Ο Βασίλης Ρίσβας και η Δήμητρα Σακαλή είναι ένα επιτυχημένο σεναριακό δίδυμο εδώ και παραπάνω από 25 χρόνια. Ταυτόχρονα, είναι και ζευγάρι στη ζωή. Μαζί αλλά και ορισμένες φορές σε συνεργασία με άλλους σεναριογράφους έχουν γράψει διαχρονικές τηλεοπτικές επιτυχίες αλλά και επιτυχημένα θεατρικά έργα. Ισορροπούν μεταξύ δράματος και κωμωδίας καθώς θεωρούν πως το ένα εμπεριέχει το άλλο. Όπως και η ίδια η ζωή. Στις 29 Σεπτέμβρη θα κάνει πρεμιέρα στον Alpha η Διάφανη Αγάπη, η αισθηματική σειρά μυστηρίου την οποία διασκευάζουν. Με αφορμή τη πρεμιέρα της σειράς συνομιλώ μαζί τους για το yourearticles.
-Ποιες είναι οι μνήμες των παιδικών σας χρόνων;
Βασίλης Ρίσβας: Ποδόσφαιρο, ποδήλατο, ενόργανη γυμναστική, μουσική (κιθάρα – τραγούδι), ζωγραφική, διάβασμα πολύ και ακρόαση ραδιοφωνικών εκπομπών, ειδικά θεατρικών έργων όπως και το «Θέατρο της Δευτέρας» φυσικά στην κρατική τηλεόραση. Και όλα αυτά μέσα σε ένα ζοφερό κλίμα έντονων πολιτικών γεγονότων και εξελίξεων. Και μια γειτονιά, η Κοκκινιά που έβραζε σαν καζάνι.
Δήμητρα Σακαλή: Διδυμότειχο και Πετράλωνα… Από την απόλυτη ελευθερία του παιχνιδιού στο χωριό, στην δύσκολη προσαρμογή στη γειτονιά της Αθήνας. Άλλο σχολείο, άλλες συνθήκες και σε βαρύ κλίμα λόγω πολιτικής κατάστασης. Μπορεί να ήμουν παιδί αλλά ένιωθα την πίεση και τις δυσκολίες που βίωναν οι γονείς μου. Διέξοδος το διάβασμα και το ραδιόφωνο. Εκτόνωση η ενόργανη γυμναστική. Ναι και οι δυο μας έτυχε να ασχολούμαστε με το ίδιο άθλημα και όχι μόνο. Τυχαίο;
Βασίλης Ρίσβας: Δεν συναντηθήκαμε στο γυμναστήριο, όχι. Αρκετά χρόνια μετά όμως συναντηθήκαμε στο πρώτο έτος της Ανώτερης Δραματικής Σχολής του Γ. Θεοδοσιάδη. Τυχαίο;
-Η ανάμνηση που δεν θα πάψει να κυλάει στο μυαλό σας;
Β.Ρ. : Ένα ατέλειωτο κουβάρι οι αναμνήσεις…
Δ.Σ. : …που καθώς το ξετυλίγεις συνειδητοποιείς ότι φτιάχνεις ένα καινούργιο κουβάρι παραδίπλα…
Β.Ρ. : …κι άλλο ένα κι άλλο ένα κι όλα μαζί καταλήγουν σε αυτό που είμαστε σήμερα. Όσο το μυαλό αντέχει, εγώ προσωπικά δεν θέλω να ξεχάσω τίποτα.
-Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή σεναρίων;
Το γράψιμο πάντα μας ενδιέφερε. Ήταν ένας τρόπος έκφρασης που λειτουργούσε καταλυτικά σε πολλές περιπτώσεις. Μια πόρτα που ανοίγαμε και την περνούσαμε, τις περισσότερες φορές χωρίς να ξέρουμε που θα μας βγάλει. Μας εξιτάριζε ο άγνωστος προορισμός…
-Με ποια αφορμή ξεκίνησε η συνεργασία σας;
Είχαμε πολλά πράγματα στο μυαλό μας που θέλαμε να τα μοιραστούμε και με άλλους. Ιστορίες που γεννιόντουσαν αλλά «πέθαιναν» το ίδιο βράδυ σε μια κουβέντα με φίλους. Και ο χρόνος λοιπόν και οι ακροατές περιορισμένοι. Κι επειδή είχαμε κοινή αισθητική και κοινή αίσθηση του χιούμορ αποφασίσαμε κάποιες απ’ αυτές τις ιστορίες να τις βάλουμε στο χαρτί στη μορφή σεναρίων.
-Τι σημαίνει για σας η δημιουργία ενός σεναρίου;
Εκτός από το αμιγώς δημιουργικό κομμάτι του να δημιουργήσουμε δηλαδή ένα κόσμο από το μηδέν και να τοποθετήσουμε μέσα σ’ αυτόν χάρτινους ήρωες που πρέπει να τους ζωντανέψουμε και να τους κάνουμε γοητευτικούς και στον θεατή… πολλή κούραση, ατέλειωτα ξενύχτια και μηδενικός ελεύθερος χρόνος!
-Από που αντλείτε έμπνευση;
Την έμπνευση δεν την αντλείς εσύ, εκείνη σε επισκέπτεται. Και πρέπει να είσαι έτοιμος να την δεχτείς και να της προσφέρεις την φιλοξενία που της αρμόζει, και εκείνη θα σου το ανταποδώσει.
-Πώς δομείται ένα σενάριο;
Αυτό χρειάζεται ολόκληρο σεμινάριο για να σου το απαντήσουμε! Προφανώς υπάρχουν κανόνες και μέθοδοι. Για πολλά χρόνια μάλιστα ήταν παγιωμένοι. Επειδή όμως τα πάντα εξελίσσονται και αλλάζουν, δεν θα μπορούσε το σενάριο να αποτελεί εξαίρεση. Και ευτυχώς! Ίσα ίσα που οφείλουμε ως δημιουργοί να τολμάμε με καινούργιες προτάσεις και καινοτόμες ιδέες. Το αν θα υλοποιηθούν είναι άλλο θέμα. Τεράστια κουβέντα.
-Οι δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν από την σύλληψη και τον πιλότο έως τη σταδιακή εξέλιξη της πλοκής και την ολοκλήρωση;
Είναι η τεράστια κουβέντα που λέγαμε… Έχεις να κάνεις με πολλούς ανθρώπους με διαφορετικές γνώμες και απόψεις για το σενάριό σου, παραγωγή, κανάλι, εμπορικό τμήμα κλπ. Δουλειά μας (εκτός από το να γράφουμε) είναι να τους πείσουμε ότι η ιστορία μας αξίζει τον κόπο να υλοποιηθεί. Αξίζει δηλαδή να επενδύσουν πάνω της.
-Οι δυσκολίες που συναντήσατε εσείς στη διαδρομή σας;
Αυτά που προαναφέραμε. Που όμως είναι κομμάτι της δουλειάς. Γενικά ευτυχήσαμε με καλές συνεργασίες. Σταθήκαμε τυχεροί σε μεγάλο βαθμό.
-Οι σεναριογράφοι που σας έχουν συγκλονίσει;
Ένας σεναριογράφος – για να το θέσουμε καλύτερα ένα σενάριο – δεν είναι αρκετό για να σε συγκλονίσει από μόνο του. Μπορεί να θαυμάσεις τον ευρηματικό τρόπο αφήγησης, την πλοκή, τις ανατροπές, την ανάπτυξη και τη δράση των χαρακτήρων, την ευφυΐα εκείνου που το έχει γράψει αλλά συγκλονιστικό θα γίνει με έναν εμπνευσμένο σκηνοθέτη, με καλούς ηθοποιούς και με δυνατή παραγωγή. Προφανώς και θαυμάζουμε σεναριογράφους. Δεν θα αναφέρουμε ονόματα για να μην ξεχάσουμε και αδικήσουμε κάποιον. Είναι αρκετοί. Και Έλληνες και ξένοι. Παλαιότεροι και νεότεροι. Ιδιαίτερα στον κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση.
-Πρώτο σας κοινό συγγραφικό παιδί υπήρξε το Μικρό Σπίτι στο Παγκράτι. Κοιτώντας πίσω και μετρώντας 26 χρόνια μέχρι σήμερα, τι είδους συναισθήματα σας διακατέχουν για την διαδρομή σας;
Ωραίο ταξίδι, κάποιες στιγμές συναρπαστικό, κάποιες άλλες όχι και τόσο αλλά πάντα είχε και συνεχίζει να έχει μεγάλο ενδιαφέρον για μας. Είμαστε ερωτευμένοι με το γράψιμο. Δεν θα γινόταν αλλιώς. Αν δεν είσαι καψούρης μην το ξεκινήσεις καν! Το γράψιμο σε διεκδικεί 24 ώρες το 24ωρο.
-Εκεί, συνεργαστήκατε με τη Σάρα Γανωτή και τον Νίκο Σταυρακούδη. Είναι δύσκολο να λειτουργήσει σεναριακά μια πολυμελής ομάδα συγγραφέων;
Το 1998 λοιπόν ξεκινήσαμε κάτι που σήμερα είναι κανόνας στις περισσότερες σειρές. Δεν εννοούμε φυσικά ότι ήμασταν οι εμπνευστές για κάτι τέτοιο! Όχι βέβαια. Έτυχε. Και ναι είναι δύσκολο. Θέλει προσπάθεια, αντοχή και ανοχή, αμοιβαίες υποχωρήσεις, υποχρεώσεις αλλά και εκτίμηση στο μυαλό και στη άποψη του άλλου. Και πάνω απ’ όλα κοινή αισθητική.
-Για αρκετά χρόνια γράφατε μαζί και με την Έλενα Σολωμού, χαρίζοντας μας επιτυχίες όπως το Πενήντα Πενήντα και τη 10η Εντολή. Πώς θυμάστε τη συνεργασία σας;
Με αγάπη φυσικά και εκτίμηση! Αλλά και τσακωμούς (πάντα για το σενάριο) που κατέληγαν σε γέλια, τις πρώτες αχτίδες του ήλιου να μπαίνουν από το παράθυρο και να λέμε με μια φωνή «Ξημέρωσε; Όχι ρε φίλε…» κουβάδες καφέ και κάψιμο εγκεφαλικών κυττάρων.
-Έχετε δοκιμαστεί στη κωμωδία, τη μαύρη κωμωδία και το δράμα. Τι εσωτερικές δημιουργικές ανάγκες καλύπτει αυτή η ποικιλία στη θεματολογία σας;
Αυτό που είπες. Η ανάγκη μας είναι η ποικιλία. Δεν θέλαμε ποτέ να πέσουμε στη παγίδα της τυποποίησης, της επανάληψης. Και νομίζουμε ότι το καταφέραμε. Αγαπάμε όλα τα είδη και ψάχνουμε τρόπους να εκφραστούμε μέσα απ’ αυτά. Αυτή η διαδικασία μας κρατάει σε συνεχή εγρήγορση και δημιουργικούς μέχρι σήμερα.
-Είναι τελικά πιο δύσκολη η κωμωδία από το δράμα;
Διαφορετικά είδη, διαφορετικές απαιτήσεις, διαφορετικές προσεγγίσεις, με κάτι όμως που για μας είναι κανόνας όταν γράφουμε. Το ένα, εμπεριέχει το άλλο. Όπως και η ίδια η ζωή.
-Έχει άλλες απαιτήσεις ένα θεατρικό έργο από μια τηλεοπτική σειρά;
Φυσικά. Το θεατρικό έργο απαιτεί συμπύκνωση και στη διάρκεια και στο θέμα που πραγματεύεται. Μέσα σε μιάμιση, δύο ώρες μπορεί να χρειαστεί να αφηγηθείς το πέρασμα δεκαετιών ή και μιας ημέρας. Να συστήσεις στους θεατές πολλούς ή και μόνο έναν χαρακτήρα, με σαφές ιδεολογικό υπόβαθρο (με την έννοια της κοσμοθεωρίας) και με την ικανότητα να επικοινωνήσει όσο γίνεται πιο άμεσα τις ιδέες του και τη θέση του απέναντι στη ζωή. Στον πραγματικό ή στον φανταστικό κόσμο που τον έχεις τοποθετήσει. Ανάλογα πάντα με το είδος θεατρικής γραφής που έχεις αποφασίσει να ασχοληθείς. Γιατί υπάρχουν πολλά είδη. Και μην ξεχνάμε το βασικότερο. Το θεατρικό κείμενο προορίζεται για σκηνική ερμηνεία. Για την άμεση επικοινωνία ηθοποιών και θεατών. Το σενάριο προορίζεται για να γίνει εικόνα. Κι αν μιλάμε για τηλεοπτική σειρά, πρέπει κάθε βδομάδα ή και κάθε μέρα να μπορείς να κρατήσεις το ενδιαφέρον του τηλεθεατή και να το τροφοδοτείς συνεχώς, αλλιώς τον έχασες.
-Έχετε βιώσει writer’s block;
Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει σεναριογράφος, ή συγγραφέας που να μην έχει βιώσει αυτόν τον «εφιάλτη». Αυτό το αμείλικτο σταμάτημα του μυαλού, που αρνείται πεισματικά να σε βοηθήσει και να σε βγάλει από το αδιέξοδο της λευκής σελίδας. Είναι σαν να σου πηγαίνουν κόντρα οι ήρωές σου. Οι ήρωες που εσύ έχεις πλάσει. Στυλώνουν τα πόδια τους σαν κακομαθημένα παιδιά κι αρνούνται να πούνε λέξη! Στην δική μας περίπτωση βέβαια είναι λίγο απίθανο να μπλοκάρουν ταυτόχρονα και τα δυο μυαλά, οπότε αυτό που λειτουργεί, δίνει και τη λύση για να πάμε παρακάτω! Συνήθως το μπλοκάρισμα συμβαίνει μετά από πολλή κούραση ή από το στρες των deadline γιατί η τηλεόραση είναι αδυσώπητη στο θέμα του χρόνου παράδοσης των επεισοδίων. Και είναι λογικό. Παραγωγή και κανάλι επενδύουν χρόνο και χρήμα πάνω σου και περιμένουν να τα αξιοποιήσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
-Μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποια αγαπημένη τηλεοπτική δουλειά ή είναι όλες σας παιδιά σας;
Το βλέπουμε πιο σφαιρικά το θέμα. Όχι μόνο σεναριακά. Για μας μετράει πολύ η καλή συνεργασία με όλους του συντελεστές, ο κοινός στόχος, η κοινή αισθητική που οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα που μας δικαιώνει όλους. Έχουμε ας πούμε λατρέψει σενάριο που όμως σαν αποτέλεσμα δεν μας ικανοποίησε όπως περιμέναμε. Συμβαίνει κι αυτό. Αγαπάμε το γράψιμο σαν διαδικασία. Υπ’ αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να πούμε ότι ναι, αγαπάμε όλες μας τις δουλειές.
-Τα «Μαύρα Μεσάνυχτα» ήταν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μαύρης κωμωδίας. Ίσως, μαζί με τα Εγκλήματα του Λευτέρη Παπαπέτρου οι μόνες σειρές του συγκεκριμένου είδους. Είναι βαρύ ένα τέτοιο είδος για την ελληνική τηλεόραση;
Το αντίθετο! Πιστεύουμε ότι σαν λαός ζούμε την καθημερινότητα υπό το πρίσμα του μαύρου χιούμορ, αλλιώς δεν αντέχεται! Θέλουμε πολύ να ξαναγράψουμε μαύρη κωμωδία και ελπίζουμε να γίνει σύντομα.
-Γράφετε με την ίδια όρεξη μετά από τόσα χρόνια ή ο χρόνος φέρνει ρουτίνα; Το αναφέρω μιας και εκτός από συγγραφικό δίδυμο είστε και δίδυμο στη ζωή.
Ίσα ίσα αυτή η ρουτίνα που λες εμπεριέχει την ασφάλεια του ότι ξέρουμε τι κάνουμε, ξέρουμε πώς πρέπει να χειριστούμε μια δουλειά, ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε τον χρόνο μας και νιώθουμε τυχεροί που είμαστε δίδυμο και στη ζωή. Και ναι η όρεξη παραμένει η ίδια. Μη σου πω ότι όσο μεγαλώνουμε, μεγαλώνει κι αυτή!
-Ποια είναι τα στοιχεία που καθορίζουν ένα προϊόν τηλεοπτικής μυθοπλασίας ως πετυχημένο;
Ένα προϊόν πρέπει να πουλήσει. Αν το καταφέρει, που αυτό μεταφράζεται σε νούμερα τηλεθέασης άρα και μεγάλο μερίδιο στην διαφημιστική πίτα, τότε θεωρείται πετυχημένο. Αλλά το ότι μια σειρά κάνει νούμερα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και καλή. Σύμφωνα πάντα με τα δικά μας κριτήρια. Το κοινό έχει τα δικά του. Άλλες φορές ταυτιζόμαστε κι άλλες όχι.
-Πώς κρίνετε την σημερινή ελληνική τηλεοπτική μυθοπλασία;
Πολλή! Γίνονται πάρα πολλές σειρές, άλλες προχειροφτιαγμένες, άλλες αρκετά προσεγμένες, άλλες αξιόλογες αλλά με τέτοια πληθώρα εύκολα ο τηλεθεατής «μπουκώνει», μπερδεύεται μη σου πω ότι αγχώνεται κιόλας, με αποτέλεσμα να κάνει ζάπινγκ και να καταλήγει να βλέπει αυτό που πραγματικά τον ενδιαφέρει στο web.
-Ζούμε στην εποχή της πολιτικής ορθότητας. Αυτό έχει κοστίσει στη κωμωδία; Μήπως αυτολογοκρίνονται οι ίδιοι οι συγγραφείς με το φόβο μη χαρακτηριστούν αρνητικά;
Οι σεναριογράφοι δεν αυτολογοκρίνονται. Λογοκρίνονται όμως. Τα κανάλια και οι παραγωγές προσπαθούν να διατηρήσουν το προφίλ της πολιτικής ορθότητας αλλά αυτό μας οδηγεί μοιραία σε έναν συντηρητισμό που στεγνώνει τα πράγματα. Θέλει ψύχραιμη και δημιουργική σκέψη απ’ όλες τις πλευρές.
-Στις 29 Σεπτέμβρη θα κάνει πρεμιέρα στον Alpha η Διάφανη Αγάπη, η αισθηματική σειρά μυστηρίου την οποία διασκευάζετε. Τι σας κέντρισε στη συγκεκριμένη σειρά;
Το θέμα της. Είμαι μια σειρά δράσης, με μια δυνατή ιστορία αγάπης και έντονο μεταφυσικό στοιχείο. Έχει όλα αυτά δηλαδή που μας εξιτάρουν σαν θεατές. Άρα ήταν αναμενόμενο ότι θα την αναλαμβάναμε. Γιατί είτε είναι δική μας ιδέα είτε είναι format πάντα από αυτή τη βάση ξεκινάμε να γράψουμε κάτι. «Εμείς θα το βλέπαμε;»
-Ήταν δύσκολη η προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα;
Ήταν σίγουρα πολύ ενδιαφέρουσα! Συναρπαστικό ταξίδι με πολλές ανατροπές, σασπένς και έρωτα! Τι άλλο θέλει κανείς;
-Πότε κλάψατε τελευταία φορά;
Πρόσφατα παρακολουθώντας ταινία και τρώγοντας ποπ κορν. Στο σπίτι.
-Το καταφύγιο σας;
Η αγκαλιά.
-Ο μεγάλος σας φόβος;
Μια άδεια αγκαλιά.
-Νιώθετε πληρότητα;
Όχι βέβαια! Θα ήταν πολύ βαρετό.
-Αν μπορούσατε να γυρίσετε τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε;
Αγαπάμε και το παρελθόν και το παρόν μας και είμαστε συμφιλιωμένοι και με τα όμορφα και με τα δύσκολα που μας έχουν συμβεί στη ζωή. Αγαπάμε αυτό που ήμασταν κι αυτό που γίναμε όταν συναντήθηκαν οι δρόμοι μας και συμπορευτήκαμε. Οπότε όχι…
-Πώς φαντάζεστε τη τελευταία μέρα σας στη γη;
…Writer’s block!
-Τα όνειρά σας για το μέλλον;
Αν είμαστε τυχεροί, να ζούμε την κάθε μέρα με υγεία και δημιουργία.
-Η συμβουλή που θα δίνατε σε έναν άνθρωπο για να κάνει τα όνειρα του πραγματικότητα;
Όχι συμβουλή, παρότρυνση! Τόλμησέ το! Κάντο! Είναι η δική σου ζωή!
-Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν λέτε τα ονόματα Βασίλης Ρίσβας και Δήμητρα Σακαλή;
Η Wikipedia…
-Κύριε Ρίσβα και κυρία Σακαλή σας ευχαριστώ πολύ για την επικοινωνία μας.
Και εμείς σε ευχαριστούμε.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ηλιόπουλο
Διαβάστε περισσότερες συνεντεύξεις: εδώ
Διάφανη Αγάπη: Η συγκλονιστική υπόθεση και οι ηθοποιοί της σειράς του Alpha: εδώ
