Ο Adam Smith στην προσπάθειά του να περιγράψει την οικονομική μεγέθυνση της εποχής του ανέλυσε αρκετές έννοιες που συναντάμε ακόμα και σήμερα. Το διάσημο πλέον βιβλίο του «Έρευνα για τη φύση και τα αίτια του πλούτου των εθνών» («An inquiry into the nature and causes of the wealth of Nations») έγινε εξαρχής ο αντικατοπτρισμός ολόκληρης της εποχής. Παρακάτω θα αναλύσουμε τον καταμερισμό της εργασίας σύμφωνα με το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Adam Smith.
Ως βασικό αποτέλεσμα του καταμερισμού της εργασίας θεωρείται η αύξηση της επιδεξιότητας και η βελτίωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της εργασίας. Ωστόσο, το αποτέλεσμα του καταμερισμού της εργασίας θα γινόταν περισσότερο αντιληπτό, αν παρακολουθούσαμε την επίδραση που έχει στον κάθε επαγγελματικό κλάδο. Ο καταμερισμός φαίνεται ότι σε κάποια επαγγέλματα παρέμεινε πιο στάσιμος, ενώ σε άλλα αναπτύχθηκε σημαντικά.
Έτσι, λοιπόν, μέσα από το περίφημο παράδειγμα του εργαστηρίου καρφιτσών, ο Adam Smith προσπαθεί να μας εξηγήσει πώς λειτουργεί ο καταμερισμός της εργασίας και ποιο το αποτέλεσμά της.
«Αν κάποιος εργάτης δε γνώριζε ιδιαίτερα την τέχνη της κατασκευής καρφιτσών, τότε με μεγάλη προσπάθεια ίσως θα μπορούσε να κατασκευάσει 1 καρφίτσα, αλλά όχι 20».
Σύμφωνα με τον καταμερισμό της εργασίας η κατασκευή καρφιτσών χωρίστηκε σε διαφορετικές εργασίες που θεωρούνται ξεχωριστές η καθεμία.
«Κάποιος τραβά το σύρμα, κάποιος άλλος το ισιώνει, κάποιος άλλος το κόβει, κάποιος άλλος το κάνει μυτερό…».
Επομένως, η κατασκευή της καρφίτσας φαίνεται ότι χωρίζεται σε 18 διαφορετικές εργασίες! Αυτός ο διαχωρισμός των εργασιών έχει ως συνέπεια την αύξηση της απόδοσης της εργασίας και παρατηρείται όχι μόνο στο απλό παράδειγμα της κατασκευής καρφιτσών, αλλά και σε οποιαδήποτε βιοτεχνία ή χειροτεχνία.
Στη συνέχεια, πραγματοποιούνται κάποιες βασικές παρατηρήσεις του Adam Smith. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώνει ότι ο καταμερισμός πραγματοποιείται περισσότερο στις αναπτυγμένες κοινωνίες. Επίσης, αναφερόμενος στον κλάδο της γεωργίας, τονίζει ότι είναι ανέφικτος ο πλήρης διαχωρισμός των εργασιών στη γεωργία και ίσως αυτός είναι ο βασικός λόγος που δεν έχει αναπτυχθεί τόσο η παραγωγικότητα της εργασίας στον κλάδο αυτό σε σχέση με την βιομηχανία. Ολοκληρώνοντας το παράδειγμα της γεωργίας καταλήγει ότι τα πιο πλούσια έθνη συχνά υπερέχουν στη γεωργία και στη βιομηχανία σε σχέση με τα λιγότερα ανεπτυγμένα έθνη. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται ότι υπάρχουν τόσο τεράστιες διαφορές, καθώς η πιο «φτωχή» χώρα μπορεί να συναγωνιστεί την ανεπτυγμένη τόσο στην ποιότητα όσο και στην τιμή των αγροτικών προϊόντων. Εκεί που υπάρχει η διαφορά είναι στις βιοτεχνίες τους, καθώς η πιο φτωχή χώρα δεν μπορεί να επικρατήσει στον ανταγωνισμό.
Τα βασικά συμπεράσματα που εξάγονται από το συγκεκριμένο κεφάλαιο και παρουσιάζονται ανελλιπώς σε συγγράμματα και βιβλία είναι τα παρακάτω:
Η αύξηση της απόδοσης της εργασίας λόγω του καταμερισμού της εργασίας επηρεάζεται από 3 βασικούς παράγοντες. Ο πρώτος είναι η αύξηση της επιδεξιότητας του εργάτη. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η εφεύρεση μηχανών που έχουν ως βασικό σκοπό τη διευκόλυνση των εργατών, καθώς και να μπορεί ένας εργάτης να κάνει την εργασία πολλών. Και τρίτος παράγοντας είναι η εξοικονόμηση χρόνου, καθώς προηγουμένως απαιτούσε χρόνο, για να γίνει εναλλαγή της μιας εργασίας με κάποια άλλη.
Εν τέλει, ο καταμερισμός της εργασίας είναι ικανός να οδηγήσει την κοινωνία σε μια γενική ευημερία, ακόμη και στα κατώτερα λαϊκά στρώματα. Και όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Adam Smith: «Ούτε ο πιο απλοϊκός άνθρωπος δεν μπορεί να τροφοδοτηθεί χωρίς τη συνεργασία και τη βοήθεια πολλών εργατών»
Πηγές:
https://www.ibiblio.org/ml/libri/s/SmithA_WealthNations_p.pdf
http://www.victorianweb.org/economics/division.html
Wealth of Nations, Adam Smith, εκδόσεις Wordsworth
Εικόνες: The U.S. National Archives
