόλια και στιγματισμός! Όσον αφορά τον εργασιακό τομέα, είναι αλήθεια ότι άτομα που έχουν καλύψει μεγάλο τμήμα του σώματός τους με τατουάζ απορρίπτονται από πολλές θέσεις εργασίας, γιατί ασυναίσθητα τους συσχετίζουν με ενδεχόμενες άσχημες συμπεριφορές.

Όπως και να έχει, η απόφαση για δερματοστιξία πρέπει να είναι αποτέλεσμα ώριμης και κατασταλαγμένης σκέψης. Αν παρ’όλες τις πιθανές αρνητικές αντιδράσεις που θα δεχτείτε από το οικογενειακό, φιλικό και εργασιακό περιβάλλον εξακολουθείτε να θέλετε να υπακούσετε στις τάσεις της μόδας θυμηθείτε ότι «μέτρον άριστον»!  

Επιμέλεια κειμένου: Ευγενία Κελαράκου

Πηγές:  

Michael Atkinson. Tattooed: the sociogenesis of a body art

Gilbert, St. (2001). Tattoo History: a Source Book, New York: Juno Books

Είμαι πτυχιούχος Κοινωνιολογίας Παντείου και εξειδικεύομαι στην Ψυχολογία και στην Συμβουλευτική. Μελλοντικά θα ήθελα να εκπαιδευτώ και στο life coaching. Στον ελεύθερο χρόνο μου διαβάζω! Με συναρπάζει επίσης η επαφή με την φύση μέσω της ενασχόλησής μου με την Μελισσοκομία! Ελπίζω και εύχομαι τα άρθρα μου να σας φανούν ενδιαφέροντα!