Your e-articles

Η Ειρήνη Βαρδάκη, μία κοπέλα μακριά από τις λογοτεχνικές κλίκες, χωρίς να κατάγεται από κάποιο συγγραφικό τζάκι ή να έχει αμύθητο πλούτο, με μόνο της προσόν τη δυνατή της πένα. Λόγω του αδιαμφησβήτητου ταλέντου της, έφτασε γρήγορα στην κορυφή. Σήμερα θα την γνωρίσουμε και εμείς ως καλεσμένη μας στο your e-articles, σε μία συζήτηση εφ’ όλης της ύλης και φυσικά για το νέο της δυστοπικό μυθιστόρημα «Ζώνη 5» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας.

-Ας ξεκινήσουμε τη συνέντευξη γνωρίζοντάς σε Ειρήνη, ποια είσαι στην καθημερινότητά σου και ποια ως συγγραφέας;

Είναι ολόιδια και ταυτόχρονα εντελώς διαφορετικά αυτά τα δύο. Στη ζωή είμαστε το σύνολο των ρόλων που επιλέγουμε. Επί της ουσίας πρόκειται για μια ατέρμονη τρεχάλα να χωρέσεις όλα όσα πρέπει και όλα όσα αγαπάς να κάνεις μέσα σε ένα σώμα και σε ένα εικοσιτετράωρο που στο τέλος πάντα σε κλέβει.

-Tι αγαπάς, τι φοβάσαι και τι έχεις χάσει, θυσία για όσα πέτυχες;

Αγαπώ τους ανθρώπους στις ανθρώπινες στιγμές τους. Αγαπώ την τέχνη και την τρομακτική ομορφιά της. Φοβάμαι τους ηλιθίους και τη δύναμή τους. Φοβάμαι την επικράτησή τους ανά τον κόσμο σε κάθε φάση της ανθρώπινης ιστορίας. Τί έχω χάσει; Εδώ χαμογελώ πικρά. Πολλά. Πολλά που δε γυρίζουν. Δεν μετανιώνω, δε γινόταν διαφορετικά.

-Ποια χαρακτηριστικά επιδοκιμάζεις και αποδοκιμάζεις στους ανθρώπους γύρω σου;

Δεν υπάρχει τίποτα που να μίσησα στους άλλους και να μην το βρήκα στον εαυτό μου. Εκείνο που αποδοκιμάζεις είναι σοφότερο να το συμπονάς.

-Πώς σου αρέσει να περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου;

Τώρα μάλλον θα πρέπει να σου μιλήσω για κολύμπι, σινεμά, ταξίδια, μαγειρική, και φροντίδα του κήπου. Θα σε απογοητεύσω. Δεν έχω κήπο. Δεν έχω ελεύθερο χρόνο, δεν πλέκω, δε ζωγραφίζω, και είμαι εξίσου άθλια στη μαγειρική και στο κολύμπι. Α! Και δεν πολυπηγαίνω σινεμά. Λατρεύω το θέατρο.

-Τι είναι δυστοπία για εσένα;

Μια ουτοπία με μεγάλη ανατροπή στο φινάλε. Μια κοινωνία που κανιβάλισε τον εαυτό της. Αμιγώς συγγραφικά μιλώντας, είναι μια ευρηματική ιδέα, κατά μία έννοια ασύλληπτη, μοναδική. Κάτι που δεν συνέβη ποτέ. Είναι το επ’ ουδενί και το ουδέποτε. Μα είναι κι εκείνο που τελικά θα μπορούσε και να συμβεί στο εγγύς μέλλον ή και στο μακρινό. Και ενώ συνηθίζουμε να λέμε ότι στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση, η δυστοπία έρχεται να δώσει την εξαίρεση αυτού του βαρετού κανόνα. Η ιδέα της δυστοπίας είναι εξ ορισμού παρθένα.

-Γιατί αποφάσισες να γράψεις το συγκεκριμένο μυθιστόρημα που είναι ένα λογοτεχνικό είδος γενικά δυσπώλητο; Πειραματισμός ή μήπως θες να κοντράρεις τον ίδιο σου τον εαυτό;

Να κοντράρω τον εαυτό μου; Δε νομίζω. Δεν του έδωσα ποτέ τόση σημασία, ούτε και τον παίρνω ποτέ στα σοβαρά. Στο κομμάτι του πειραματισμού λοιπόν, πρέπει να σου πω ότι δεν στάθηκα σε ευπώλητα και δυσπώλητα. Στην τέχνη δίνομαι ολοκληρωτικά και παράφορα. Δεν υπάρχει ίχνος συγκατάβασης, ούτε και δισταγμού. Θα μπορούσα να σκεφτώ διαφορετικά, πιο υπολογιστικά αν θες, όμως δεν το έκανα. Η τέχνη μας θέλει ελεύθερους και τολμηρούς. Μας θέλει στην άκρη του γκρεμού. Η τέχνη είναι ριψοκίνδυνη, έχει ρίσκα και απογοητεύσεις. Αν έχεις τάξει τη ζωή σου σε αυτήν, δεν της φέρνεις αντιρρήσεις, απλώς της δίνεσαι. Ασυγκράτητα.

–Κρυσταλλία, Το ρ της ερωμένης, Ανάρμοστον εστί και η μεγάλη σου επιτυχία η Τσιχλόφουσκα που σε έκανε γνωστή στο αναγνωστικό κοινό, ακολουθεί ο Μέντορας και τώρα η Ζώνη 5. Θα ήθελες να μας πεις λίγα λόγια για τα έργα σου;

Αισθάνομαι αμήχανα να μιλώ γι’ αυτά. Χαίρομαι όμως όταν το κάνουν οι αναγνώστες. Αγάπησα το ψυχολογικό θρίλερ και μένω σε αυτό. Γοητεύτηκα από την πολυπλοκότητα του, τις βαθιές του αντιφάσεις, το χιμαιρικό ρεαλισμό του. Φλέρταρα και με άλλα είδη, πειραματίστηκα και έψαξα εμμονικά το καινοτόμο και το διαφορετικό. Στο Ανάρμοστον Εστί ταίριαξε το σύγχρονο crime με την αρχαία τραγωδία. Στο Μέντορα όλα ξεκίνησαν με ένα παιχνίδι. Η τσιχλόφουσκα έδωσε μια θεματολογία πολύ πιο σύγχρονη και διαφορετική. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα, ξέρω μόνο ότι έδωσα τη ψυχή μου σε κάθε σελίδα, σε κάθε λέξη.

-Από το 2017 ως το 2022 βγάζεις κάθε χρόνο και ένα νέο μυθιστόρημα, από που αντλείς τόση έμπνευση;

Δουλεύω σκληρά, αυτό είναι όλο. Είμαι εργάτρια ακούραστη και τελειομανής. Κάνω στην άκρη τον εαυτό μου και τις ανάγκες του. Ζω για την λογοτεχνία, και δεν ξέρω να υπάρχω μακριά της. Η έμπνευση είναι παντού. Δεν την ψάχνω σε κανένα ταξίδι, σε κανένα μαγικό τοπίο και σε κανένα χρυσαφένιο ηλιοβασίλεμα. Μπορώ και την αντλώ μέσα από βρεγμένα πεζοδρόμια και γειτονιές που στενάζουν. Η τέχνη μπορεί και υπάρχει μέσα σε γαριασμένες μπουγάδες και κουρασμένα πρόσωπα. Υπάρχει στην πλήξη και στην εξαντλητική καθημερινότητα. Όλα είναι υλικό, αρκεί να μη φοβηθείς να γλιστρήσεις εντός τους.

-Δεδομένης της δυνατής πένας σου με το αναγνωστικό κοινό σου να σε θεωρεί: «βασίλισσα της λογοτεχνίας» και καθώς βρίσκεσαι σε 2 από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς της χώρας (Bell και Μίνωας) οι οποίοι έχουν επαφές με το εξωτερικό, να περιμένουμε σύντομα να εκπληρωθεί το όνειρο της μετάφρασης έργων σου στο εξωτερικό;

Εννοείται ότι δεν υπάρχουν τέτοιοι τίτλοι στην ελληνική λογοτεχνία, μα κι αν υπήρξαν σίγουρα δεν αφορούν το πρόσωπό μου. Στα δικά μας τώρα, δυστυχώς το όλο κομμάτι της προώθησης στο εξωτερικό είναι κάτι παραπάνω από δύσκολο. Η εσωστρέφειά μας, οι ελιτίστικες φαμφάρες, οι ανακυκλώσιμες θεματολογίες, οι συστημικές βραβεύσεις και διακρίσεις της μαύρης συμφοράς, καθώς και η ανύπαρκτη αρωγή από το κράτος κάνουν το όλο εγχείρημα να μοιάζει τουλάχιστον αστείο. Παρόλα αυτά δεν έπαψα ποτέ να το ονειρεύομαι και να το αποζητώ. Δεν είναι μόνο το όνειρο του εξωτερικού, είναι και ένα… όπου φύγει φύγει… από το ασφυκτικά συστημικό εδώ…

-Τι συμβουλές θα έδινες σε έναν συγγραφέα που τώρα ξεκινάει και κάνει τα πρώτα του βήματα;

Τις συμβουλές τις αφήνω στους σοφότερους και στους καταξιωμένους. Ωστόσο σε ένα νέο συγγραφέα που ξεκινά τώρα, χωρίς καμιά διάθεση για νουθεσίες και άλλα τέτοια βαρετά, θα του έλεγα όλα όσα λέω στον εαυτό μου… σήκωσε μανίκια και δούλεψε. Διάβαζε ασταμάτητα. Κυρίως τους μεγάλους, τους σπουδαίους. Μην ακούς κανέναν, κάνε του κεφαλιού σου. Μη μοιάσεις με τους άλλους, μη μοιάσεις με κανέναν. Κάνε θυσίες, κάνε υπερβολές. Δώσε το διαφορετικό, δώσε τέχνη. Κι αν απογοητευτείς, δεν πειράζει. Πάρε την απογοήτευση, και κάνε την τέχνη, κάνε την ιστορία… Εγώ στον μέντορα αυτό έκανα.

-Τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα;

Το 2023 θα κυκλοφορήσει το έβδομο βιβλίο μου. Ένα καθαρόαιμο ψυχολογικό θρίλερ, βαθιά αισθαντικό και άκρως ανατρεπτικό. Μια διεγερμένη πρόζα, αυτό είναι. Έτσι μόνο θα το χαρακτήριζα. Έπονται κι άλλες ιστορίες και φυσικά πολλή, πολλή δουλειά.