Ο Πλάτων, γνωστός φιλόσοφος και για τις απόψεις του περί διακυβέρνησης, πολιτείας, κοινωνίας και γενικότερα για το πολίτευμα και για τους νόμους, έγραψε το έργο του «Πολιτεία» το οποίο περιλαμβάνει όλα αυτά τα πολιτικά-κοινωνικά θέματα. Μέσα σε αυτό το κοινωνικό-πολιτικό πλαίσιο εντάσσεται και η λεγόμενη «αλληγορία του σπηλαίου». Πρόκειται για έναν συμβολικό μύθο, ο οποίος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ταυτόσημος με την έννοια της σημερινής πραγματικότητας.
Μέσα σε αυτό το σπήλαιο λοιπόν υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι είναι δεμένοι με αλυσίδες με συνέπεια να μην μπορούν να γυρίσουν ούτε δεξιά ούτε αριστερά. Οι δεσμώτες, όπως αποκαλούνται, κοιτούν μόνο μπροστά όπου φαίνονται οι σκιές που δημιουργούνται από μία φωτιά η οποία καίει από πίσω τους. Τις σκιές τις θεωρούν αληθινές λόγω της ψευδαίσθησής τους. Ωστόσο, η πραγματικότητα βρίσκεται έξω από το σπήλαιο, όπου όσοι καταφέρουν να αποδεσμευτούν θα αντικρίσουν – κατά την πλατωνική ιδεολογία – την «Ιδέα του Αγαθού» που ταυτίζεται με τον Ήλιο.
Η αλληγορία του σπηλαίου αποτελείται από σύμβολα. Οι αλυσίδες είναι τα δεσμά και τα πάθη που μας κρατούν αιχμάλωτους και δεν μας επιτρέπουν να αντικρίσουμε την αλήθεια. Η σπηλιά αποτελεί τον κόσμο των ψευδαισθήσεων, οι σκιές το ψέμα, οι δεσμώτες τους ανθρώπους της αμάθειας, αυτούς που πράττουν με τις αισθήσεις και στηρίζονται σε αυτές και ο Ήλιος αποτελεί τον αληθινό κόσμο. Αν γίνει κάποιος παραλληλισμός με τον καιρό της καραντίνας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είμαστε και εμείς κατά κάποιον τρόπο δεσμώτες.
Το υποθετικό αυτό συμπέρασμα συνδέεται με το γεγονός ότι και εμείς είμαστε κλεισμένοι στον ιδιωτικό μας χώρο, τα Μ.Μ.Ε. κατακλύζονται από πολλαπλές ειδήσεις τις οποίες άλλοτε τις θεωρούμε αληθείς άλλοτε ψευδείς. Τα περισσότερα γεγονότα τα εκλαμβάνουμε με τις αισθήσεις και πιο συγκεκριμένα με τις ψευδαισθήσεις μας και οδηγούμαστε αρκετές φορές σε λανθασμένα συμπεράσματα. Ο άνθρωπος, προκειμένου να εξετάσει μία κατάσταση, οφείλει να πράξει με την λογική.
«Στη διάρκεια της ζωής μας βλέπουμε άπειρα αντικείμενα όμοια μεταξύ τους, μέσω των οποίων φτάνουμε στην Ιδέα της ‘‘ομοιότητας’’. Επειδή όμως η ‘‘ομοιότητα’’ ως ιδέα δεν είναι κάτι που ανήκει στον κόσμο της εμπειρίας μας [δεν υπάρχει αντικείμενο ‘‘ομοιότητας’’], δε μπορεί να προέρχεται από τις αισθήσεις μας και άρα θα πρέπει να ήταν με κάποιον τρόπο παρούσα μέσα στη ψυχή μας ήδη πριν από τη γέννησή μας. Γνωρίζω [ανυψώνομαι μέχρι τις μορφές] σημαίνει ενθυμούμαι. Πράγματι [η ψυχή] δε θα αποκτήσει ποτέ αυτήν την [ανθρώπινη] μορφή αν αντικρίσει πρώτα την αλήθεια. Διότι ο άνθρωπος πρέπει να κατανοήσει τι σημαίνει Ιδέα μεταβαίνοντας από την πληθώρα των αισθήσεων στην ενότητα της λογικής σκέψης και η κατανόηση αυτή προέρχεται από την ανάμνηση των όσων είδε κάποτε η ψυχή πετώντας μαζί με τον θεό».
Πηγή:
ΠΛΑΤΩΝΑΣ, η αλήθεια είναι αλλού, E.A. DAL MASCHIO 2015, ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ EMSE EDAPP S.L, 2019
