Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που απασχόλησαν κάθε κοινωνία είναι η επαρκής διαπαιδαγώγηση των νέων, ώστε να ενστερνιστούν τις δημοκρατικές ιδέες. Δυστυχώς στην χώρα μας η γνώση των νέων για τα δημοκρατικά ιδεώδη βρίσκεται ακόμη σε πρωταρχικό στάδιο με όποιες συνέπειες έχει αυτό. Οφείλουμε λοιπόν όλοι να συνδράμουμε σε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια, μακριά από τον φαύλο κύκλο των αναχρονιστικών ιδεωδών, ούτως ώστε να δώσουμε την ευκαιρία στη νεολαία μας να είναι ισότιμη με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και να έχει περισσότερες ευκαιρίες στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης.
Αρχικά, είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουμε ότι η δημοκρατική αγωγή συνάδει με την αναμόρφωση ολόκληρου του εκπαιδευτικού μας συστήματος, το οποίο θα δουλέψει συστηματικά πάνω στην έννοια των ανθρωπίνων σχέσεων, στις αρχές της ουσιαστικής δημοκρατίας και του διαλόγου, θα συμβάλει αποφασιστικά στη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς με τις αρχέγονες αξίες του τόπου και του λαού μας: τη δημοκρατία, τη διαλεκτική, την ελεύθερη δημιουργική και κριτική σκέψη, την ετερότητα. Στοιχεία που έθρεψαν τις ρίζες του δυτικού πολιτισμού και που δυστυχώς στη σύγχρονη Ελλάδα τα αφήσαμε για πολλά χρόνια ακαλλιέργητα.
Συγχρόνως, η μετατόπιση περισσότερων αρμοδιοτήτων στις μαθητικές κοινότητες που υφίστανται σήμερα στα σχολεία θα αποτελέσει πρόδρομο για μιαν ολοκληρωμένη δημοκρατική αγωγή. Μέσα από τις κοινότητες αυτές, τα παιδιά δε μαθαίνουν μόνο να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, αλλά και πρωταγωνιστούν στο κοινωνικό γίγνεσθαι δίχως να είναι απλοί θεατές. Ειδικότερα, τα δεκαπενταμελή και τα πενταμελή συμβούλια θα πρέπει να αναλάβουν την υποχρέωση διεξαγωγής των σχολικών εκδρομών, κάτι το οποίο πρόκειται να τους κάνει άμεσα πιο υπεύθυνους και ικανούς να ανταποκριθούν στην ταχύτατα εξελισσόμενη κοινωνία του 21ου αιώνα.
Συμπληρωματικά, ένα δημοκρατικό σχολείο οφείλει να κλειδώσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τις κοινωνικές ανισότητες που διέπουν σήμερα τη λειτουργία του συμβάλλοντας καθοριστικά στην ένταξη κοινωνικών ομάδων στα σχολεία όπως είναι οι εθνικές μειονότητες, τα ΑμεΑ και τα παιδιά που κατοικούν στις ακριτικές περιοχές και δεν έχουν πρόσβαση σε σχολικές ομάδες με την ίδια ευκολία που έχει ένα παιδί ενός αστικού κέντρου. Ακόμα, η ύπαρξη ειδικών υποδομών για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, ώστε να μην αναγκάζονται να αλλάξουν γειτονιά ή σχολείο για κάτι που είναι αυτονόητο, οι κατάλληλες συνθήκες μάθησης για τα παιδιά που προέρχονται από μιαν άλλη γωνιά του πλανήτη μας είναι μόνο μερικές εφικτές προτάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν από την ελληνική πολιτεία.
Επιλογικά, συμπεραίνουμε πως η ύπαρξη ενός δημοκρατικού σχολείου δεν χαρακτηρίζεται ως ουτοπία. Πρέπει συλλογικά, παραμερίζοντας τυχόν προσωπικά πάθη και συμφέροντα, να εργαστούμε σκληρά για την επίτευξη του στόχου μας, που δεν είναι άλλος από την ύπαρξη ενός σχολείου το οποίο θα στηρίζεται στον διάλογο, δεν θα εμπεριέχει στους κόλπους του αυταρχισμό εκ μέρους των διδασκόντων, θα δύναται να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη καθώς και θα γίνεται σεβαστή η προσωπικότητα του νέου.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου