Όπως και σε κάθε λαό, έτσι και στο φαινόμενο, που ονομάζεται «Αζτέκοι», μπορούμε να διεισδύσουμε στον κόσμο τους και στον τρόπο σκέψης τους μέσα από την μυθολογία τους. Ως Αζτέκους ονομάζουμε εκείνες τις φυλετικές ομάδες, οι οποίες κατοίκησαν στο κεντρικό Μεξικό και η γλώσσα τους ήταν η νάουατλ. Μάλιστα, κατάφεραν να κυριαρχήσουν στην κεντρική Ευρώπη για τρεις αιώνες, από τον 14ο έως και τον 16ο αιώνα.
Η θρησκεία τους και κατ’ επέκταση και η μυθολογία τους, βασίστηκε στον κεντρικό πυρήνα της σκέψης τους, ο οποίος υπάκουε στον κανόνα της Αντίθεσης. Με άλλα λόγια, πίστευαν πως οι Αντιθέσεις είναι εκείνες, και μόνο εκείνες, που θα μπορούν να φέρουν τη Δημιουργία (Αντίθεση = Δημιουργία). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ομετεότλ, ο οποίος ήταν ο θεός της Δυαδικότητας. Ο Ομετεότλ κατοικούσε στον ανώτερο δέκατο τρίτο ουρανό του Ομεγιοκάν, δηλαδή του Τόπου της Δυαδικότητας. Μάλιστα, επρόκειτο για έναν θεό, που ήταν τόσο άνδρας όσο και γυναίκα. Αποτελούσε την πηγή των πάντων και ήταν -σα να λέμε- ο παππούς και η γιαγιά των υπόλοιπων θεών.
Οι Αζτέκοι ήταν στενά δεμένοι με τους θεούς τους και η πίστη τους είναι φανερή σε πολλές πτυχές της ζωής τους. Η θρησκεία τους ήταν πολυθεϊστική και έβρισκε πολλούς αντιπάλους ανά τους αιώνες. Δημιουργούσαν θεούς για πολλά και διαφορετικά στοιχεία της ζωής τους, ακόμη και για ανθρώπινα συναισθήματα, όπως είναι η αγάπη και η ηδονή. Κάποιοι από τους πιο γνωστούς θεούς τους ήταν ο Σίπε Τοτέκ, που ήταν ο θεός της γονιμότητας και πιο συγκεκριμένα της ανοιξιάτικης αναγέννησης. Ήταν επίσης και προστάτης των χρυσοχόων. Θα μπορούσαμε να υπογραμμίσουμε σαν μια σημαντική παρατήρηση, το γεγονός πως ένας άνδρας θεός αντιπροσώπευε τη γονιμότητα! Ακόμη μια παράξενη για τα δικά μας δεδομένα, θεά ήταν η Τλαζολτεότλ, η οποία και ήταν η θεά της Βρομιάς. Ήταν η θεά, που γεννούσε και «παραχωρούσε» στους ανθρώπους τις συνέπειες της λαγνείας και της ασέλγειας.
Οι Αζτέκοι είχαν θεούς ακόμη και για τα άστρα, όπως τον Ήλιο και την Αφροδίτη. Εντυπωσιακότερος θεός αυτής της κατηγορίας ήταν ο Μισκοάτλ, Το Ερπετό Σύννεφο, που είχε σώμα με κόκκινες και λευκές λωρίδες, όπως ακριβώς ήταν και οι αιχμάλωτοι πολεμιστές, έτοιμοι για θυσία.
Ας προχωρήσουμε όμως, σε έναν ιδιαίτερα σημαντικό μύθο τους, τον μύθο της καταγωγής των ανθρώπων. Τον μύθο αυτό, μάλιστα, τον συναντάμε σε ποικίλα αποικιακά κείμενα. Ωστόσο, η έκδοση που θα αναφερθεί παρακάτω είναι από τα Leyenda de los soles και Histoyre du Mechique.
Σύμφωνα με τον μύθο, οι θεοί κάποια στιγμή αποφάσισαν να ξανά φτιάξουν τον κόσμο για ακόμα μια φορά. Έτσι, ξανά έφτιαξαν τους ανθρώπους, για να κατοικίσουν και πάλι στη Γη. Συμφώνησαν λοιπόν όλοι οι θεοί να στείλουν τον Κετζαλκοάτλ, τον θεό του Ανέμου, στον Κάτω Κόσμο. Η αποστολή του ήταν να ζητήσει από τον Μικτλαντεκούτλι, τον θεό του Κάτω Κόσμου, τα κόκκαλα των ανθρώπων της τελευταίας δημιουργίας. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν μεταμορφωθεί σε ψάρια λόγω του μεγάλου κατακλυσμού, που είχε συμβεί. Ο Κάτω Κόσμος ήταν εξαιρετικά επικίνδυνος και ο Μικτλαντεκούτλι ήταν ένας πονηρός και σατανικός θεός σκελετός και το όνομα του σήμαινε «Κύριος του Μικτλάν», όπου Μικτλάν ήταν το όνομα του Κάτω Κόσμου.
Έτσι λοιπόν και έγινε. Ο Κετζαλκοάτλ ζήτησε από τον Μικτλαντεκούτλι και τη γυναίκα του τα ανθρώπινα κόκκαλα. Ο θεός όμως του Κάτω Κόσμου, ως πονηρός που ήταν, ζήτησε να γίνει ανταλλαγή, με έναν όρο, που φαινόταν εύκολος εκ πρώτης όψεως. Ο Κετζαλκοάτλ θα έπρεπε να κάνει τον γύρω του Κάτω Κόσμου παίζοντας ταυτόχρονα και με μια τρομπέτα από κοχύλι. Συμφώνησαν λοιπόν οι δυο θεοί, ωστόσο ο πανούργος Μικτλαντεκούτλι έδωσε στον Κετζακλοάτλ ένα κοχύλι χωρίς τρύπες, με σκοπό να τον ξεγελάσει. Όμως, ο δεύτερος αντιμετώπισε αυτή τη δυσκολία, αφού φώναξε μέλισσες και σκουλήκια, για να ανοίξουν τρύπες στο κοχύλι και να κάνουν την τρομπέτα να ηχήσει.
Ο Μικτλαντεκούτλι παρακολουθώντας την πραγματοποίηση της συμφωνίας τους, αρχικά επέτρεψε στον Κετζαλκοάτλ να πάρει τα ανθρώπινα κόκκαλα, όμως γρήγορα άλλαξε γνώμη. Ο Κετζαλκοάτλ καταφέρνει να ξεφύγει, όμως ο Μικτλαντεκούτλι του έστησε μια ακόμα παγίδα. Διέταξε τους ακολούθους του να σκάψουν ένα βαθύ πηγάδι, στο οποίο και έπεσε ο Κετζαλκοάτλ, όταν ένα ορτύκι τον ξάφνιασε περνώντας από μπροστά του. Απόρροια αυτού ήταν τα κόκκαλα να σπάσουν. Έτσι, μόλις συνήλθε από την πτώση, μάζεψε τα σπασμένα κόκκαλα. Μάλιστα, πιστεύανε πως επειδή έσπασαν τα κόκκαλα, οι άνθρωποι έχουν διαφορετικό ύψος πλέον.
Έπειτα, ο Κετζαλκοάτλ πήγε τα κόκκαλα στο Τομοαντσάν, στην ηλικιωμένη θεά Σιχουακοάτλ, ή αλλιώς Γυναίκα Ερπετό και εκείνη άλεσε τα κόκκαλα, τα οποία και έβαλε μέσα σε ένα ειδικό κεραμικό αγγείο. Στο τέλος του μύθου βλέπουμε τους θεούς να συγκεντρώνονται γύρω από το αγγείο στο οποίο και έριξαν σταγόνες από το αίμα τους, αφού είχαν μετανιώσει. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι άνθρωποι του σήμερα.
Αυτός λοιπόν ήταν ο μύθος της καταγωγής των ανθρώπων και δεν θα μπορούσαμε να μην σχολιάσουμε τον ανθρωπομορφισμό των θεών, τα συναισθήματα της μετάνοιας και τα χαρακτηριστικά της πονηριάς, αλλά και του ηρωισμού. Οι Αζτέκοι αποτέλεσαν ένα μικρό και μοναδικό κομμάτι αυτού που ονομάζουμε «Ανθρώπινο παζλ» και αξίζει να τους μελετήσουμε όλοι μας.
Άρθρο από την Σουμέλα Θωίδη
