Τι γίνεται όταν φουσκώνουμε συνεχώς ένα μπαλόνι; Κάποια στιγμή θα σκάσει! Το ίδιο συμβαίνει και με τις οικονομικές φούσκες, με τη διαφορά ότι οι συνέπειες κάποιες φορές είναι επιζήμιες για την κοινωνία και την οικονομία. Η οικονομική φούσκα λοιπόν, είναι όταν η αξία ενός περιουσιακού στοιχείου, είτε αυτό είναι μια απλή μετοχή, είτε κάποιο προϊόν, αυξάνεται απότομα. Ωστόσο, επειδή αυτή η απότομη αύξηση της αξίας δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική αξία του συγκεκριμένου στοιχείου, κάποια στιγμή η φούσκα σκάει με αποτέλεσμα η αξία του στοιχείου να πέσει κατακόρυφα!
Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν μια οικονομική φούσκα. Η υψηλή ζήτηση και η κερδοσκοπία, είναι μερικοί παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν μια φούσκα. Επίσης, η καινοτομία, μπορεί να προκαλέσει μια φούσκα, καθώς οι άνθρωποι εντυπωσιάζονται εύκολα από τα επιτεύγματα της νέας τεχνολογίας, πραγματοποιώντας αγορές χωρίς να γνωρίζουν ποια είναι η πραγματική αξία του περιουσιακού στοιχείου ή του προϊόντος που αγοράζουν. Έτσι λοιπόν, δημιουργείται μια κατάσταση στην οποία κάποιο προϊόν ή περιουσιακό στοιχείο, πωλείται αρκετά πιο πάνω από την πραγματική του αξία. Όταν οι άνθρωποι ή επενδυτές, αντιληφθούν ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να σκάσει η φούσκα. Αυτό συμβαίνει, διότι ξεκινάει μια διαδικασία που οι άνθρωποι ή επενδυτές, θέλουν να «ξεφορτωθούν» το στοιχείο που θεωρείται ως φούσκα, με αποτέλεσμα να πέφτει απότομα η τιμή του. Στο σκάσιμο της φούσκας, το αποτέλεσμα είναι να χαθούν αρκετά χρήματα, προκαλώντας ακόμα και οικονομική κρίση.
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, έχουν καταγραφεί αρκετές οικονομικές φούσκες. Οι πιο γνωστές είναι η κρίση της τουλίπας και η φούσκα dotcom . Γυρνώντας πίσω, γύρω στο 1630 και μετά, είχαμε τη φούσκα της τουλίπας. Η τουλίπα ήταν ένα φυτό που το θεωρούσαν εξωτικό και εντυπωσιακό και επίσης χρειαζόταν αρκετός χρόνος μέχρι να ανθίσει. Όλα αυτά είχαν ήδη αυξήσει τη ζήτησή της. Ωστόσο, εξαιτίας ενός ιού που έπληξε το συγκεκριμένο φυτό, του έδωσε ένα διαφορετικό χρώμα, κάνοντάς το να φαίνεται σαν να έχει φλόγες. Αυτό το γεγονός το έκανε ακόμα πιο εντυπωσιακό, αυξάνοντας τη ζήτησή του. Πιο συγκεκριμένα, η μέση τιμή για ένα λουλούδι τουλίπας, έφτασε να ξεπερνάει τον ετήσιο μισθό ενός έμπειρου εργάτη, ακόμα και την τιμή ενός σπιτιού! Η φούσκα dotcom, είναι πιο πρόσφατη και ξεκίνησε με την ανακάλυψη του παγκόσμιου ιστού και το ίντερνετ τη δεκαετία του 90’. Σε αυτή την περίπτωση οι επενδυτές είδαν κάτι καινοτόμο, που δεν γνώριζαν όμως πόσο πραγματικά αξίζει, με αποτέλεσμα όλοι να θέλουν να αγοράσουν μετοχές που σχετίζονταν με εταιρίες του ίντερνετ και της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Η μαζική αυτή αγορά με την απότομη αύξηση της ζήτησης, προκάλεσε μια φούσκα που ξέσπασε το 2000.
Αρκετοί οικονομολόγοι και μελετητές προσπαθούν να προβλέψουν τις οικονομικές φούσκες. Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι ενθουσιάζονται εύκολα από το «νέο», το «εντυπωσιακό» ή το «γρήγορο κέρδος», τότε είναι δύσκολο να τους αποτρέψεις από το να προκαλέσουν μια φούσκα.
Πηγές:
https://www.investopedia.com/articles/personal-finance/061715/economic-bubble-toil-and-trouble.asp
What causes economic bubbles? – Prateek Singh
Εικόνα: SalFalko
