Πώς θα σας φαινόταν να ξυπνούσατε μια μέρα και να βλέπατε στον τραπεζικό σας λογαριασμό ένα ικανοποιητικό χρηματικό ποσό, για να το ξοδέψετε; Κάτι αντίστοιχο μας διδάσκει και η έννοια «χρήματα από το ελικόπτερο» (Helicopter money).
Πρόκειται για μια έννοια που εισήγαγε για πρώτη φορά ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Milton Friedman το 1969, σε μια προσπάθεια να περιγράψει την επίπτωση που θα είχε στη δαπάνη και την αποταμίευση το «πέταγμα χρημάτων από ένα ελικόπτερο» τα οποία θα μάζευαν οι άνθρωποι της κοινότητας. Στη συνέχεια, άρχισε να γίνεται ξανά διάσημη η εν λόγω έννοια από τον πρώην πρόεδρο της Fed, Ben Bernanke, το 2002. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι, όταν μια οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση που δεν φαίνεται να τη «σώζουν» τα βασικά εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους οι φορείς πολιτικής, τότε επανέρχονται στην επιφάνεια έννοιες και πολιτικές που είτε είναι αμφισβητούμενες είτε απλώς «χάθηκαν» στο πέρασμα του χρόνου. Δεν σημαίνει απαραίτητα όμως ότι δεν είναι πλέον χρήσιμες!
Το «χρήμα από ελικόπτερο» στην ουσία είναι μια μη συμβατική νομισματική πολιτική και η λογική της είναι ιδιαίτερα απλή. Η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήματα και τα δίνει κατευθείαν στο κοινό, για να τα δαπανήσει όπως επιθυμεί. Συνήθως το κοινό «τρέχει» στα μαγαζιά να αγοράσει, να πληρώνει υποχρεώσεις κ.λπ. ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την εμπιστοσύνη στην οικονομία. Η εν λόγω πολιτική συνήθως προτείνεται όταν η οικονομία έχει πέσει στη λεγόμενη «παγίδα ρευστότητας», μια κατάσταση κατά την οποία η κλασική νομισματική πολιτική δεν βρίσκει εφαρμογή, διότι τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά και η οικονομία παραμένει σε κάμψη ή ύφεση.
Όμως αυτό που γίνεται συνήθως στις μέρες μας, για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη και να τονωθεί η οικονομία, είναι η λεγόμενη ποσοτική χαλάρωση κατά την οποία η κεντρική τράπεζα αγοράζει κρατικά περιουσιακά στοιχεία και διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα από τις αγορές. Στην ποσοτική χαλάρωση τα χρήματα δεν πάνε κατευθείαν στο κοινό, αλλά στις τράπεζες προκειμένου να δώσουν δάνεια με χαμηλότερο επιτόκιο στο κοινό. Γενικά, τα «χρήματα από ελικόπτερο» πολλές φορές τα συνδέουμε με αρκετές παρόμοιες πολιτικές όπως την ποσοτική χαλάρωση που προαναφέρθηκε ή τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων.
Μια έξτρα πληροφορία για τα χρήματα από ελικόπτερο είναι ότι με το ξέσπασμα του κορονοϊού (2019-nCoV) ήρθαν ξανά στο προσκήνιο, καθώς το κλείσιμο των αεροδρομίων και η απομόνωση επανέφεραν τις παλιές ιδέες! Είναι πλέον φανερό ότι στις πιο ακραίες καταστάσεις χρειαζόμαστε περισσότερα εργαλεία και πολιτικές στην οικονομική πολιτική και όχι μόνο τα πολύ κλασικά που έχουμε συνηθίσει… Δεν χρειαζόμαστε άλλα «too little, too late».
Πηγές:
https://www.investopedia.com/terms/h/helicopter-drop.asp
https://ftalphaville.ft.com/2020/02/26/1582705518000/Helicopter-money-is-here/
https://www.bloomberg.com/quicktake/helicopter-money
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
