Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1805 στην πόλη Οντένσε της Δανίας. Με την οικογένειά του ζούσαν πολύ φτωχικά∙ ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του αναλφάβητη, η οποία συνήθιζε να κάνει πρόχειρες δουλειές. Ο πατέρας του κάθε βράδυ τού διάβαζε παραμύθια και αυτό καλλιέργησε την ευαισθησία, την φαντασία και την τάση του Χανς Κρίστιαν προς τον κόσμο της λογοτεχνίας.
Ο Χανς Κρίστιαν έλαβε τη βασική εκπαίδευση στο τοπικό σχολείο για φτωχά παιδιά. Το 1812, σε ηλικία 7 ετών παρακολούθησε την πρώτη του θεατρική παράσταση, η οποία ήταν η όπερα του Αυστριακού συνθέτη Φέρντιναντ Κάουερ «Η Γοργόνα του Δούναβη». Έκτοτε, σκεφτόταν συνεχώς το θέατρο και ως ένα ιδιαίτερο παιδί απομνημόνευε έργα μεγάλων καλλιτεχνών και χόρευε συνεχώς.
Ο Χανς Κρίστιαν μένει ορφανός
Έμεινε ορφανός από πατέρα στα 11 του χρόνια και καθώς έπρεπε να συντηρεί ο ίδιος τον εαυτό του, εργαζόταν ως μαθητευόμενος δίπλα σε έναν υφαντή και αργότερα σε έναν ράφτη. Ο πραγματικός του κόσμος ήταν ένα πεδίο μάχης, όπου εκτός από την φτώχεια που αντιμετώπιζε, δεχόταν τις επικρίσεις και τους χλευασμούς των συμμαθητών και συναδέλφων του λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, καθώς ήταν πολύ αδύνατος με μεγάλη μυτερή μύτη. Ακόμη, τον κατέτρεχε ένας ισχυρός φόβος ότι είχε κληρονομήσει μια σοβαρή ασθένεια απ’ την οποία έπασχε ο παππούς του.
Η Τέχνη γίνεται το καταφύγιό του
Γενικά, η τέχνη απετέλεσε το καταφύγιο όπου μπορούσε να εκτονώνει την ψυχική του ένταση παίζοντας στο κουκλοθέατρό του, τραγουδώντας και χορεύοντας. Παράλληλα, οι διηγήσεις της γιαγιάς του για την βασιλική τους καταγωγή -το οποίο δεν έχει αποδειχθεί- του έδιναν κουράγιο ότι, παρά τις κακουχίες του, είναι ξεχωριστός.
Τα εφηβικά του χρόνια
Στην ηλικία των 14 ετών μεταναστεύει στην Κοπεγχάγη για να βρει δουλειά ως ηθοποιός και χορευτής. Οι απορρίψεις διαδέχονται η μία την άλλη. Επισκέπτεται τον διευθυντή της βασιλικής χορωδίας και αρχίζει να απαγγέλει Σαίξπηρ. Μια ασθένεια τον κάνει να χάσει τη φωνή του και ο Χανς Κρίστιαν έρχεται πάλι αντιμέτωπος με την κακή του μοίρα. Παρόλα αυτά, η φήμη του φτάνει στα αυτιά του βασιλιά της Δανίας Φρειδερίκου του 6ου και με τη συμβολή του Δανού πολιτικού Τζόνας Κόλιν, ο βασιλιάς αναλαμβάνει τα έξοδα για τις σπουδές του Χανς Κρίστιαν.
«Το ασχημόπαπο φεύγει μακρυά, ώστε να βρει κάποιους που ίσως μπορούν να υποφέρουν την ασχήμια του».
Τα χρόνια των σπουδών του
Φοιτά στο διάσημο σχολείο του Slagelse, αλλά ο ίδιος υποστήριξε ότι τα χρόνια αυτά της εκπαίδευσής του (1822-1826) ήταν από τα πιο πικρά της ζωής του, επειδή κακοποιούνταν από τους δασκάλους του. Το 1822 έγραψε και την πρώτη του ιστορία «Το φάντασμα στον τάφο του Παλνατόκε». Συνεχίζει να γράφει θεατρικά έργα, ποιήματα και μυθιστορήματα, αλλά ποτέ δεν κυριάρχησε στην παιδεία, διότι έκανε πολλά λάθη ορθογραφίας και στίξης. Το 1828 δίνει εξετάσεις και εισάγεται στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, για να σπουδάσει Φιλοσοφία.
Το συγγραφικό του έργο
Το 1835 δημοσιεύει τα πρώτα του παραμύθια για παιδιά και 8 χρόνια αργότερα γίνονται γνωστά. Θα γράψει περισσότερα από 168 παραμύθια και αναδείχθηκε στην παγκόσμια λογοτεχνία με πιο γνωστά: «Η μικρή Γοργόνα», «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», «Το ασχημόπαπο», «Η Τοσοδούλα», «Τα κόκκινα παπούτσια», «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι», «Ένα τριαντάφυλλο από τον τάφο του Ομήρου», «Η βασίλισσα του χιονιού», «Το μικρό έλατο», «Η δύναμη της αγάπης», «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα» κ. ά.
Από το 1833 έως το 1857 πραγματοποιεί πολλά ταξίδια σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική αποκομίζοντας εμπειρίες για τα ταξιδιωτικά του βιβλία. Το έργο του «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» περιγράφει την διαμονή του στην Αθήνα.
Το αυτοβιογραφικό στοιχείο στα παραμύθια του
Σύμφωνα με μελετητές, οι ιστορίες του εμπεριέχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ιδιαίτερα στην ιστορία «Το ασχημόπαπο» ο Χανς Κρίστιαν υποστήριξε ότι είναι μια αντανάκλαση της ίδιας του της ζωής. Ακόμη, η αίσθηση του ανικανοποίητου και η θλίψη που κυριαρχεί στα παραμύθια του, όπως ο καταδικασμένος έρωτας του μολυβένιου στρατιώτη για την μπαλαρίνα, αποτελούν απότοκο της ερωτικής του ζωής. Στην ιστορία «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», το φτωχό ορφανό κοριτσάκι που αποζητά ζέστη και αγάπη την ημέρα των Χριστουγέννων, αλλά κανείς δεν το βοηθά αγοράζοντας λίγα σπίρτα, ίσως απεικονίζει τον ίδιο τον συγγραφέα, ο οποίος ως παιδί ένιωσε την αποξένωση και την φτώχεια. «Η μικρή γοργόνα» που χάνει τον πρίγκιπά της γράφτηκε την εποχή που ο Δανός Κόλιν παντρεύεται και θεωρήθηκε από πολλούς ότι σχετίζεται με το γεγονός.
«Aλλά μια γοργόνα δεν έχει δάκρυα, γι’ αυτό υποφέρει περισσότερο».
Γενικά χαρακτηριστικά των παραμυθιών του
Στα παραμύθια του Δανού λογοτέχνη είναι έντονο το συγκινησιακό στοιχείο, η αγάπη, η αυτοθυσία, η μελαγχολία, ο ρομαντισμός, η θλίψη και η σάτιρα, με ήρωες κυρίως φτωχούς, αδικημένους, κοινωνικά περιθωριοποιημένους. Η ευγένεια, η μεγαλοψυχία και η λεπτότητα των ηρώων τούς κάνει να ξεχωρίζουν, σε αντίθεση με τα χαμηλής υποστάθμης συναισθήματα πολλών ανθρώπων, όπως η κομπορρημοσύνη, ο εγωισμός και η απληστία που κυριαρχούν στην μικροαστική ζωή των πόλεων του 19ουαιώνα.
Η ερωτική του ζωή
Πολλά λέγονται για την ερωτική του ζωή. Με βάση κάποιες πηγές που προέρχονται από τα ημερολόγιά του, όσες γυναίκες είχε πλησιάσει, όπως η Σόφι Όρστεντ, Λουίς Κόλιν και Ρίμποργκ Βόιτ, απαρνήθηκαν τον έρωτά του. Σε ταξίδια του στην Ιταλία, οι γυναίκες που προσέφεραν σεξουαλικές υπηρεσίες τον άφησαν αδιάφορο, καθώς ο ίδιος πίστευε στην ρομαντική αγάπη και στον αγνό έρωτα.
«…δεν βρήκε τίποτα παρά μόνο μια μικρή μολυβένια καρδιά…»
Η αναγνώρισή του
Η Δανική Κυβέρνηση ανακήρυξε τον Άντερσεν «εθνικό θησαυρό». Αργότερα, κατασκευάστηκε ένα άγαλμα με τον ίδιο στο παλαιότερο και πιο δημοφιλές πάρκο στο κέντρο της Κοπεγχάγης, στο King’s Garden. Ο Άντερσεν απεβίωσε τέσσερις μήνες αργότερα το 1875. Υπάρχουν αφιερώματα για τον Δανό λογοτέχνη σε όλη την πόλη της Κοπεγχάγης, όπως ένα δεύτερο άγαλμα κατά μήκος του δρόμου που πήρε το όνομά του «H. C. Andersens Boulevard», το γλυπτό της Μικρής Γοργόνας στην προβλήτα Langelinje, το μουσείο «Hans Christian Andersen Fairytale House» αλλά και το σπίτι του στη γενέτειρά του μετατράπηκε σε μουσείο κ. ά.
«LIVET ER DET DEJLIGSTE EVENTYR»
«H ζωή είναι το πιο όμορφο παραμύθι»
Πηγές:
-Hans Christian Andersen-Movie,Stories&Facts-Biography
-Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ερτ «Επίσκεψη στη Δανία,αφιέρωμα στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν»
-Παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν -Επίσκεψη στο μουσείο Fairy tale House Hans Christian Andersen
Εικόνα: jpellgen (@1179_jp) – Flickr
