Ο όρος δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο βιώνει τακτικά ονειροπολήσεις που είναι έντονες και αποσπούν την προσοχή. Η επιρροή πάνω στον πάσχοντα είναι τόσο ισχυρή που μπορεί να σταματήσει να ασχολείται με την εργασία του ή με τα άτομα που έχει μπροστά του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονται, ίσως και καθημερινά. Όμως, ορισμένα άτομα έχουν την ικανότητα να ονειροπολούν τόσο έντονα που μπορούν να βιώσουν την παρουσία τους στο φανταστικό περιβάλλον της δημιουργίας τους. Οι ονειροπολήσεις αυτές μπορεί να πυροδοτούνται από γεγονότα της πραγματικής ζωής ή από ερεθίσματα, όπως ένας θόρυβος ή μια μυρωδιά. Εν συνεχεία αυτά τα άτομα απομακρύνονται από την πραγματικότητα για να απορροφηθούν πλήρως στην φαντασία τους και μπορεί εν αγνοία τους να υποδυθούν τη συμπεριφορά των χαρακτήρων τους ή να μιλήσουν για αυτούς κατά τη διάρκεια της ονειροπόλησής τους.
Το βασικότερο στοιχείο αυτής της κατάστασης είναι πως οι ονειροπολήσεις του ανθρώπου είναι εξαιρετικά ζωντανές με δικούς του χαρακτήρες, πλοκές και άλλα λεπτομερή χαρακτηριστικά που μοιάζουν με ιστορία, που αντανακλούν έναν περίπλοκο εσωτερικό κόσμο. Επιπλέον, αυτά τα άτομα βιώνουν συνεχείς καταναγκασμούς νιώθοντας πως πρέπει να στραφούν στη φαντασία, πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, κάτι που έχει οδηγήσει τους ειδικούς να πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν εθισμό συμπεριφοράς. Ωστόσο, αυτός είναι ακόμα ένας εξελισσόμενος τομέας έρευνας και δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα ως διαταραχή, όπως και δεν συμπεριλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών.
Οι ειδικοί εξακολουθούν να μην γνωρίζουν τι προκαλεί τη δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση και δεν υπάρχει επίσημη μέθοδος διάγνωσης. Η προέλευσή της είναι άγνωστη, αλλά η πάθηση φαίνεται να είναι πιο συχνή σε άτομα με άγχος, κατάθλιψη ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση μοιράζεται χαρακτηριστικά με συμπεριφορικούς εθισμούς, όπως ο εθισμός στα παιχνίδια, το διαδίκτυο ή στο αλκοόλ.
Πάνω από το ήμισυ αυτών των ανθρώπων έχουν κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας. Αν και έχει συνδεθεί με κοινωνικό άγχος ή προηγούμενο τραύμα, οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση χωρίς προηγούμενη τραυματική εμπειρία. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις πως οι πάσχοντες έτειναν να έχουν ενεργή φαντασία ως παιδιά. Μερικά από τα συμπτώματα είναι η δυσκολία στον ύπνο τη νύχτα, η εκτέλεση επαναλαμβανόμενων κινήσεων και εκφράσεων του προσώπου και η ασυναίσθητη ομιλία κατά τη διάρκεια της ονειροπόλησης. Επιπροσθέτως, όλη αυτή η διαδικασία επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις τους με τους άλλους, την επίδοση στη δουλειά ή το σχολείο και γενικότερα την κοινωνική τους ζωή.
Δεν υπάρχει επίσημη θεραπεία για τη δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση. Η φλουβοξαμίνη, ένα φάρμακο που συνήθως συνταγογραφείται για τη θεραπεία της ΙΨΔ, βρέθηκε αποτελεσματικό σε μια μελέτη περίπτωσης ενός ασθενούς. Τυπικά, η θεραπεία εστιάζει στη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης μέσω καλύτερου ύπνου και διαχείρισης των συμπτωμάτων. Εντούτοις, συστήνονται πιο απλοί μέθοδοι αντιμετώπισης και επίλυσης του προβλήματος, όπως ο καλύτερος ύπνος, η κατανόηση των συμπτωμάτων, η έκθεση στον πραγματικό κόσμο και η παρακολούθηση από ψυχολόγο.
Η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση εξακολουθεί να μην είναι επίσημα αναγνωρισμένη πάθηση, αλλά είναι σαφές ότι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν τα ίδια επιφαινόμενα: τις υπνωτικές κινήσεις, τις πλοκές και τους χαρακτήρες και την αδυναμία εστίασης στον πραγματικό κόσμο.
