Πολλά έχουν ειπωθεί, και ακόμα περισσότερα έχουν γραφτεί για την δύναμη και την αξία της συγχώρεσης στην ζωή μας. Είναι αλήθεια, ωστόσο, ότι ο καθένας από εμάς, ανάλογα με τις εμπειρίες, την ιδιοσυγκρασία και την φάση ζωής που βρίσκεται, αντιλαμβάνεται την έννοια της συγχώρεσης με πολύ διαφορετικό τρόπο. Κάποιοι φαίνεται ότι ταυτίζουν την συγχώρηση με την άμεση άφεση αμαρτιών στο πρόσωπο που τους στεναχώρησε-πρόδωσε ξεχνώντας το κακό και την αδικία που κάποτε βίωσαν, κάποιοι άλλοι νιώθουν πως συγχωρώντας καθιστούν τον εαυτό τους ευάλωτο σε νέες «προδοσίες», ενώ ορισμένοι θεωρούν πως η συγχώρεση συνιστά, από μόνη της, μια πράξη «αδυναμίας».
Τα τελευταία χρόνια, ειδικότερα κατά την διάρκεια των άγιων ημερών που διανύσαμε, συχνά πιάνω τον εαυτό μου να διερωτάται σχετικά με το πόσο πιο αληθινές και «εύκολες» θα ήταν οι ανθρώπινες σχέσεις, εάν μπορούσαμε να εκφράσουμε στους σημαντικούς μας άλλους τα ειλικρινή μας συναισθήματα χωρίς ενδοιασμούς, και χωρίς να φοβόμαστε τις αντιδράσεις τους. Στην αλληλεπίδρασή μας μαζί τους, όμως, αυτό που φαίνεται ότι τελικά επιλέγουμε να κάνουμε στην πλειονότητά μας, είναι, να κρύβουμε εκείνες τις ευάλωτες πλευρές του εαυτού μας, προσπαθώντας να αποδείξουμε σε εκείνους, (αλλά κυρίως σε εμάς τους ίδιους), πως είμαστε πολύ πιο «άτρωτοι, σκληροί και δυνατοί» απ’ όσο είμαστε στην πραγματικότητα. Το μόνο που καταφέρνουμε, όμως, με αυτό τον τρόπο είναι να «θυσιάζουμε» την αυθεντικότητα του εαυτού μας μπροστά στο φόβο της απόρριψης και της επίκρισης που φαντάζει μπροστά μας απειλητικός και αποτρεπτικός από το να τολμήσουμε να είμαστε απλά… εμείς.
«Η ικανότητα να συγχωρείς είναι προσόν του δυνατού. Οι αδύναμοι ποτέ δεν συγχωρούν»
Μαχάτμα Γκάντι
Την απάντηση σε κάποιους από τους παραπάνω προβληματισμούς ίσως να μπορούσε να δώσει και η ετυμολογία της ίδιας της λέξης. Έτσι, λοιπόν, συγχωρώ, (συν + χωρώ) σημαίνει δημιουργώ χώρο, ανοίγομαι ώστε να καταφέρω να χωρέσω «το διαφορετικό» μέσα μου, αυτό το οποίο με πλήγωσε, αυτό που με πήγε πίσω. Ανοίγω, επίσης συναισθηματικό και ψυχικό χώρο ώστε να καταφέρω, εκτός από την αδυναμία και την ευαλωτότητα του συνανθρώπου μου, να χωρέσω το καινούριο, το θετικό που θα με βοηθήσει να προχωρήσω παρακάτω, είτε αυτό σχετίζεται με κάποια νέα εμπειρία που θα αποκτήσω, είτε για συναίσθημα που μπορώ να επιτρέψω στον εαυτό μου να βιώσει.. Έτσι λοιπόν, εάν καταφέρω να δω και να νιώσω μέσα μου το «αντίθετο» από όλα όσα εγώ πιστεύω και πρεσβεύω για τον εαυτό μου, τότε ίσως και να μπορέσω να το κατανοήσω, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα το ενστερνιστώ. Για να πετύχω κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να αναλάβω την ευθύνη της ζωής μου και των αποφάσεών μου αφήνοντας πίσω τις σκέψεις εκδίκησης. την πικρία και όλα τα αρνητικά συναισθήματα που με έχουν κατακλύσει τα οποία εμποδίζουν την προσωπική μου ανάπτυξη και διαταράσσουν την ψυχική μου ηρεμία. Η παραίτηση από τα οδυνηρά συναισθήματα και την προσωπική μας δέσμευση για τα πολυπόθητα αντίποινα, ειδικότερα για τις περιπτώσεις όπου νιώθουμε πως έχουμε αδικηθεί, συνιστά μια απόφαση που για πολλούς από εμάς, δεν είναι καθόλου εύκολη.
Tο να συγχωρώ, όμως, δεν σημαίνει ότι αρνούμαι και ξεχνώ τις πράξεις του ανθρώπου που με πρόδωσε-προσέβαλλε-κακομεταχειρίστηκε. Σημαίνει ότι, παίρνοντας τις αποστάσεις μου και τον χρόνο που χρειάζομαι, μπορώ να με απαλλάξω από το βάρος των συναισθημάτων, των σκέψεων και κυρίως, των προσδοκιών μου, που δε με αφήνουν να εγκαταλείψω τον ρόλο του θύματος, στον οποίο πιθανόν και να έχω εθιστεί. Συγχωρώντας, έχω την ευκαιρία να αναλογιστώ και το δικό μου, ενδεχομένως, μερίδιο ευθύνης στις λανθασμένες μου επιλογές, την δική μου αδυναμία οριοθέτησης απέναντι σε πρόσωπα ή και καταστάσεις, και καμιά φορά να αποδεχθώ, όσο δύσκολο και αν μου είναι, και την δική μου αφέλεια.
Αναμφίβολα, οι διαπροσωπικές μας σχέσεις, μας επιφυλάσσουν συχνά αδικία, πόνο, απογοήτευση και συναισθήματα σχετιζόμενα με θυμό, μίσος και επιθυμία για εκδίκηση. Επιλέγοντας να βαδίσουμε στο μονοπάτι της συγχώρεσης, έχουμε την ευκαιρία να καταλάβουμε καλύτερα τι είναι αυτό που μας πλήγωσε και τους λόγους για τους οποίους αυτό μας συνέβη, βοηθώντας μας να θωρακιστούμε αποτελεσματικότερα σε μελλοντικές ανάλογες συμπεριφορές. Επίσης, κάποιες φορές, αν είμαστε αρκετά δυνατοί, ίσως και να τολμήσουμε να βάλουμε τον εαυτό μας στην θέση των ανθρώπων που μας πλήγωσαν, κατανοώντας και αναγνωρίζοντας τους λόγους και τα συναισθήματα που υποκίνησαν τις πράξεις τους, Όλα τα παραπάνω δεν αναιρούν, φυσικά, το δικαίωμά μας να κρατήσουμε, οριστικά τις αποστάσεις μας ή να επιλέξουμε να μην τους δώσουμε μια δεύτερη ευκαιρία. Παρ’ όλα αυτά όμως, η αναγνώριση και η συνεπακόλουθη αποδοχή της σκοτεινής μας πλευράς, η καλλιέργεια της ενσυναίσθησής μας, η συνειδητή δέσμευση που αναλαμβάνουμε απέναντι στον εαυτό μας να πάψουμε να είμαστε «αιχμάλωτοι» των συναισθημάτων μας και να μην επιτρέπουμε σε κανέναν να έχει έλεγχο στην ζωή μας, συμβάλλουν στην αυτοβελτίωσή μας και μας βοηθούν να βιώσουμε από πρώτο χέρι την θεραπευτική και λυτρωτική δύναμη της συγχώρεσης.
Όταν, λοιπόν, επιλέξουμε την συγχώρεση, δε σημαίνει ότι «θα ξαναβάλουμε κάποιον στην ζωή μας απερίσκεπτα ξεχνώντας αυτόματα όλα όσα έχουν συμβεί». Συγχωρούμε, σημαίνει απλά ότι «αφήνουμε πίσω, κάνουμε “ειρήνη” με τον εαυτό και το παρελθόν μας, προχωρούμε, γαληνεύουμε». Συγχωρούμε, σημαίνει αποφασίζουμε συνειδητά να αφήσουμε στην άκρη τις εκδικητικές μας σκέψεις και διαγράφουμε όποιον κι ό,τι μας πίκρανε. Θα έλεγε κανείς πως, μέσω της συγχώρησης, τελικά μαθαίνουμε να επιβιώνουμε χαρίζοντας στον εαυτό μας το πολύτιμο δώρο της ανακούφισης, της χαράς, της ψυχικής ηρεμίας και της γαλήνης. Τελικά, αν καταφέρουμε να υπερβούμε τα επώδυνα βιώματά μας, φροντίσουμε τον εαυτό μας και στρέψουμε το βλέμμα μας μόνο μπροστά, θα συνειδητοποιήσουμε ότι, μέσα από την συγχώρεση, μας προσφέρεται μια πολύτιμη ευκαιρία να μάθουμε από τα λάθη μας και να αυξήσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Αρκεί να το επιλέξουμε.
«Αν κάτι μπορεί να καταστραφεί από την αλήθεια, αξίζει να καταστραφεί από την αλήθεια»
Carl Sagan
Από την Έφη Γουντουδάκη
