Επιλογή σημαίνει απόφαση, έπειτα δέσμευση στην απόφασή μου και ευθύνη της επιλογής. Σημαίνει επαφή με τα συναισθήματά μου, σημαίνει να έρθω αντιμέτωπος με τις συνέπειες αυτής της επιλογής. Η επιλογή σαν έννοια έχει βαθιά συναισθηματική χροιά και έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη επιβίωση και ύπαρξη.
Ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Γάλλος φιλόσοφος, ανέφερε ότι «Ο άνθρωπος είναι οι επιλογές του» και οΓάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ είπε ότι η «Ζωή είναι το άθροισμα των επιλογών μας». Άρα, η ζωή μας είναι επιλογή και όλες μας οι επιλογές αποτελούν τη ζωή μας! Είναι δική μας επιλογή να ζήσουμε μια ζωή που είναι δική μας κι όχι των άλλων! Μπορεί η γέννησή μας να μην ήταν επιλογή μας και, μάλλον, ούτε ο θάνατός μας θα είναι, αλλά όλα τα υπόλοιπα κομμάτια της ζωής μας αποτελούν επιλογή.
Το τι θα κάνουμε, το τι θα πούμε, το αν θα ξεκινήσουμε ή θα σταματήσουμε κάποια ασχολία, το αν θα εργαστούμε και που, το αν θα αλλάξουμε ίσως επαγγελματική καριέρα, το αν θα εξελιχθούμε στους τομείς που επιθυμούμε, το πώς θα οργανώσουμε την καθημερινότητά μας, το αν θα κοιμηθούμε νωρίς ή αργά, το να τραφούμε υγιεινά ή θα ξεχάσουμε τα ενδιάμεσα σνακ μας. Το πώς θα αντιδράσουμε σε μια συνθήκη, ακόμα και το τι θα αισθανθούμε και πώς και αν θα εκφραστούμε τη δεδομένη χρονική στιγμή. Όλα παραμένουν δική μας επιλογή. Το ότι έχουμε τους συγκεκριμένους ανθρώπους δίπλα μας, το πώς τους συμπεριφερόμαστε, το πόσο χρόνο τους αφιερώνουμε. Το αν θα χωρίσουμε, ή αν θα συνάψουμε σχέση, το αν θα γνωρίσουμε άλλους ανθρώπους, το αν θα κάνουμε φίλους. Το αν θα ζήσουμε όπως ονειρευόμαστε ή αν θα «βουλιάξουμε» στη δίνη των ακυρώσεων και των απογοητεύσεων, το αν θα παραμείνουμε προσκολλημένοι στο παρελθόν, ή αν θα ζήσουμε το παρόν. Το αν θα επιλέξουμε να συνδράμουμε για να βελτιώσουμε το μέλλον, ακόμη κι αν θα κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά απ’ όσα μας έμαθαν.
Πάντα έχουμε την επιλογή να κάνουμε αυτά που επιθυμούμε, ακόμα κι αν τις περισσότερες φορές φτάνουμε να πιστεύουμε το εξής: «Μα, δεν είχα άλλη επιλογή!», «Δεν γινόταν αλλιώς!». Πάντα έχουμε επιλογή! Και δεν σημαίνει ότι περιορίζεται σε μια και μοναδική. Οι επιλογές που έχουμε ακόμη και στα διλήμματα είναι πολλές. Ακόμα και το τίποτα αν διαλέξουμε, δηλαδή, να μην επιλέξουμε τίποτα, και αυτό είναι μια επιλογή! Και είναι εξίσου χρήσιμη και φυσιολογική.
Το δυσκολότερο κομμάτι που οι άνθρωποι συνειδητά ή ασυνείδητα αποφεύγουμε πολλές φορές είναι το κομμάτι της ευθύνης των επιλογών μας και των συνεπειών που αυτές έχουν. Ειδικά στην περίπτωση που οι συνέπειες είναι αρνητικές, διότι ερχόμαστε σε επαφή με δύσκολα συναισθήματα, όπως φόβο, μοναξιά, τρόμο, αγωνία, πόνο και απογοήτευση. Συναισθήματα που επηρεάζουν την ψυχική μας διάθεση καθώς μας φέρνουν αντιμέτωπους με την διαδικασία της ψυχικής επούλωσης και ανάρρωσης. Κι η ανάρρωση παίρνει χρόνο, όπως όλοι γνωρίζουμε. Η επούλωση σε μια ανοιχτή πληγή θέλει χρόνο και φροντίδα και αυτά χρειάζεται να τα προσφέρουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας, επιτρέποντας, παράλληλα, να έχουμε βοήθεια και στήριξη από τους ανθρώπους που εμπιστευόμαστε.
Πολλοί μπαίνουμε στη σκέψη να μετανιώνουμε για τις επιλογές μας και να επικρίνουμε τον εαυτό μας πολύ αυστηρά, μιλώντας για ανωριμότητα και ασυνειδησία. Μπαίνουμε σε ερωτήματα για το τι θα γινόταν ΑΝ. «Αν είχα πράξει αλλιώς, όλα θα ήταν διαφορετικά.», Αν δεν είχα αποφασίσει αυτό, το αποτέλεσμα θα ήταν άλλο.» Δεν υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να μετανιώνουμε, γιατί η εκάστοτε επιλογή τότε έγινε με βάση κάποια κριτήρια, με βάση κάποια ανάγκη που χρειαζόταν να ικανοποιηθεί, με βάση κάποια σκέψη που είχε νόημα για εμάς, με βάση τα «εκείνα μάτια» που είχαμε. Πάντα μετά από ένα διάστημα είμαστε άλλοι άνθρωποι, έχουμε αλλάξει κομμάτια του εαυτού μας, όποτε και οι επιλογές μας, αν τις παίρναμε άλλη χρονική στιγμή και υπό άλλες συνθήκες, ίσως θα ήταν διαφορετικές. Όμως κάτι τέτοιο δεν έχει πάντα τόσο μεγάλη σημασία γιατί μαθαίνουμε να είμαστε υπεύθυνοι με την επιλογή μας, να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, να πορευτούμε με αυτό που επιλέξαμε, να μάθουμε από τα λάθη μας και να αποκτήσουμε εμπειρίες. Η ζωή είναι γεμάτη εμπειρίες και λάθη. Κανείς δε γεννήθηκε, γνωρίζοντας πώς να τα κάνει όλα σωστά! Και το νόημα δεν είναι να τα κάνεις σωστά, αλλά να τα κάνεις όπως εσύ νιώθεις.
Το κομμάτι που οι άνθρωποι δεν θέλουμε να αγγίξουμε εύκολα είναι τα συναισθήματά μας, να έρθουμε σε επαφή με αυτά. Γιατί; Γιατί τα συναισθήματα είναι έντονα, γιατί μεταβάλλονται γρήγορα, γιατί μας φέρνουν πολύ κοντά με τις αδυναμίες και τα εύθραυστα κομμάτια μας. Για αυτό και συνήθως, σχεδόν αυτόματα, οι περισσότεροι, μεταθέτουμε την ευθύνη του πόνου και της πίκρας μας στους άλλους. Κατηγορούμε τον άλλον για όσα εμείς έχουμε περάσει «Μου ‘κανες τη ζωή μαρτύριο.», «Πολύ με στεναχωρείς με αυτά που κάνεις.», «Μου έχεις σπάσει τα νεύρα!», «Δεν σε αντέχω άλλο!», «Αυτός μου είπε να το κάνω.». Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν αισθανόμαστε χαρούμενοι και ικανοποιημένοι από τη ζωή μας. Λέμε για παράδειγμα «Με κάνεις πολύ ευτυχισμένο!», «Είμαι πολύ χαρούμενος που σε γνωρίζω.», «Στάθηκα τυχερός για αυτή την δουλειά.»
Δεν κατανοούμε όμως, ότι μιλάμε, διαρκώς στο β’ ή γ’ πρόσωπο κι αυτό ίσως αποτελεί εξήγηση για το ότι δεν είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι. Φαίνεται σαν να είμαστε παρατηρητές της ζωής μας. Δεν στρέφουμε τον φακό στον εαυτό μας, αλλά σε εξωτερικούς παράγοντες με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ότι χάνουμε τον έλεγχο και τη ζωή μας.
Κανείς δεν μας κάνει χαρούμενους, αλλά εμείς το διαλέγουμε. Κανείς δεν μας «σπάει τα νεύρα», αλλά εμείς επιλέγουμε να νευριάσουμε μαζί του. Κανείς δεν μας στεναχωρεί, αλλά εμείς επιλέγουμε να στεναχωρηθούμε. Κανείς δεν μας κάνει τη ζωή μαρτύριο, αλλά εμείς ανεχόμαστε μια συμπεριφορά που δεν μας ικανοποιεί. Μπορεί η συμπεριφορά των άλλων να αποτελεί την αφορμή για να νιώσουμε αυτά που νιώθουμε, όμως, η επιλογή για το αν τα νιώσουμε και τι θα κάνουμε για όλα αυτά είναι δική μας.
Κάθε επιλογή φαίνεται να κινητοποιείται από μια ισχυρή «επιθυμία», από ένα θέλω και από μια ανάγκη που ζητά να ικανοποιηθεί. Συνάμα, δίπλα στην επιλογή, υπάρχει το «πρέπει» που αποτελεί πιθανά μέσο προστασίας και λογικής. Αυτές οι δυο όψεις, που αποτελούν τα άκρα, χρειάζεται να είναι σε ισορροπία, ώστε να υπάρξει προχώρημα. Χρειάζεται να υπάρξει η απαραίτητη προσοχή και για τα δυο άκρα διότι είναι εξίσου αναγκαία και σημαντικά. Ο καθένας έχει τον δικό του χρόνο και ρυθμό και δεν υπάρχει πουθενά το σωστό και το λάθος για τη δική του ζωή.
