1. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς…
Ονομάζομαι Ιωάννης Οφάκογλου και είμαι ο marketing director της Ristart, ένα marketing agency με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Είμαι workaholic, όπως συνηθίζω να λέω, μου αρέσει πάρα πολύ η δουλειά μου, την αγαπώ. Μου αρέσουν τα ταξίδια αλλά δυστυχώς το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας μου έχουν λείψει πάρα πολύ. Στον ελεύθερό μου χρόνο κάνω ποδηλασία αλλά και σε δρόμους γιατί προσπαθώ Αντώνη, το καταλαβαίνεις πως η καθημερινότητά μας είναι πολύ δύσκολη, γεμάτη άγχος και στρες και εγώ προσπαθώ να έχω μια εσωτερική ισορροπία. Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ότι είμαι ένας θετικός άνθρωπος που προσπαθώ ακόμη και από τις δυσκολίες να βρίσκω αυτά τα θετικά σημάδια που μας δίνει η ζωή. Προσπαθώ να δίνω ένα motivation στο κόσμο και στους συνεργάτες μου. Αυτά έτσι σε γενικές γραμμές!
2. Τι σημαίνει μάρκετινγκ για εσάς;
ΑΑ! Το ξερεις πάρα πολύ καλά πως για εμένα marketing είναι όλη μου η ζωή! Ούτως ή άλλως οι σπουδές μου ήταν πάνω στην επικοινωνία και το marketing και το μεταπτυχιακό μου επίσης. Αργότερα δημιούργησα τη Ristart οπότε στην ουσία για εμένα σήμερα είναι marketing τα πάντα. Άλλωστε εάν το καλοσκεφτούμε, marketing κάνουμε από τη πρώτη μέρα που γεννιόμαστε, γκρινιάζουμε για να κεντρίσουμε τη προσοχή της μητέρας μας γιατί κάτι θέλουμε και πολλές φορές προσπαθούμε να βρούμε το πιο ωραίο τρόπο να προσεγγίσουμε τους ανθρώπους που θέλουμε είτε για να τους πλησιάσουμε για να τους πούμε κάτι είτε για να δημιουργήσουμε δεσμούς εμπιστοσύνης, να συνδεθούμε. Θα έλεγα πως για εμένα marketing είναι τα πάντα, μου αρέσει πάρα πολύ αυτός ο κλάδος, είμαι πανευτυχής που το έκανα αυτό το αντικείμενο καθώς κάποτε ήταν χόμπι και μετά οι σπουδές μου, ενώ τώρα είναι το βασικό μου επάγγελμα, είναι κάτι που ασχολούμαι. Νομίζω πως είναι ένας κλάδος άκρος δημιουργικός ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια λόγω της τεχνολογίας, του διαδικτύου και των social media έχει γίνει ακόμη πιο δημιουργικός. Σαφέστατα, τα πράγματα για τους ανθρώπους του marketing δυσκολεύουν πάρα πολύ λόγω της πολυκαναλικότητας, το λεγόμενο multichannel αλλά παρ’ όλα αυτά νομίζω πως με τη κατάλληλη τακτική και με τις ανάλογες στρατηγικές, το marketing παραμένει ψηλά σε επίπεδο δημιουργικότητας.
3. Τι ήταν αυτό που σας κέρδισε στο μάρκετινγκ;
Αυτό που ανέφερα προηγουμένως Αντώνη, ότι μπορείς από το τίποτα να δημιουργήσεις κάτι. Νομίζω πως όσες φορές έρχεται ένα καινούργιο brand ή μια εταιρεία η οποία θέλει να δημιουργήσει, να επικοινωνήσει με ένα κοινό, ή έρχεται να φτιάξει κάτι καινούργιο ή έχει μια ιδέα και θέλει να την υλοποιήσουμε μαζί, ξεκινάς από έναν άσπρο καμβά. Δεν νομίζω πως υπάρχει κάτι καλύτερο για έναν marketer από το να μπορέσει να δημιουργήσει κάτι που θα έχει αντίκτυπο στη κοινωνία. Νομίζω πως αυτό είναι το σημαντικότερο από όλα. Ιδιαίτερα σήμερα που ξέρουμε πως υπάρχουν πάρα πολλά προϊόντα, πολλές υπηρεσίες, θα πρέπει να είσαι ακόμη πιο δημιουργικός. Αυτά ήταν όλα όσα με έχουν τραβήξει στο marketing. Ξεκίνησα όπως σου είπα τις σπουδές μου πάνω στο marketing και σήμερα το παρακολουθώ. Διαβάζω πάρα πολλές ώρες καθώς οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, άλλωστε ένας από τους βασικότερους ρόλους του marketing είναι να παρακολουθεί την αγορά και να προσαρμόζεται, δηλαδή να είναι καθρέπτης των προσδοκιών των πελατών. Οπότε είναι ένα πολύ ωραίο επάγγελμα, είμαι πάρα πολύ ευτυχισμένος που το κάνω και νομίζω πως θα συνεχίσω να το κάνω για πάρα πολλά χρόνια ακόμη!
4. Πώς προέκυψε η ristart; Γιατί επιλέξατε αυτό το όνομα;
Ristart, η Ristart προέκυψε παρακολουθώντας την αγορά. Το 2009 – 2010 παρακολούθησα ένα workshop που πραγματοποιήθηκε εδώ σε ένα ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, με έναν Αμερικάνο speaker ο οποίος μας μιλούσε για ένα νέο είδος αλληλεπίδρασης και πλατφόρμες που ονομάζονταν social media, τότε το μόνο που ξέραμε για τα social media ήταν κάτι εικονίδια και τίποτα περισσότερο. Μας μίλησε για το blogging και για το πως έχουμε όλοι μας τη δυνατότητα να εκφραστούμε, να δηλώσουμε παρόν, να γράψουμε τις σκέψεις μας, να δημιουργήσουμε communities. Το πρώτο πράγμα που έκανα με το που έφυγα από το workshop, ήταν να γυρίσω πίσω στο σπίτι μου και να αγοράσω τα πρώτα μου βιβλία από το Amazon τότε για να δω τι πραγματικά είναι αυτό που έρχεται, τα social media, το διαδίκτυο, η τεχνολογία. Οπότε αντιλήφθηκα ότι το περιβάλλον της αγοράς θα αλλάξει, σίγουρα οι ισορροπίες μεταξύ πελατών και πολιτών θα αλλάξουν. Το βιώνουμε σήμερα αυτό καθώς βλέπουμε ένα μεγάλο μέρος της δύναμης που είχαν οι εταιρείες, έχει μετακυλήσει στους πελάτες και είπα ότι σε όλη αυτή τη μεταβατική περίοδο θα πρέπει να υπάρξει κάποιος που θα πιάσει τα στελέχη των εταιρειών από το χεράκι και να τους πει ότι πρέπει να φύγουμε από το παραδοσιακό, από το παλαιό και να πάμε στο νέο, πρέπει να προσαρμοστούμε στη νέα κανονικότητα, στο νέο περιβάλλον της αγοράς, στο νέο πλαίσιο έτσι όπως διαμορφώνεται. Έτσι δημιούργησα τη Ristart και άλλωστε και το όνομα, το Ristart, γράφεται με i, από το the Right Start, αυτό που ζητάμε από όλους και αυτό που ζητάνε αυτοί που έρχονται στην εταιρεία είναι να κάνουν την επανεκκίνηση. Όχι μία απλή επανεκκίνηση, τη σωστή επανεκκίνηση που θα τους προσαρμόσει στη κουλτούρα της εποχής. Το 2016 ξεκινήσαμε, σήμερα 2021, αυτή ήταν η ιστορία της Ristart και θα συνεχίσει να υπάρχει!
5. Πέρα από το μάρκετινγκ, εάν δεν κάνω λάθος διδάσκετε, ποια τα οφέλη που αποκομίζετε από αυτό;
Καταρχάς να πω ότι διδάσκω σε ένα μεταπτυχιακό και ένα diploma ψηφιακό και κατά βάση οι άνθρωποι οι οποίοι τα παρακολουθούν είναι οι άνθρωποι της αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι είναι μία πρώτη ευκαιρία για εμένα, μία πολύ καλή ευκαιρία να παίρνω feedback, ποιες οι προκλήσεις της εποχής, τι είναι αυτό που θέλουν, πώς βλέπουν το marketing διάφορα στελέχη της αγοράς, ποιες οι ενδοεταιρικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα τμήματα marketing. Οπότε στην ουσία, έχοντας ένα πολύ καλό know – how μέσα στην εταιρεία, από τις μελέτες και τις έρευνες που παρακολουθώ, από το διάβασμα των βιβλίων, από την εμπειρία από τα project που τρέχουν, συλλέγω όλη αυτή τη πληροφορία βλέποντας ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και έτσι με το interaction που έχουμε στα μαθήματα, μπορώ να έχω μια πλήρη εικόνα για την αγορά. Αυτό που βλέπω είναι, να μην πω όλοι, αλλά οι περισσότεροι έχουν αντιληφθεί ότι το περιβάλλον αλλάζει, αλλάζει ραγδαία, θα πρέπει και εμείς να προσαρμοστούμε αργά ή γρήγορα και μάλιστα χαρακτηριστικά φέρνω παραδείγματα εταιρειών όπως η Kodak ή άλλες εταιρείες που δεν προσαρμόστηκαν στην αγορά και έφυγαν από το παιχνίδι γιατί δεν άκουσαν τους πελάτες. Έτσι, σε γενικές γραμμές, θα έλεγα ότι αυτό το interaction με τους «μαθητές» μου, είναι πολύ καλό, γνωρίζω και νέους ανθρώπους που για εμένα αυτό είναι φανταστικό. Τέλος, γνώση χωρίς να τη μοιράζεσαι δεν είναι γνώση, μου αρέσει πάρα πολύ πράγματα που γνωρίζω να τα μαθαίνουν κι άλλοι γιατί πολύ απλά έτσι ωριμάζει και βελτιώνεται η ελληνική αγορά.
6. Συχνά ακούμε για μια νέα εποχή και ένα ψηφιακό μετασχηματισμό, πείτε μας λίγα πράγματα – τη γνώμη σας για το πώς μια επιχείρηση θα ανταπεξέλθει σε μια τέτοια κατάσταση; Πώς θα αλλάξει έγκαιρα και θα σωθεί;
Είναι κάτι το οποίο ακούγεται πάρα πολύ έντονα τα τελευταία χρόνια, το βλέπουμε σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που όλοι μιλάνε για το digital transformation που στην ουσία είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αλλά εδώ θέλω να τονίσω κάτι. Πολλές φορές οι συζητήσεις ακόμη και σε συνέδρια που τα βλέπω, επικεντρώνονται πάρα πολύ στη τεχνολογία ενώ αυτό που βλέπω εγώ μπαίνοντας μέσα στις επιχειρήσεις και στα brands τα οποία συνεργαζόμαστε, μπαίνοντας μέσα για να χτίσουμε το δικό τους brand dna, για να σχεδιάσουμε ένα marketing plan καταλαβαίνω ότι ακόμη και τη παραμικρή αλλαγή να θέλεις να κάνεις σε έναν οργανισμό ο οποίος δουλεύει τα τελευταία 50 – 60 χρόνια χρειάζεται χρόνος. Το approach, η προσέγγιση στους ανθρώπους είναι σημαντική! Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε τι είναι ουσιαστικά; Είναι η προσπάθεια για αλλαγή συμπεριφοράς. Να πούμε στο προσωπικό μας ότι εμείς συνηθίσαμε να κάνουμε τη δουλειά μας έτσι ενώ τώρα θα πρέπει να την κάνουμε έτσι για να μπορέσουμε να παρέχουμε ποιοτικότερες υπηρεσίες στους ανθρώπους τους οποίους προσεγγίζουμε, δηλαδή στους πελάτες μας. Επίσης, πρέπει να βελτιώσουμε το ενδοεταιρικό περιβάλλον, οπότε στην ουσία δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε στη τεχνολογία, είναι σαφές πως οι εταιρείες σήμερα υιοθετούν νέα τεχνολογία, υιοθετούν καινοτομία αλλά θα πρέπει να ξεκινήσουμε και μάλιστα το είχα ακούσει από τον Steve Jobs, ένας από τους leaders της αγοράς και ιδιαίτερα στο marketing, ο οποίος είχε πει ότι το ίδιο λάθος έκανε και ο ίδιος. Έδωσε βάση στη τεχνολογία και έλεγε να δω τι μπορώ να κάνω με αυτή την πλατφόρμα, με αυτό το εργαλείο. Ενώ θα πρέπει να ξεκινήσουμε τελείως διαφορετικά και μάλιστα αυτό το λέω για το ψηφιακό μετασχηματισμό. Να δούμε τι εμπειρίες μπορούμε να παρέχουμε, τόσο στο προσωπικό εντός εταιρείας όσο και στους πελάτες μας και μετά να δούμε τα εργαλεία της τεχνολογίας και η καινοτομία πως μπορούν να μας βοηθήσουν να παρέχουμε αυτές τις εμπειρίες. Αυτό σημαίνει πως τα εργαλεία υπήρχαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν, η τεχνολογία υπάρχει αλλά εμείς θα πρέπει να δούμε, να ξεκινήσουμε με το αποτέλεσμα, ότι εγώ θέλω να βελτιώσω αυτά τα τμήματα, θέλω η διάχυση της πληροφορίας που ακούμε σήμερα, φαντάζομαι Αντώνη θα το έχεις ακούσει, για τα δεδομένα, για τα data, υπάρχει μάλιστα ένας όρος που χρησιμοποιούμε κ αυτός είναι η διοικητική ευστροφία που σημαίνει γρήγορη διάχυση της πληροφορίας από το εξωτερικό περιβάλλον στο εσωτερικό περιβάλλον και στα τμήματα που πρέπει να φτάσει. Για να γίνει όλη αυτή η διάχυση της πληροφορίας χρειάζεται να υπάρχει η κατάλληλη δομή και εδώ μας βοηθάει ο ψηφιακός μετασχηματισμός. ΑΛΛΑ για να τα κουμπώσουμε όλα αυτά μέσα στην εταιρεία, θα πρέπει πρώτα να εκπαιδεύσουμε το προσωπικό μας στα digital skills, να κατανοήσουν ότι αυτό που πάμε να κάνουμε, η αλλαγή στην ενδοεταιρική κουλτούρα και τα νέα εργαλεία, θα τους βοηθήσουν, θα κάνουν τη δουλειά τους πιο άμεσα και πιο ποιοτικά, δηλαδή είναι για καλό δικό τους σκοπό. Έτσι προσπάθησα να απαντήσω Αντώνη λίγο πιο ουσιαστικά.
Μου γεννήθηκε το ερώτημα εάν όλα αυτά που περιέγραψε ο αξιαγάπητος κ. Οφάκογλου, είναι έτοιμος να τα δεχθεί ο κόσμος του σήμερα, η κοινωνία που ζούμε. Η απάντησή του ως άνθρωπος του marketing μας δίνει να καταλάβουμε πως είναι πάρα πολύ σημαντικό το approach, η προσέγγιση. Είναι τελείως διαφορετικό το «παιδιά, αποφασίσαμε από αύριο να χρησιμοποιούμε μία συγκεκριμένη πλατφόρμα η οποία θα αυξήσει την αλληλεπίδραση μεταξύ μας» ένα παράδειγμα που δεν έχουμε επικοινωνήσει το benefit, για ποιο λόγο, τι έχουμε δει και επίσης όταν ξεκινάς από το αποτέλεσμα με το δεύτερο και σωστό παράδειγμα «παιδιά γνωρίζοντας ότι η πληροφορία είναι τεράστια και δεν μπορούμε να τη διαχειριστούμε ή οι παραγγελίες που έρχονται μέσα στην εταιρεία περνούν από 4 – 5 τμήματα, θα πρέπει να βάλουμε ένα ERP ή ένα CRM ή τέλος πάντων κάποιο άλλο σύστημα το οποίο θα μας βελτιώσει και θα κάνουμε τη δουλειά μας πιο γρήγορα και πιο άμεσα». Οπότε καταλαβαίνεις ότι ο κόσμος είναι πάντα έτοιμος και το έχουμε δει ως μάθημα από τη πανδημία, καθώς βλέπουμε ότι είμαστε σαν ανθρώπινα όντα αρκετά ευέλικτοι και προσαρμοστικοί, αρκεί το μήνυμα να το επικοινωνήσεις σωστά και να δώσεις το αποτέλεσμα στους ανθρώπους τους οποίους θέλεις να υιοθετήσουν μία νέα συμπεριφορά. Αλλά επαναλαμβάνω, αν και μιλάμε για digital transformation αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να αλλάξουμε τη συμπεριφορά στον επαγγελματικό τομέα κάποιων ανθρώπων. Πρέπει να γίνει με το σωστό τρόπο και ναι, μπορώ να πω από τα πράγματα που έχω δει δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη αλλά ναι οι άνθρωποι είναι έτοιμοι όταν καταλάβουν ότι όλα γίνονται για καλό σκοπό. Οι αλλαγές στη συμπεριφορά των πελατών και των συνεργατών μας δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη, χρειάζεται χρόνος!
7. Τι αποζητούν οι νέοι επιχειρηματίες από εσάς;
Αγάπη, στοργή, υποστήριξη, τα απλά πράγματα που χρειάζεται ο κάθε άνθρωπος και ιδιαίτερα οι επαγγελματίες σήμερα που βιώνουν στη καθημερινότητά τους αυτές τις έντονες ανακατατάξεις της αγοράς. Βλέπουμε τα τελευταία χρόνια, όχι λόγω της πανδημίας, το προηγούμενο διάστημα, δεν επιχειρούσαμε σε ήρεμα νερά, βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές είναι ραγδαίες, οι εξελίξεις είναι ταχύτατες και ιδιαίτερα οι αναταράξεις σε οικονομικό επίπεδο και τώρα, λόγω της πανδημίας και στον τομέα της υγείας. Νομίζω πως αυτό που αναζητούν τουλάχιστον από εμάς καθημερινά οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργαζόμαστε είναι να νιώθουν ότι έχουν έναν άνθρωπο, μία εταιρεία δίπλα τους η οποία μπορεί όπως ανέφερα και προηγουμένως και αυτό είναι και το purpose της εταιρείας που έχω δημιουργήσει, ο σκοπός δηλαδή, ότι να πιάσουμε τους ανθρώπους από το χέρι και να τους οδηγήσουμε εκεί που πρέπει να πάνε, με το σωστό τρόπο και στο σωστό δρόμο διότι ο επιχειρηματίας που προσπαθεί σήμερα να κρατήσει ζωντανή την επιχείρησή του δεν έχει το χρόνο να εκπαιδευτεί, ίσως δεν έχει και το know – how, το πώς μπορεί να ανταπεξέλθει σε δύσκολες καταστάσεις οπότε χρειάζεται έμπειρους ανθρώπους με γνώση, που ξέρουν τι πρέπει να ξέρουν τι κάνουν. Άλλωστε το καταλαβαίνουν όσοι επιχειρούν, η επιχειρηματικότητα είναι σκάκι, πρέπει να κάνεις ταχύτατες κινήσεις σε αντιξοότητες και αλλαγές της αγοράς και νομίζω ότι αυτή τη συμβουλή αλλά και την υλοποίηση του κάθε έργου θα πρέπει ο επιχειρηματίας να νιώθει ότι είμαστε δίπλα του ανά πάσα στιγμή και το ανά πάσα στιγμή το εννοώ, όχι σύμφωνα με το δικό μας comfort zone αλλά σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πελατών μας και αυτό το έχω περάσει μέσα στο dna της εταιρείας. Ότι θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να απαντήσουμε και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργαζόμαστε.
8. Ποια τα υπάρχοντα κίνητρα για ώθηση στους νέους επιχειρηματίες;
Να πω κάτι σημαντικό, τα τελευταία χρόνια όντως βλέπουμε ότι η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα αποκτάει ένα άλλο status, ελπίζω να μη γίνει trend. Βλέπουμε πάρα πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις, start – ups όπως είναι γνωστές οι οποίες πάνε εξαιρετικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έχουμε πάρα πολλά funds τα οποία επενδύουν σε ελληνικές starts ups, έχουμε angel investors οι οποίοι βλέπουνε μια ιδέα ανθρώπων μικρών σε ηλικία και επενδύουν και πραγματικά βλέπουμε να προχωράνε πάρα πολύ. Τα κίνητρα ξεκινούν Αντώνη θα πω όπως ξεκίνησε και η δική μου ιδέα, ξεκινάνε πάντα από το μυαλό του ανθρώπου ο οποίος κάτι είδε στην αγορά και θέλει να το βελτιώσει. Είδε μια δυστοχία στην αγορά ή κάτι το οποίο δεν γίνεται με το σωστό τρόπο οπότε προσπαθεί να κάνει κάτι έτσι ώστε να βελτιώσει τις εμπειρίες των ανθρώπων στους οποίους έχει δώσει βαρύτητα και θέλει πραγματικά να τους παρέχει κάτι πολύ καλύτερο. Το καταλαβαίνεις και εσύ πάρα πολύ καλά αλλά και όσοι επιχειρούμε στην Ελλάδα ότι δεν είναι και το πιο φιλόξενο περιβάλλον του πλανήτη για το επιχειρείν οπότε θα έλεγα ότι τα κίνητρα δεν είναι τόσο από το εξωτερικό περιβάλλον όσο από το δικό σου εσωτερικό κόσμο.
9. Πώς μπορεί κάποιος να βρει τα κίνητρα και τη θέληση για να επιχειρήσει;
Αποφασίζοντας να γίνεις επιχειρηματίας, το ξέρω, το καταλαβαίνω και το βλέπω ότι οι περισσότεροι βλέπουμε το αποτέλεσμα, βλέπουμε τη θετική πλευρά και αυτό δεν είναι κακό αλλά όταν μου λένε ποια skills θα πρέπει να έχει ένας επιχειρηματίας τους λέω πάρα πολύ απλά, πάρα πολύ γερό στομάχι. Νομίζω είναι το νούμερο 1, δεν πρέπει να έχει γνώσεις, πρέπει να έχει πάρα πολύ γερό στομάχι γιατί ιδιαίτερα στην αρχή, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια οι δυσκολίες θα είναι μεγάλες, η καθημερινότητα είναι γεμάτη προκλήσεις οπότε εάν μπεις στη διαδικασία να σταματήσεις τη προσπάθεια σε πολύ δύσκολες καταστάσεις ίσως να μη φτάσεις στον επιθυμητό στόχο. Οπότε λέω πως πρέπει να έχεις πάρα πολύ γερό στομάχι, να πιστεύεις στην ιδέα σου και για αυτό θα ξεκινήσω Αντώνη όπως είπα από τα εσωτερικά κίνητρα που έχεις για να μπορέσεις να συνεχίσεις και να πετύχεις το στόχο σου.
10. Ισχύει ότι υπάρχει αναπαλαίωση παλαιών μεθόδων ώστε να ταιριάζουν στη νέα εποχή;
Κοίταξε, το βασικότερο όταν θέλεις να δημιουργήσεις ένα προϊόν ή μία υπηρεσία, θα πρέπει να ξεκινάει από μία ανάγκη της αγοράς. Οπότε το καταλαβαίνεις ότι πολλές φορές φέρομαι λίγο disrupted όταν μιλάω με επιχειρηματίες, όταν μιλάω σε συνέδρια. Δεν λέω πως όλα αυτά που κάνουμε σήμερα ή πρέπει να γίνουν σήμερα ότι δεν έχουν αποτέλεσμα, αλλά το καταλαβαίνουμε επειδή έχει αλλάξει τελείως η αγοραστική συμπεριφορά των πελατών, ο τρόπος που επικοινωνούν, ο τρόπος που αγοράζουν και βλέπουμε σήμερα το πώς έχει αναπτυχθεί, τα τελευταία χρόνια, το τελευταίο διάστημα ακόμη περισσότερο το e-commerce, το ηλεκτρονικό εμπόριο. Βλέπουμε πως οι άνθρωποι υιοθετούν με γρήγορες ταχύτητες νέες αγοραστικές συμπεριφορές, οπότε θα έλεγα πως όταν θέλουμε να επιχειρήσουμε σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον από αυτό που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τη κουλτούρα, την αισθητική και το πλαίσιο, δηλαδή να αναλύσουμε πλήρως τη ψυχολογία των ανθρώπων που θέλουμε να προσεγγίσουμε και μετά να δούμε με ποιο τρόπο μπορούμε να βελτιώσουμε τις εμπειρίες του. Αν κάτι το οποίο κάναμε στο παρελθόν και σήμερα θα έλεγα πως έχει εφαρμογή, θα έλεγα ότι μπορεί και να είναι θέμα τύχης, γιατί πολύ απλά ακόμη και οι ίδιοι άνθρωποι που προσεγγίζουμε σήμερα μπορεί να έχουν αλλάξει, τελείως το τρόπο που σκέφτονται, τελείως το τρόπο που αγοράζουν. Πάντα θα πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές και στη κουλτούρα της κάθε εποχής.
11. Υπάρχουν φόβοι για το επιχειρώ και ποιοι είναι αυτοί; Γιατί μένουμε στάσιμοι και δεν τολμάμε;
Γιατί δεν έχουμε γερό στομάχι, το ανέφερα και προηγουμένως απάντησε χαριτολογώντας ο αξιόλογος markteting director. Ο φόβος είναι ο νο.1 παράγοντας που μπορεί να μας εμποδίσει να κάνουμε τα πράγματα που έχουμε σκεφτεί να κάνουμε. Αν θυμάσαι, στη πρώτη ερώτηση που μου έκανες σου είπα ότι δουλεύω πάρα πολύ με τη ψυχική μου ισορροπία, το ότι είμαι καλά, το ότι χαμογελάω καθημερινά δεν σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζω προκλήσεις και δυσκολίες αλλά προσπαθώ κάθε φορά να δω πώς μπορώ να το αφήσω στην άκρη γιατί έχω ένα συγκεκριμένο purpose, ένα σκοπό, έχω ένα vision, κάπου θέλω να πάω. ΑΝ ξεκινάς με το φόβο τότε αυτός είναι που θα σε σταματήσει στη πρώτη δυσκολία οπότε στην ουσία εμείς θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, ως κύρια ιδέα, εκεί που θέλουμε να πάμε. Να προσθέσω πως είτε αποφασίσουμε να επιχειρήσουμε, είτε είμαστε εργαζόμενοι σε ένα κλάδο, κανένας δεν μας έχει πει ότι η ζωή είναι δίκαιη, κανένας δεν έχει πει ότι η ζωή είναι εύκολη. Το ξέρω ιδιαίτερα στις νέες ηλικίες που μεγαλώνουν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που νομίζουν πως όλα θα είναι εύκολα και θα έχουμε κάτι όταν το ζητήσουμε και δεν χρειάζεται να πιεστούμε πάρα πολύ αλλά η πραγματικότητα είναι ότι στη καθημερινή ζωή τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Δεν χρειάζεται αυτό να είναι αποτρεπτικό αλλά θα πρέπει να το έχουμε ως καθημερινότητα για να μη χαλιόμαστε και απογοητευόμαστε. Θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο δρόμος είναι γεμάτος εμπόδια, δυσκολίες και εάν θέλεις να φτάσεις ψηλά και να πετύχεις το στόχο σου, θα πρέπει καθημερινά να ξέρεις ότι θα τα προσπεράσεις, deal with it, να μη κολλάς στο εμπόδιο, να βρίσκεις τρόπους για να τα προσπεράσεις και όπως λέω και στους συνεργάτες μου, θα πρέπει να είμαστε problem solvers. Υπάρχει πρόβλημα, υπάρχει εμπόδιο, υπάρχει δυσκολία αλλά ο σκοπός μας δεν είναι να καθίσουμε εδώ να συζητάμε για το εμπόδιο αλλά να δούμε ένα τρόπο για να το περάσουμε και να πάμε παρακάτω, διότι όταν έχεις αποφασίσει ότι έχεις ένα συγκεκριμένο σκοπό, κάπου θέλεις να πας, ε θα πρέπει με κάποιο τρόπο να πας, αν το πιστεύεις πάρα πολύ. Να μη ψάχνουμε τις δικαιολογίες για να μη κάνουμε τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε! Δε μπόρεσα, γνωστή δικαιολογία! Ένα από τα μότο που συνηθίζω να λέω καθημερινά είναι το μη περιμένεις, κάνε το να γίνει, τίποτα δεν θα γίνει μόνο του, θα πρέπει να προσπαθήσεις, έχεις κάποιους στόχους, μη περιμένεις εξωτερικούς παράγοντες! Όλα, όλα, είναι δική μου φιλοσοφία, σταματούν και ξεκινούν σε εμάς. Όσο περισσότερο πιστεύεις αυτό που έχεις να κάνεις, τόσο πιο γρήγορα θα δεις να έρχεται το αποτέλεσμα και τα εμπόδια θα είναι απλά μικρά ωραία πραγματάκια που θα συναντήσεις για να κάνουν το ταξίδι σου ακόμη πιο ενδιαφέρον.
12. Ποιες οι πολύτιμες συμβουλές σας σε όσους φοβούνται να επιχειρήσουν λόγω της όλης κατάστασης με τη πανδημία, είτε λόγω ελλείψεως ειδικής ομάδας, είτε λόγω απουσίας χρηματοδότησης;
Όλα ξεκινούν όπως είπα και προηγουμένως με μια πρώτη ιδέα, θέλω να δημιουργήσω κάτι. Αλλά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι υπάρχει το wish full thinking. Να πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, είχα κάποιους μαθητές στη τελευταία φουρνιά του μεταπτυχιακού που διδάσκω και μου είπανε πως θέλουν να ξεκινήσουν ένα εργοστάσιο παραγωγής ενός συγκεκριμένου προϊόντος. Τους λέω πάρα πολύ ωραία, έχετε budget, μου απαντούν όχι. Πώς θα το δημιουργήσετε; Αμέσως μου απάντησαν ε να δεν ξέρουμε, υπάρχει μια δυσκολία. Ωραία, πάμε να δούμε τι πραγματικά έχουμε εμείς, ποια είναι τα εφόδια που έχουμε και δόξα τω Θεώ, υπάρχουν άνθρωποι που επενδύουν σε καινούργιες ιδέες, υπάρχουν οι angel investors όπως ανέφερα προηγουμένως, υπάρχουν τα funds τα οποία αν ακούσουν μία πάρα πολύ καλή ιδέα, δηλαδή εάν έχουμε ένα συγκεκριμένο business plan το οποίο είναι ξεκάθαρο και οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, είναι το μόνο σίγουρο ότι σήμερα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι επενδύουν σε νέες ιδέες. ΑΛΛΑ, όπως είπα, θα πρέπει να ξέρουμε ποια είναι τα εφόδια που έχουμε για να ξεκινήσουμε κάτι το οποίο έχουμε σκεφτεί. Σίγουρα όταν ξεκινάς από το μηδέν (0) δεν μπορείς να έχεις ένα δικό σου εργοστάσιο αλλά πάμε να ξεκινήσουμε με κάτι που μπορούμε να κάνουμε και στη πορεία να το φτάσουμε εκεί που έχουμε αποφασίσει ή έχουμε σχεδιάσει. Όταν δεν έχουμε χρηματοδότηση ή δεν έχουμε συνεργάτες, δεν πειράζει! Στην αρχή όταν δεν έχεις συνεργάτες θα είναι δυσκολότερα αλλά μετά όλα τα οφέλη θα είναι σε εσένα προσωπικά. ΑΝ δεν έχουμε το κατάλληλο ποσό, μπορούμε να απευθυνθούμε σε ανθρώπους οι οποίοι είναι έτοιμοι να επενδύσουν σε καινούργιες ιδέες που πιστεύουν πως θα έχουν αποτέλεσμα. Πραγματικά πιστεύω στους νέους, έχουν ένα φανταστικό τρόπο σκέψης, νομίζω πως όχι εμείς, η γενιά μου, είμαι 40 ετών, αλλά οι παλαιότεροι δεν τους αφήνουν να εκφραστούν, δεν τους δίνουν το περιβάλλον ώστε να μπορέσουν να ξεδιπλώσουν τις ιδέες τους. Πραγματικά το πιστεύω πως οι νέοι βλέπουν τη καθημερινότητά μας και τα αντικείμενα με τα οποία ασχολούμαστε με ένα τελείως διαφορετικό, καινούργιο, φρέσκο τρόπο. Θα έλεγα πως δεν τους βοηθάει καθόλου το περιβάλλον που οι παλαιότεροι έχουν δημιουργήσει, οι περισσότεροι συνεργάτες μου είναι μικρότερης ηλικίας από εμένα γιατί σκέφτονται διαφορετικά, υλοποιούν διαφορετικά, είναι πιο γρήγοροι, είναι πιο άμεσοι, θέλουν πραγματικά ό,τι κάνουμε να έχει ένα social impact, να έχει επίδραση στους ανθρώπους. Έχουν ένα τελείως διαφορετικό mindset, οπότε θα έλεγα ότι οι νέοι θα πρέπει να σταματήσουν να φωνάζουν και να διαμαρτύρονται και να παραπονιούνται για τη καθημερινότητα και πραγματικά θα έλεγα, για να σου πω ένας από τους λόγους που ξεκίνησα και εγώ την εταιρεία είναι ότι δεν μου άρεσε καθόλου το εργασιακό περιβάλλον που δούλευα και αντί να φωνάζω έξω για τους εργοδότες μεγαλύτερης ηλικίας που συμπεριφέρονται κάπως στους συνεργάτες τους, είπα θα φτιάξω μια εταιρεία όπου μέσα εκεί όλοι θα είμαστε μια παρέα, εγώ δεν θα είμαι το αφεντικό αλλά θα είμαι ένας συνεργάτης με πατρική στοργή η οποία θα βοηθάει τους συνεργάτες μου, θα προσπαθώ να τους βελτιώσω καθημερινά. Οπότε αυτό που έχω να πω στους νέους, θέλετε να αλλάξετε κάτι; Θέλετε να αλλάξετε την αγορά; Θέλετε να αλλάξετε το περιβάλλον; Ελάτε, δημιουργήστε και αλλάξτε αυτά που δεν σας αρέσουν! Μην φωνάζετε με ντουντούκες και συνθήματα στους τοίχους, έτσι δεν άλλαξε ποτέ τίποτα! Ελάτε εδώ, προσπαθήστε και αλλάξτε αυτά που δεν σας αρέσουν!
13. Ας επιστρέψουμε σε εσάς και τα σχέδιά σας, πώς σας φαντάζεστε σε 5 έτη από τώρα;
Για τα επόμενα 5 χρόνια, η αλήθεια είναι ότι συνεχίζω να έχω τον ίδιο σκοπό που είχα όταν ξεκίνησα την εταιρεία, θέλω να κάνω το καλύτερο marketing agency στην Ελλάδα. Αυτό συνεχίζεται καθημερινά, με μεγάλο κόπο, με μεγάλη προσπάθεια. Δουλεύω και εγώ αλλά και οι συνεργάτες μου πάρα πολλές ώρες γιατί όταν θέλεις να κάνεις το καλύτερο το καταλαβαίνεις πως πρέπει να κάνεις θυσίες, να θυσιάσεις κάποια πράγματα στη καθημερινότητά σου. Όπως συνηθίζω να λέω και στα συνέδρια οι ώρες που επενδύω σε διασκέδαση είναι εμφανώς λιγότερες γιατί με οδηγεί ο σκοπός που έχω μέσα στο μυαλό μου. Οπότε τα επόμενα 5 χρόνια με φαντάζομαι να κάνω ακριβώς αυτά που κάνω σήμερα, να έχουμε φτάσει σε ένα υψηλότερο επίπεδο, να έχουμε βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερες εταιρείες να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον της αγοράς, να έχουμε πολλούς και πολύ ευχαριστημένους πελάτες οι οποίοι θα διατυμπανίζουν για το experience που ζήσανε από τη Ristart. Ενώ τέλος θα ήθελα να τελειώνει γρήγορα όλο αυτό με τον covid για να ξεκινήσουν ξανά τα συνέδρια και να αλληλεπιδράμε, να γνωρίζουμε νέους ανθρώπους στα συνέδρια σε Ελλάδα και εξωτερικό.
14. Έχει επηρεάσει η πανδημία το έργο σας; (Αν ναι, θετικά ή αρνητικά)
Στην αρχή, στο πρώτο κύμα, δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημερομηνία 15.03.2020 που χάσαμε το 95% του τζίρου μας που σημαίνει ότι τα περισσότερα business τα παρατήσανε. Ήταν κάτι καινούργιο, μία αντίδραση των επιχειρηματιών, μία απολύτως φυσιολογική αντίδραση, ήταν κάτι καινούργιο για όλους. Τα πρώτα βήματα που έκανα, μέσα σε 2 – 3 ημέρες ήταν να ενημερώσω τους συνεργάτες μου μέσα στην εταιρεία, γιατί το καταλαβαίνεις πάρα πολύ καλά πως ήταν πάρα πολύ δύσκολο για εμένα αλλά το πρώτο πράγμα που έπρεπε να κάνω, το πρώτο μου μέλημα και η πρώτη μου σκέψη ήταν οι συνεργάτες μου μέσα στην εταιρεία, το να νιώσουν ότι είναι σε ένα ασφαλές περιβάλλον, το να νιώσουν ότι οι χρηματοροές είναι τέτοιες που δεν θα τους εκθέσουν και θα συνεχίσουν να έχουν τη καθημερινότητα έτσι όπως την είχαν. Ευτυχώς είχαμε δημιουργήσει παλαιότερα ένα περιβάλλον που μας επέτρεπε τη τηλεργασία με project management systems, με ενδοεταιρικές επικοινωνίες μέσω web οπότε ξεκινήσαμε κάποια μαθήματα εκπαίδευσης γιατί δεν ήθελα οι συνεργάτες μου να χάσουν τη φόρμα τους και την επαφή με τη καθημερινότητα, κάναμε κάποια webinars, κάποια εκπαιδευτικά, ξεκινήσαμε την αρθρογραφία. Ήμουν δίπλα τους καθημερινά, κάναμε briefing για να δούμε που βρισκόμαστε, ποια είναι τα στάδια μετά τη πανδημία, πώς θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες, κάποια project τα οποία είχαμε υλοποιήσει και πώς θα μπορούσαμε να τα κάνουμε καλύτερα. Οπότε θα σου έλεγα πως εκμεταλλευτήκαμε με το καλύτερο τρόπο το σταμάτημα του χρόνου, γιατί ήταν ένα πραγματικό σταμάτημα του χρόνου το πρώτο lockdown. Μετά από εκεί και πέρα, θα πω από το Μάιο και μετά, εάν θυμάμαι καλά, η πορεία είναι άκρως ανοδική, κάναμε τις κατάλληλες κινήσεις, όπως σου είπα για εμένα η επιχειρηματικότητα είναι σκάκι, βλέπεις ποιες είναι οι δυσκολίες, ποιες είναι οι προκλήσεις, που είναι τα εμπόδια, προσαρμόζεσαι και ξεκινάς ένα καινούργιο δρόμο. Οπότε η χρονιά του 2020 με βάση τις συνθήκες θα πω ότι ήταν εξαιρετική για εμάς, το περιμέναμε. Να πω και κάτι χαρακτηριστικό, κάθε χρόνο μετά τη Πρωτοχρονιά, κάνουμε ένα meeting εσωτερικό και είχα αναφέρει στους συνεργάτες μου πως το 2020 θα είναι η χρονιά ορόσημο για τη Ristart αλλά δεν περίμενα να είναι ορόσημο για όλο το πλανήτη. Μάλιστα, μου το χτυπούσανε και κάνανε χαβαλέ όλο το υπόλοιπο διάστημα. Επαναλαμβάνω, προσαρμοζόμαστε, συνεχίζουμε, ήταν πάρα πολύ καλή χρονιά, δεν μείναμε στις δυσκολίες, είδαμε τις δυσκολίες και βρήκαμε τις λύσεις σε όλα αυτά και διαγράψαμε μία πολύ καλή πορεία. Ελπίζω και το 21 να είναι έτσι και για εμάς αλλά και για όλη την αγορά γιατί χωρίς αγορά εμείς δεν υπάρχουμε. Δεν θα μπορούσα να μη δώσω συγχαρητήρια για την επιτυχία αυτή στον Γιάννη και αυτός μου απάντησε πως όσα συγχαρητήρια αξίζουν σε αυτόν, τόσα και ακόμη περισσότερα αξίζουν στους συνεργάτες του, στην ομάδα που απαρτίζει αυτή την εταιρεία. Πραγματικά κάποιες φορές μένει και ο ίδιος έκπληκτος από την προσαρμοστικότητα των ανθρώπων, την ευελιξία τους, τη κατανόησή τους. Βέβαια πρέπει να πω πως έχουμε ένα πολύ καλό εσωτερικό περιβάλλον, δίνω πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό, στην εσωτερική κουλτούρα και στην επικοινωνία και όλοι μαζί κωπηλατούμε θα έλεγα και οδηγούμε για ένα πολύ συγκεκριμένο προσανατολισμό.
15. Πείτε μας ένα πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημά σας, πώς αυτά σας βοήθησαν ή σας πήγαν πίσω;
Ωραία! Λοιπόν, είμαι πάρα πολύ πεισματάρης και πολλές φορές ιδιαίτερα εγωιστής. Τώρα, προσπαθώ και από τα δύο, να κρατήσω τη θετική τους πλευρά. Τι σημαίνει αυτό; Πεισματάρης και εγωιστής σημαίνει πως εγώ εφόσον έχω αποφασίσει να κάνω κάτι, θα το κάνω όποια δυσκολία και εάν αντιμετωπίσω, ο κόσμος να γυρίσει τούμπα, όλες οι αντιξοότητες να έρχονται κατά πάνω μου, αυτό το πείσμα και ο εγωισμός, επειδή το είπα θα πρέπει να το κάνω, νομίζω ότι προσπαθώ να μη με κρατάνε πίσω αλλά να με πάνε μπροστά. Οπότε θα έλεγα πως είναι δύο χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι και θετικά και αρνητικά εξαρτάται πως τα βλέπει ο καθένας. Νομίζω Αντώνη πως οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν δημιουργήσει δικές τους επιχειρηματικές οντότητες δεν γίνεται να μην έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Πέρα από το Self awareness, την αυτογνωσία που πρέπει να έχουμε όλοι μας, θα πρέπει να πιστεύουμε στον εαυτό μας, γιατί φαντάσου ότι κάθε φορά που θα έπρεπε να πάρουμε μία απόφαση να έπρεπε να μιλήσουμε με 150 συμβούλους ή συνεργάτες κτλ. Θα έπρεπε να τους ακούσεις όλους αλλά τη τελική απόφαση θα πρέπει να τη πάρεις εσύ, πρέπει να πιστεύεις στον εαυτό σου, παρά τις δυσκολίες, παρ’ όλα αυτά που ακούς από την αγορά. Μπορεί κάποια πράγματα, ιδιαίτερα στους visioners που βλέπουνε μακριά, να μη φαίνονται στους συνεργάτες, να μη μπορούν να το δούνε ή ακόμη και οι πελάτες, αλλά εσύ όταν πιστεύεις στο εαυτό σου, είσαι πεισματάρης και εγωιστής, είναι το μόνο σίγουρο πως κάποια στιγμή θα αποδείξεις σε όλους αυτό που έλεγα βγαίνει και να το τώρα εκεί μπροστά. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Όταν θέλεις να φτιάξεις κάτι και θες να το φτιάξεις με θεμέλια, χρειάζεται χρόνος, επιμονή, πείσμα, πειθαρχία, στοχοπροσήλωση, τίποτα δεν είναι εύκολο, τίποτα δεν είναι τυχαίο, μπορεί να κοιτάμε το Lebron James που είναι ένας από τους καλύτερους παίκτες του ΝΒΑ αλλά τίποτα δεν γίνεται τυχαία. Όλους αυτούς, όπως είναι ο Elon Musk, όπως είναι Έλληνες επιχειρηματίες, έχουν προσπαθήσει πάρα πολύ και εκεί που κανένας δεν έβλεπε τίποτα, αυτοί είδανε κάτι και είπανε εγώ θα το κάνω ακόμη κι εάν κανένας δεν βλέπει αυτό που θέλω να κάνω. Το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό και το ρώτησα στον Γιάννη είναι πως εφόσον κανείς δεν βλέπει αυτό που θέλεις να κάνεις, τι πιθανότητα έχει να πετύχει αυτό που θα κάνεις; Η απάντησή του ήταν η εξής: μπορεί και καμία! Σκέψου ότι το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις στη ζωή σου, για εμένα, είναι να μετανιώσεις για πράγματα που δεν έκανες όταν έπρεπε να τα κάνεις. Οπότε τι λέω, ότι εάν κάτι το πιστεύεις, ακόμη κι εάν όλοι σου λένε ότι είναι λάθος, do it! Σκέψου ότι εάν ο Χριστόφορος Κολόμβος που έλεγε ότι θα πάει εκεί να ανακαλύψει μία νέα ήπειρο άκουγαν όλους τους άλλους που του έλεγαν είσαι τρελός. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο λειτουργούν όλοι, προσπαθούν να δημιουργήσουν κάτι που δεν υπάρχει. Όταν είσαι visioner ή όταν είσαι οραματιστής, όταν βλέπεις κάτι, όταν έχεις ένα συγκεκριμένο σκοπό, κάνεις αυτό που έχεις αποφασίσει και επωμίζεσαι και τα θετικά και τα αρνητικά.
16. Κλείνοντας, ποιο μήνυμά σας θέλετε να μεταφέρετε σε όσους μας παρακολουθούν;
Το μήνυμά μου θέλω να απευθυνθεί σε μικρούς και μεγάλους, σε νέους και σε μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους είναι ότι όταν θέλεις πραγματικά να κάνεις κάτι στη ζωή σου θα πρέπει να το κάνεις, θα πρέπει να κάνεις πράγματα που σε ευχαριστούν. Δουλεύω πάρα πολλές ώρες αλλά αυτό με κάνει ευτυχισμένο. Στη τελική έχω ένα μότο του Snoopy που λέει ότι κάποια μέρα θα πεθάνουμε αλλά όλες τις άλλες μέρες πρέπει να ζήσουμε! Πρέπει να ζούμε τη κάθε μέρα όχι σαν να είναι η τελευταία, αλλά να προσπαθούμε να κάνουμε κάτι το οποίο μας ευχαριστεί, να δημιουργήσουμε! Δεν στο κρύβω Αντώνη πως το τελευταίο διάστημα βλέπω αρκετή γκρίνια, εν μέρει δικαιολογημένη αλλά σκέφτομαι το ότι αφήνουμε μέρες και χρόνια να περνάνε έτσι άσκοπα χωρίς να δημιουργήσουμε, χωρίς να κάνουμε κάτι το οποίο θα μας κάνει χαρούμενους, θα μας κάνει ευτυχισμένους. Η πρότασή μου είναι δημιουργήστε! Αποφασίστε, βάλτε στο μυαλό σας, τι θέλετε να κάνετε στη ζωή σας, ποιος είναι ο σκοπός σας και do it! Ιδιαίτερα σε κάποια συνέδρια, το ξερεις, θυμάμαι πως ήσουν και εσύ εκεί Αντώνη, απευθύνομαι σε νέους και τους λέω να μην ακούν ούτε και τους γονείς τους γιατί όταν έχεις αποφασίσει εσύ τι θέλεις να κάνεις, πάρε όλη την ευθύνη πάνω σου και κάνε το! Μη περιμένεις τίποτα! Η ζωή είναι μικρή! Στο τέλος, όταν όλα αυτά θα τελειώσουν θα είσαι ένας άνθρωπος γεμάτος εμπειρίες και θα έχεις κάνει πράγματα που ευχαριστούν εσένα! Δηλαδή, να ζήσεις τη δική σου ζωή! Πολλές φορές κοιτάμε το αποτέλεσμα, σκεφτόμαστε κοίτα που έφτασε αυτός, θέλω να πάω και εγώ. Πολλές φορές κοιτάμε τη κορυφή, κοιτάμε την κορυφή του Ολύμπου. Για να φτάσουμε εκεί υπάρχει ένα τεράστιο βουνό. ΑΛΛΑ όσο ψηλό κι εάν είναι, όσο μεγάλο κι εάν είναι ένα ταξίδι, ξεκινάει πάντα με ένα πρώτο βήμα το οποίο πρέπει να το κάνεις. Να κάνουμε πράγματα, να κάνουμε! Να μη μένουμε μόνο στα λόγια! Να είμαστε άνθρωποι των πράξεων! Πολλές φορές υπενθυμίζω στους συνεργάτες μου ότι actions speak loudly than words, κάντε πράξεις, αποφασίστε τι θέλετε να κάνετε και μην αφήσετε τίποτα να σας εμποδίσει να υλοποιήσετε αυτό που έχετε σκεφτεί!
17. Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη, καλή δύναμη και καλή συνέχεια στο σημαντικό αυτό έργο σας!
Ευχαριστώ πάρα πολύ! Ευχαριστώ για τη πρόσκληση, να είσαι καλά! Σε ευχαριστώ πάρα πολύ!
Παρακάτω παρατίθενται τα κανάλια επικοινωνίας του Γιάννη Οφάκογλου και της εταιρείας του, της Ristart
https://www.facebook.com/ioannisofakoglou/
https://www.linkedin.com/in/iofakoglou/
https://www.instagram.com/ofakoglou/
Ristart
https://www.instagram.com/ristart_agency/