Η αποκαλούμενη από τον Διοσκουρίδη «Μούσα της αιολικής Ερεσού», η Σαπφώ γεννιέται το 630 π. Χ. στην Ερεσό της Λέσβου. Είναι μία εκ των δύο πιο σημαντικών λυρικών ποιητών της αρχαιότητας που ανέδειξε η Λέσβος σε μια εποχή πολιτικών αναταραχών (τέλη 7ου με αρχές 6ου π. Χ. αιώνα). Η Σαπφώ και ο Αλκαίος, λοιπόν, υπήρξαν οι κύριοι εκπρόσωποι της «Προσωπικής Λυρικής Ποίησης».
Ανήκε στην αριστοκρατία του νησιού και αυτός ήταν ένας λόγος που εξορίστηκε για 10 χρόνια, εξαιτίας των τότε πολιτικών δεδομένων, στην Σικελία. Με την επιστροφή της στο νησί συγκέντρωσε δίπλα της νεαρές κοπέλες, από την αριστοκρατία του νησιού και τις μικρασιατικές πόλεις, με σκοπό να τους διδάξει τις τέχνες της μουσικής και της ποίησης στην υπηρεσία των Μουσών και της Αφροδίτης. Τα νεαρά κορίτσια μαζεύονταν στο σπίτι της και μάθαιναν λεπτούς τρόπους συμπεριφοράς και ντυσίματος, χορό, μουσική, τραγούδι και συμμετείχαν σε γάμους και λατρευτικές τελετές της πόλης.
Tα χρόνια εκείνα, η Μυτιλήνη αποτελούσε κέντρο πολιτισμού. Η κοινωνική κατάσταση στην Λέσβο ήταν τελείως διαφορετική σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η ζωή εκεί κοινωνικά και ατομικά χαρακτηριζόταν από ελευθερία. Έτσι, η Σαπφώ ζούσε την ζωή της όπως ήθελε. Οι γυναίκες του νησιού ήταν καλλιεργημένες και μέσα από την ποίηση και το τραγούδι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους. Λόγω του ότι ο πολιτισμός της Μυτιλήνης εκείνη την εποχή ήταν σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο, η άρτια διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών κρινόταν απαραίτητη.
Έγραφε ερωτικά ποιήματα, ύμνους στους θεούς και τραγούδια γάμου (επιθαλάμια). Μέσα από την ποίησή της αναδύεται ο αυθορμητισμός και τα έντονα αισθήματα και οι στίχοι χαρακτηρίζονται από έντονο ερωτισμό και λυρισμό. Μέσω της ποίησής της υμνείται η γυναικεία ομορφιά, γράφει στο πρώτο πρόσωπο για τις γυναίκες που έφυγαν από κοντά της και λαχταρά να επιστρέψουν. Για τον λόγο αυτό θεωρήθηκε απρεπής η σχέση της με τις μαθήτριες της και έτσι έχει μείνει στην ιστορία ο όρος «λεσβιακός έρως».
Ακόμα, στα έργα της υμνείται η αγάπη μεταξύ γυναικών, ενδεχομένως και ο έρωτας. Όμως, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η Σαπφώ ήταν ομοφυλόφιλη, καθώς πιστεύεται ότι ήταν παντρεμένη με έναν αρκετά ευκατάστατο και ευγενικής καταγωγής άντρα από την Άνδρο, τον Κέρκυρα, τον οποίο και έχασε. Επίσης υποστηρίζεται ότι εκείνη έφυγε από την ζωή πέφτοντας από τα βράχια εξαιτίας του ανεκπλήρωτου έρωτά της για τον Φάωνα.
Το ύφος των έργων της και η εξύμνηση της αγάπης – πιθανώς και του έρωτα ανάμεσα σε γυναίκες – οδήγησε τους χριστιανούς ποιητές να λογοκρίνουν την ποίησή της. Έχει αναφερθεί ότι χριστιανοί λογοκριτές έφτασαν σε σημείο να απαγορεύσουν, σε διάφορες χρονικές εποχές, την έκδοση των έργων της, με τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό και τον Πάπα Γρηγόριο Ζ’ να ζητούν το κάψιμο των ποιητικών της συλλογών. Η καταστροφική πυρκαγιά της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας κατέστρεψε σημαντικό μέρος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Η καταστροφή των κλασσικών βιβλιοθηκών της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης μετά από εντολή των εκκλησιαστικών αρχών της Ρώμης και του Βυζαντίου άφησε πίσω της πολύ λίγα αποσπάσματα από τα ποιήματα της Σαπφούς. Είναι επίσης πιθανό να χάθηκαν τα έργα της λόγω της μη αντιγραφής τους εξαιτίας του περιεχομένου τους.
Οι χαρακτηρισμοί για το πρόσωπό της ήταν πολλοί. Ο Πλάτων την ονόμασε «σοφή» και «10η Μούσα», ο Ανακρέων «ἡδυμελή», ο Λουκιανός «μελιχρόν αὔχημα Λεσβίων», οι Ιουλιανός και Αντίπατρος «θηλυκό Όμηρο» και «τιμή Λεσβίων γυναικών», ενώ ο Στράβων «θαυμαστόν τέρας».
Μετά τον θάνατό της στην πατρίδα της, την Λέσβο, έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της. Αγάλματά της στήθηκαν στις Συρακούσες και στην Πέργαμο, ενώ στις Συρακούσες κατασκευάστηκε και ένα κενοτάφιο σε ανάμνησή της.
Δικτυογραφία:
Palmografos.com: Palmografos.com – Σαπφώ και Οδυσσέας Ελύτης – «… στην ποίηση, όπως και στα όνειρα, δεν γερνάει κανένας…» – της Γιόλας Αργυροπούλου-Παπαδοπούλου
https://www.evprattein.gr/el/sappho-e-lesbia
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%80%CF%86%CF%8E
http://www.palmografos.com/permalink/8964.html
http://www.greeklanguage.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/poetry/page_031.html
