Η επιστροφή στην κανονικότητα είναι πράγματι εφικτή;

Η επιστροφή στην κανονικότητα αποτελεί το πολυπόθητο κοινωνικό γεγονός.

Μετά την εμφάνιση του κορωνοϊού και την υγειονομική και κοινωνική ανατροπή που έχει επιφέρει, οι άνθρωποι αισθάνονται έτοιμοι και επιθυμούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα.

Η έννοια της κανονικότητας

Ως έννοια, η κανονικότητα αποδίδεται ως η ακριβής τήρηση του κανόνα, η συμφωνία προς τους κανονισμούς ή η απαίτηση τα γεγονότα να συμβαίνουν όπως είθισται ή όπως έχει οριστεί. Υπάρχουν κανονικότητες φυσικές, όπως σταθερά επαναλαμβανόμενα φυσικά φαινόμενα, γλωσσικές, όπως συντακτικοί και γραμματικοί κανόνες, κοινωνικές, όπως πολιτικές δομές, τελετουργίες και συνήθειες.

Η κοινωνική κανονικότητα δύναται να διακριθεί σε πολιτική (κρατική) κανονικότητα, σε οικονομική (καπιταλιστική στην κοινωνίας μας) κανονικότητα και στην κοινωνική καθ’ εαυτή κανονικότητα (κοινωνική ζωή των ατόμων).

«Επιστροφή στην κανονικότητα»

Το σύνθημα που επικρατεί στην εποχή μας «Επιστροφή στην κανονικότητα» και εκφράζεται τόσο από πολιτικούς όσο και στο σύνολο της κοινωνίας καλλιεργεί την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο. Ένας κόσμος που θα έχει αντιμετωπίσει την πανδημία σίγουρα φαντάζει καλύτερος. Γεννιούνται, ωστόσο, κάποια ερωτήματα. Για ποια κανονικότητα μιλάμε; Η χρήση της λέξης «επιστροφή» μάς κατευθύνει στην πρότερη κοινωνική κανονικότητα. Ένας κόσμος όμως στον οποίο θα επανέλθει η πρότερη κανονικότητα είναι σίγουρα η καλύτερη επιλογή; Επίσης, είναι πράγματι εφικτή μία τέτοια επιστροφή;

Η πολιτική (κρατική) και η οικονομική (καπιταλιστική) κανονικότητα φαίνονται να αποτελούν προτεραιότητα για τα κράτη. Η σταθεροποίηση της αγοράς αποτελεί το κύριο ζητούμενο στην μετά κορωνοϊό εποχή. Η κανονικότητα των αγορών δεν μπορεί να επιβιώσει ως ανεξάρτητη, καθώς αναμφισβήτητα εξαρτάται από την κρατική κανονικότητα. Έτσι, η επιστροφή στην καπιταλιστική κανονικότητα συνθέτει ένα υπερ-πολιτικό πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα στα κράτη. Όποιο κράτος καταφέρει να επιτύχει στην σταθεροποίηση της αγοράς, η οποία πραγματοποιείται μέσω πολιτικών αποφάσεων, θα βγει μπροστά στον ανταγωνισμό αναφορικά με τις λιγότερες οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά. Συνεπώς, κατ’ αυτόν τον τρόπο η επιστροφή στην πολιτική και οικονομική κανονικότητα είναι αλληλένδετες.

Ο κοινωνικός χώρος, η κοινωνική ζωή των ατόμων, κατά ανάγκη ακολουθεί τις πολιτικές εξελίξεις και τις επιβαλλόμενες κανονικότητες. Αποτελεί, ωστόσο, πεδίο αμφισβήτησης αυτών. Το κοινωνικό σύνολο δεν αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο, δεν διακρίνεται από ομοιογένεια, αλλά οι αντιθέσεις απόψεων ενυπάρχουν στον πυρήνα της κοινωνίας. Άλλα άτομα εναρμονίζονται καλύτερα και γρηγορότερα με τις αλλαγές που έχουν επέλθει, άλλα πάλι προσπαθούν ακόμα να τις κατανοήσουν και να τις διαχειριστούν, ενώ άλλα απλώς τις απορρίπτουν. Οι κοινωνικές αλλαγές εντοπίζονται σε διάφορα σημεία, όπως στην κοινωνική αλληλεγγύη, στην ατομική ευθύνη, στην εργασία, στην κοινωνική συναναστροφή αλλά και στην αντίληψη των δημοκρατικών ορίων ανάμεσα στα ατομικά δικαιώματα και την προάσπιση ενός δημόσιου αγαθού, αυτό της δημόσιας υγείας.

Με την εμφάνιση της πανδημίας διαμορφώθηκαν νέοι κανόνες στην εκάστοτε κοινωνία. Κανόνες στους οποίους οι άνθρωποι κλήθηκαν να συμμορφωθούν, ώστε να συμμετέχουν στην καταπολέμηση του ιού. Η πρότερη κανονικότητα έχει παρέλθει και έχουμε ήδη περάσει στην επόμενη. Οι επιβεβλημένες καταστάσεις επηρέασαν τις κοινωνικές συνθήκες και διαμόρφωσαν εκ νέου μία κοινωνική πραγματικότητα στην οποία τα άτομα οφείλουν να κοινωνικοποιηθούν.

Συνεπώς η υπόσχεση που δημιουργείται για επιστροφή σε μια κανονικότητα η οποία δεν υπάρχει πια ενέχει κινδύνους. Η προσοχή είναι στραμμένη σε μία πολιτική και οικονομική κανονικότητα η οποία, μέχρι ένα σημείο, καθίσταται εφικτό σενάριο. Ωστόσο, δεν καταδεικνύει σε τίποτα την κοινωνική ζωή και κανονικότητα στην οποία θα κληθούμε να αντεπεξέλθουμε.

Απόφοιτος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με πεδία ειδίκευσης το Ποινικό Δίκαιο και τις Εξαρτήσεις. Εργάζομαι ως καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στόχος μου να παρουσιάσω άρθρα με κοινωνικά ζητήματα, ώστε να συμβάλλω στην γνωριμία του κοινού με την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.