Σεξουαλικοποίηση παιδιών και εφήβων

Η σεξουαλικοποίηση αποτελεί ένα φαινόμενο που απασχολεί τόσο το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού όσο και των επιστημόνων. Η σεξουαλικοποίηση διαφοροποιείται από την υγιή σεξουαλικότητα αν και συχνά παρατηρούμε τις δύο αυτές έννοιες να συγχέονται. Όταν γίνεται λόγος για σεξουαλικοποίηση αναφερόμαστε στη διασύνδεση της αξίας του ατόμου με τη σεξουαλική του εμφάνιση και συμπεριφορά εξαιρώντας άλλα χαρακτηριστικά του. Tη στενή ταύτιση της φυσικής ελκυστικότητας ενός ατόμου με το χαρακτηρισμό «σέξυ», τη σεξουαλική αντικειμενοποίηση του ατόμου το οποίο μετατρέπεται πια σε ένα ελκυστικό άτομο – οι ικανότητες και τα προτερήματα του οποίου παραβλέπονται – που η ύπαρξή του συνδέεται με τη σεξουαλική ικανοποίηση των άλλων και την επιβεβλημένη με ακατάλληλους τρόπους σεξουαλικότητα σε ένα άτομο. Για να κάνουμε λόγο για σεξουαλικοποίηση δεν είναι αναγκαίο να συντρέχουν όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά. H ύπαρξη κι ενός μόνο από αυτά δύναται να αποτελεί ένδειξη σεξουαλικόποιησης.

Στη σημερινή εποχή το φαινόμενο της σεξουαλικοποίησης διαχέεται έντονα στην κοινωνία και ενέχει πολλούς κινδύνους για την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, καθώς παρατηρείται έντονα η σεξουαλικοποίηση της παιδικής ηλικίας. Η παιδική και εφηβική ηλικία αποτελούν σημαντικά στάδια στην ανάπτυξη ενός ατόμου που τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν συνδεδεμένα με ανεμελιά, παιχνίδι, συναναστροφή με συνομήλικους, εξόδους κάτι το οποίο τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και μεταβαλλόταν με την ψυχαγωγία που προσφέρουν τα πολυμέσα, με αποκορύφωμα την πανδημία όπου τα όρια διαχωρισμού του τρόπου ζωής παιδιών, εφήβων και ενηλίκων τέθηκαν σε δοκιμασία.

Η σεξουαλικοποίηση των παιδιών και των εφήβων παρατηρείται στην τηλεόραση, στα περιοδικά, στα παιχνίδια, στα μουσικά βίντεο εντός και εκτός διαδικτύου, στους στίχους τραγουδιών, στα ηλεκτρονικά και διαδικτυακά παιχνίδια, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις ταινίες, στις σειρές, στις διαφημίσεις. Σεξ, βία, εύκολα προσβάσιμο πορνογραφικό υλικό, στερεότυπα φύλου, εξιδανικευμένα πρότυπα ομορφιάς επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών και εφήβων συμβάλλοντας στη σεξουαλικοποίησή τους και στη σεξουαλική αντικειμενοποίησή τους τόσο μεταξύ συνομηλίκων όσο και σε σχέση με ενηλίκους. Παιδιά και έφηβοι ανεξαρτήτως φύλου παρουσιάζονται με σεξουαλικό τρόπο, με προκλητικά ή/ και αποκαλυπτικά ρούχα, με στάση σώματος και εκφράσεις προσώπου που υπαινίσσονται σεξουαλική ετοιμότητα.

Η Σεξουαλικοποίηση σύμφωνα με έρευνες έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ομαλή ψυχοκοινωνική αλλά και σωματική ανάπτυξη των παιδιών και των νέων ενώ παίζει καθοριστικό ρόλο στη σεξουαλική τους ανάπτυξη και έκφραση της σεξουαλικότητάς τους. Η σεξουαλικοποίηση δύναται να οδηγήσει σε διατροφικές διαταραχές, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές, μη ικανοποίηση από τις μετέπειτα σεξουαλικές τους σχέσεις, απάθεια, απόγνωση.

Απόφοιτος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με πεδία ειδίκευσης το Ποινικό Δίκαιο και τις Εξαρτήσεις. Εργάζομαι ως καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στόχος μου να παρουσιάσω άρθρα με κοινωνικά ζητήματα, ώστε να συμβάλλω στην γνωριμία του κοινού με την επιστήμη της Κοινωνιολογίας.