Η Πρωτοχρονιά σηματοδοτεί για όλους ένα νέο ξεκίνημα. Στην σύγχρονη κοινωνία, με τις τόσο έντονες και γρήγορες εναλλαγές στις οποίες συχνά αδυνατούμε να ανταποκριθούμε, η ανάγκη για μια νέα αρχή είναι σημαντική. Ειδικότερα στη νέα εποχή στην οποία έχουμε μεταβεί, στη μετα-κορωνοϊό εποχή, η αλλαγή του χρόνου έχει επιφορτιστεί με την ελπίδα και την προσμονή για ένα καλύτερο αύριο.
Ωστόσο, μήπως περιμένοντας αυτή την αλλαγή και ανυπομονώντας να αφήσουμε πίσω μία χρονιά, αφήνουμε να προσπερνάνε από μπροστά μας ευκαιρίες για πραγματική αλλαγή; Σε αυτό το ερώτημα επιχείρησε να απαντήσει ο Ιταλός φιλόσοφος και πολιτικός Αντόνιο Γκράμσι.
Το πάντα επίκαιρο κείμενο του Αντόνιο Γκράμσι για την Πρωτοχρονιά και τη ζωή των ανθρώπων αποτελεί ένα άρθρο-έναυσμα για αναθεώρηση της άποψής τους περί νέου ξεκινήματος που ταυτίζεται συνήθως με την πρώτη μέρα του χρόνου. Το κείμενο δημοσιεύθηκε την 1η Ιανουαρίου 1916 στην τορινέζικη έκδοση της εφημερίδας «Avanti!» (όργανο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιταλίας), στη στήλη «Sotto la Mole» που διατηρούσε ο Γκράμσι. Έγραψε:
«Κάθε πρωί, καθώς ξυπνώ άλλη μια φορά κάτω από το πέπλο του ουρανού, νιώθω πως για μένα είναι πρωτοχρονιά. Γι’ αυτό μισώ τις πρωτοχρονιές με καθορισμένη ημερομηνία, που μετατρέπουν τη ζωή και το ανθρώπινο πνεύμα σε μια εμπορική επιχείρηση, με τον ωραίο τους απολογισμό, με τον ισολογισμό τους και την πρόβλεψη για το νέο διαχειριστικό έτος.
Ακυρώνουν την αίσθηση της συνέχειας της ζωής και του πνεύματος. Καταλήγει κανείς να πιστεύει πραγματικά ότι μεταξύ των ετών υπάρχει συνέχεια κι ότι ξεκινά μια νέα ιστορία και βάζει κανείς στόχους και μετανιώνει για τις αστοχίες κτλ κτλ. Αυτό είναι ένα γενικότερο σφάλμα των ημερομηνιών.
Λένε πως η χρονολογία είναι η ραχοκοκαλιά της ιστορίας -αυτό το παραδεχόμαστε. Όμως, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως υπάρχουν τέσσερις ή πέντε θεμελιώδεις ημερομηνίες τις οποίες κάθε άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του τις έχει πάντα κατά νου, που έχουν περιπαίξει την ιστορία. Κι αυτές είναι πρωτοχρονιές. Η πρωτοχρονιά της ρωμαϊκής ιστορίας ή του Μεσαίωνα ή της νεωτερικότητας. Κι έχουν γίνει τόσο διαπεραστικές και τόσο απολιθωτικές που κι εμείς οι ίδιοι εκπλησσόμαστε καμιά φορά αναλογιζόμενοι ότι η ζωή στην Ιταλία άρχισε το 752 κι ότι το 1490 ή το 1492 είναι σαν βουνά στα οποία η ανθρωπότητα αναρριχήθηκε ακαριαία φτάνοντας σε έναν νέο κόσμο εισερχόμενη σε μια νέα ζωή. Κι έτσι, η ημερομηνία γίνεται ένα εμπόδιο, ένα παραπέτασμα που εμποδίζει να δούμε ότι η ζωή συνεχίζει να εκτυλίσσεται με το ίδιο, αμετάβλητο, βασικό μοτίβο, χωρίς απότομες μεταβολές, με τον ίδιο τρόπο που στον κινηματογράφο σκίζεται το φιλμ κι έχουμε ένα διάλειμμα εκτυφλωτικού φωτός.
Γι’ αυτό, μισώ την πρωτοχρονιά. Θέλω κάθε πρωινό να’ ναι για μένα και μια πρωτοχρονιά. Κάθε μέρα θέλω να κάνω κι έναν προσωπικό απολογισμό και να ανανεώνομαι κάθε μέρα. Καμία μέρα καθορισμένη εκ των προτέρων για ανάπαυση. Τις παύσεις μου εγώ τις επιλέγω, όταν αισθάνομαι μεθυσμένος από έντονη ζωή και θέλω να κάνω μια βουτιά στη ζωικότητα για να αντλήσω από κει καινούρια δύναμη.
Καμιά πνευματική αγκίστρωση. Κάθε ώρα της ζωής μου θα ‘θελα να είναι νέα, παρότι είναι συνδεδεμένη με τις περασμένες. Καμία μέρα ξεφαντώματος με συλλογικές στιχοπλοκές, που τις ανταλλάσσω με ξένους που δεν με ενδιαφέρουν. Επειδή ξεφάντωναν οι πρόγονοι των προγόνων μας κτλ, πρέπει κι εμείς να αισθανόμαστε την ανάγκη του ξεφαντώματος. Όλα αυτά μου φέρνουν αναγούλα».
Η Πρωτοχρονιά αποτελεί την πρώτη μέρα ενός ακόμα χρόνου. Αποτελεί την αρχή ενός νέου χρονολογικού έτους και συνδέεται ανά τον κόσμο με παραδόσεις και έθιμα καλωσορίσματος μίας νέας αρχής. Παρόλα αυτά, δεν παύει να είναι απλώς μία επόμενη μέρα, μία μέρα κατά την οποία η ζωή μας συνεχίζει και εξελίσσεται βάσει των προηγούμενων εμπειριών και συνθηκών.
Η Πρωτοχρονιά δεν υφίσταται αποκομμένη από το σύνολο της ζωής μας. Προσμένοντας την πρώτη μέρα του χρόνου για να κάνουμε αλλαγές, αφήνουμε χρόνο και ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες. Κάθε στιγμή, κάθε ώρα, κάθε ημέρα αποτελούν αφορμή για ένα νέο ξεκίνημα. Η απαρχή της αλλαγής που όλοι προσμένουμε να έρθει δεν βρίσκεται απλώς στην πρώτη μέρα του χρόνου, αλλά στην κάθε μέρα της ζωής μας.
Διαδικτυακή πηγή:
http://www.controlacrisi.org/notizia/Politica/2011/12/31/18528-odio-il-capodanno/
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
