Είναι η Ελλάδα του 2020 χώρα η οποία η Κουλτούρα του Βιασμού είναι αποδεχτή; Σε τι αναφέρομαι όμως και κατά πόσο είναι εύκολο να το διακρίνουμε αυτό μέσα στην κοινωνία μας;
Κουλτούρα του βιασμού ονομάζουμε την αντίληψη που υπαγορεύει ότι είναι φυσιολογικό οι άντρες (συνήθως) να ασκούν σεξουαλική βία στις γυναίκες και να φτάνουν ακόμα και ως τον βιασμό. Η «θεωρία» αυτή έγκειται στον ορισμό του «victim blaming». Ουσιαστικά, το θύμα είναι αυτό που ευθύνεται για τον βιασμό του.
Όλοι μας έχουμε ακούσει τις φράσεις: «τα ήθελε και αυτή», «φορούσε προκλητικά ρούχα» κτλ. Μέσα από αυτόν τον ορισμό τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης (άντρες και γυναίκες) μειώνονται και κατηγορούνται για την πράξη αυτή. Ανατρεφόμαστε μέσα σε κοινωνία που μαθαίνουν οι γυναίκες τι πρέπει να κάνουν ή και όχι, τι να φορούν ή όχι και πώς να συμπεριφέρονται ή όχι, ώστε να μην προκαλέσουν αντί να επιδιώκουμε να μάθουμε πώς να αποτρέπονται αρχικά οι θύτες από μια τέτοια πράξη και ύστερα να συλλαμβάνονται και να δικάζονται οι δράστες.
Ο ποινικός Κώδικας στην Ελλάδα αναφέρεται στο Άρθρο 336: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη» (Νόμος 4619/2019).
Έρευνες έχουν δείξει ότι μία στις πέντε γυναίκες παγκοσμίως θα πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης ή/και βιασμού τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους. Η κουλτούρα του βιασμού ευθύνεται στο ότι τα περισσότερα από τα άτομα που έχουν πέσει θύματα δεν θα το αναφέρουν καν ως συμβάν. Θα προσπαθήσουν να ζήσουν σα να μην έγινε ποτέ ή κι ας μην ντρέπονται να μιλήσουν γι’ αυτό, θα σωπάσουν γιατί μπορεί να αντιμετωπιστούν ως υπαίτιοι και να τους κατηγορήσουν.
Πώς μπορούμε να βάλουμε τέλος;
Αρχικά, να μην θεωρούμε ως κάτι φυσιολογικό ούτε το στερεότυπο πως οι γυναίκες είναι υποδεέστερες ούτε πως η σεξουαλική βία προς αυτές είναι κάτι που και οι ίδιες αποζητούν. Η αντίληψη που θέλει την γυναίκα η οποία ντύνεται πιο προκλητικά, έχει έντονο μακιγιάζ ή περπατάει μόνη της το βράδυ να είναι υπεύθυνη ή να προκαλεί τον άντρα-θύτη της πρέπει να εξαλειφθεί. Ακολούθως, πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, την αξία του σεβασμού. Από νωρίς τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να θεωρούν ισότιμα τα παιδιά του αντίθετου φύλου, ώστε αργότερα ως ενήλικες να μπορούν να δεχτούν το «όχι» ως απάντηση σε μία πρόταση ερωτικής συνεύρεσης.
Σημαντικός παράγοντας ως προς την εξάλειψη της κουλτούρας του βιασμού είναι η προστασία των θυμάτων. Ο φόβος του στιγματισμού και η κοινωνική περιθωριοποίηση κάνουν τα θύματα να σιωπούν. Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε το οτιδήποτε αν δεν μιλήσουμε ελεύθερα γι’ αυτό. Μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο τα θύματα θα πρέπει να νιώθουν ασφάλεια ως προς την αντιμετώπισή τους. Τέλος, σημαντικότερος παράγοντας ως προς την αίσθηση ασφάλειας κι έπειτα ως προς τη δικαίωση των θυμάτων είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Δηλαδή, η σιγουριά ότι ο δράστης ή οι δράστες να βρεθούν, θα συλληφθούν και θα λογοδοτήσουν ενώπιον της Ελληνικής Δικαιοσύνης με σκοπό να αποτραπεί η επανάληψη της πράξης και να μην υπάρξουν άλλα θύματα από τα ίδια άτομα.
Ας μην αφήσουμε την κοινωνία μας και τα νέα παιδιά να συνεχίσουν αυτήν την κουλτούρα. Είναι ευθύνη όλων μας.
Βιβλιογραφία:
Γιωτάκος, Ο. & Πρεκατέ, Β., 2006, ’’ Σεξουαλική Κακοποίηση. Μυστικό; Όχι πια!’’ Ελληνική Εταιρία Μελέτης & Πρόληψης της Σεξουαλικής Κακοποίησης. Επιμέλεια Ορέστης Γιωτάκος, Βικτώρια Πρεκατέ.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
