Η επιδίωξη της τελειομανίας μοιάζει συχνά με ένα ατελείωτο ταξίδι, μια προσπάθεια να επιτύχουμε ένα άπιαστο πρότυπο που μοιάζει να ξεφεύγει συνεχώς από τα χέρια μας. Καθώς προσπαθούμε να προσεγγίσουμε αυτό το ανέφικτο ιδανικό, μπορεί να αισθανθούμε πιεσμένοι και απογοητευμένοι από την συνεχή απόσταση που μας χωρίζει από την τελειότητα. Το ανυπέρβλητο βάρος που μας επιβάλλουμε, προσπαθώντας να ανταποκριθούμε σε αυτό το πρότυπο, είναι δυνατόν να μας οδηγήσει σε αμφισβήτηση των ικανοτήτων μας και της αξίας μας.
Αλλά τι ακριβώς σημαίνει τελειοθηρία; Πρόκειται για την αέναη προσπάθεια να φτάσουμε σε μια ανύπαρκτη επίτευξη, τον ορισμό της τέλειας κατάστασης, του αψεγάδιαστου αποτελέσματος.
Είναι σαν ένα νόμισμα με δυο όψεις. Αφενός, μας ωθεί να επιδιώκουμε την συνεχή βελτίωση και τα υψηλά επίπεδα επίδοσης. Μας παρακινεί να εργαστούμε πιο σκληρά και να αναζητήσουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Αφετέρου, όμως, μπορεί να μας παγιδεύσει σε ένα αστείρευτο κύκλο αγωνίας και ανασφάλειας, απομακρύνοντάς μας από την ικανοποίηση των επιτυχιών που έχουμε ήδη επιτύχει.
Η αδιάκοπη προσπάθεια να φτάσουμε σε μια ανύπαρκτη εικόνα της τελειότητας μπορεί να θέσει τις ικανότητες και την εκτίμηση του εαυτού μας υπό αμφισβήτηση. Το συνεχές αίσθημα ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί ή ότι τα επιτεύγματά μας δεν είναι αρκετά διαμορφώνουν ένα κλίμα ανασφάλειας, διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο μια αρνητική εικόνα του εαυτού μας, καθώς αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε την πραγματική αξία και τις ικανότητες μας.
Πώς, λοιπόν, μπορούμε να διαχειριστούμε αυτές τις επιπτώσεις;
Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα είναι να αναγνωρίσουμε τα σημάδια της κατά την διάρκεια της καθημερινότητάς μας. Συχνά, η τελειοθηρία εκδηλώνεται μέσα από την υπερβολική αυτοκριτική, την συνεχή ανησυχία για το αποτέλεσμα των προσπαθειών μας, καθώς και για την επίτευξη της τέλειας εικόνας ή επίδοσης. Μια πιο υγιής προσέγγιση είναι να μάθουμε, να αναγνωρίζουμε τις αυστηρές προσδοκίες που θέτουμε και το πώς εκείνες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας.
Ακόμη, θα ήταν σημαντικό να μετατοπίσουμε την προσοχή μας από την αναζήτηση της απόλυτης τελειότητας σε κάθε λεπτομέρεια προς την προσπάθεια για βελτίωση και πρόοδο. Αντί να επικεντρωνόμαστε στην αναζήτηση της τέλειας εικόνας ή αποτελέσματος, μπορούμε να εστιάσουμε στην διαδικασία της προσπάθειας και στην εκμάθηση από τα λάθη μας, αλλά και στην επιβράβευση του εαυτού μας για τα όσα έχει ήδη καταφέρει.
Η τελειοθηρία μπορεί να είναι ένας παράγοντας έμπνευσης, αλλά μπορεί και να αποτελεί ένα εμπόδιο. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι η αληθινή αξία μας δεν ορίζεται από το ποσό τέλειοι είμαστε, αλλά το πόσο πραγματικοί είμαστε. Ας αφήσουμε, λοιπόν, την τελειότητα να γίνει η συνεχής προσπάθειά μας και όχι ο ορισμός της ύπαρξής μας.
Από την Έλενα Χριστοδουλάκη, Ψυχολόγο με μεταπτυχιακές σπουδές στην Συμβουλευτική Ψυχολογία, MSc.
Βιβλιογραφία
Flett, G. L., & Hewitt, P. L. (2002). Perfectionism: Theory, research, and treatment. American Psychological Association.
Hurka, T. (1993). Perfectionism. Oxford Ethics.
