Αρχικά, αναλφαβητισμός είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ένα άτομο δυσκολεύεται να διαβάσει και να γράψει και ως αποτέλεσμα αδυνατεί να κατανοήσει οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του. Από την άλλη, το οικογενειακό περιβάλλον είναι τα άτομα που απαρτίζουν μια οικογένεια και συνήθως κατοικούν στο ίδιο σπίτι. Οι οικογένειες δύναται να χωριστούν ανάλογα την κοινωνική τάξη σε εργατικές, μεσοαστικές και ανώτατες. Η κάθε οικογένεια «παρέχει» διαφορετική εκπαίδευση. Οι εργατικές περιορίζονται στην υποχρεωτική ή καθόλου εκπαίδευση, οι μεσοαστικές ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση και αργότερα εισέρχονται στο πανεπιστήμιο και οι ανώτατες προορίζονται για την ιδιωτική.
Παρόλα αυτά, τι σχέση έχει ο αναλφαβητισμός με το είδος της εκπαίδευσης που παρέχει η οικογένεια; Στο παρόν άρθρο θα περιοριστούμε στις οικογένειες που βρίσκονται σε πολύ χαμηλά εισοδηματικά επίπεδα και αδυνατούν ή απορρίπτουν την περαιτέρω εκπαίδευση των παιδιών τους.
Οι γονείς των συγκεκριμένων οικογενειών κατά πάσα πιθανότητα έχουν λάβει την πιο στοιχειώδη εκπαίδευση και προορίζονται να βοηθήσουν στην οικογενειακή επιχείρηση, η οποία σχετίζεται με τη γεωργία ή τη κτηνοτροφία και είναι απομακρυσμένη από τις γύρω περιοχές. Μεγαλώνοντας σε αυτό το περιβάλλον τροφοδοτούνται με την αντίληψη ότι εφόσον οι ίδιοι ασχολήθηκαν με την οικογενειακή επιχείρηση πρέπει το ίδιο να κάνουν και τα επόμενα μέλη. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι τέτοιες περιπτώσεις είναι ελάχιστες και η πλειονότητα των παιδιών από αυτές τις οικογένειες «δραπετεύει» και ακολουθεί τα όνειρά της. Στον αντίποδα, υπάρχουν γονείς, οι οποίοι ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση και ύστερα να σπουδάσουν το αντικείμενο που επιθυμούν. Έτσι, ο πρώτος τρόπος αντιμετώπισης του αναλφαβητισμού μέσα από την οικογένεια είναι η αλλαγή ιδεολογικής σκέψης και στάσης ζωής.
Ο δεύτερος τρόπος είναι η συλλογική προσπάθεια για την καλύτερη δυνατή παροχή εκπαίδευσης στους μαθητές εκ μέρους των γονέων. Οι αγροτικές περιοχές πρόκειται για μικρά χωριά ή κοινότητες που όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, εκλέγουν πρόεδρο και έτσι, μπορούν να προωθήσουν και να συζητήσουν τα προβλήματά τους. Επομένως, είναι μια καλή ευκαιρία οι γονείς να συγκεντρωθούν και να ιδρύσουν σύλλογο με στόχο να βοηθήσουν την εκπαίδευση των παιδιών τους με δράσεις, όπως η ίδρυση ενός σχολείου κοντά στο τόπο κατοικίας τους ή η εξασφάλιση μεταφοράς στο πιο κοντινό σχολείο. Άλλη επιλογή είναι ο εντοπισμός αίθουσας αποκλειστικά για τη διδασκαλία και εκμάθηση των κύριων μαθημάτων κατά τις απογευματινές ώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα εσπερινά σχολεία. Αν, παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να βρεθεί μια λύση, η μόνη επιλογή είναι ο διορισμός εκπαιδευτικών σε αυτά τα μέρη, όπου οι μαθητές θα διδάσκονται μέσα στα σπίτια τους τα βασικά μαθήματα (παραδείγματος χάρη γλώσσα, μαθηματικά και αγγλικά).
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η εκπαίδευση μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και προηγούνται άλλα θέματα, όπως ο βιοπορισμός ή η επιλογή του ατόμου να μην προχωρήσει στα επόμενα εκπαιδευτικά στάδια. Το τελευταίο αφορά μόνο το άτομο και είναι μια επιλογή που απορρέει από τις πεποιθήσεις που έχει για την εκπαιδευτική διαδικασία. Η πιο κοινή πεποίθηση είναι η δυσκολία να διαβάσει και να «κρατήσει» τις καινούργιες γνώσεις. Όπως και να έχει, η θέση της οικογένειας είναι πολλή σημαντική και είναι αναγκαίο να αφήνει το παιδί να επιλέξει εκείνο που επιθυμεί να ακολουθήσει και να κρατά μια ουδέτερη στάση χωρίς εντάσεις και προστριβές.
