Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις με βάση τις οποίες αποδίδονται αυθαίρετα χαρακτηριστικά και ρόλοι στα δυο φύλα. Για τους άνδρες οι αντιλήψεις αυτές σχετίζονται με τον ρόλο τους, την επίδειξη μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς σύμφωνα με τα πρότυπα που έχει κατασκευάσει η κοινωνία, την έκφραση συναισθημάτων, τις ικανότητές τους, την επαγγελματική σταδιοδρομία και την αλληλεπίδραση στις διαπροσωπικές σχέσεις. Πρόκειται για πεποιθήσεις που αποτελούν γενικεύσεις στις οποίες το ανδρικό φύλο εκτίθεται από την νεαρή ηλικία με συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής.
«Οι άντρες μπορούν να κάνουν τα πάντα.», «Οι άντρες δεν κλαίνε.», «Οι άντρες είναι αναίσθητοι, δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους.», «Στο φλερτ, ο άντρας είναι ο κυνηγός και ο ρόλος της γυναίκας παθητικός.», «Η επιθετικότητα είναι στη φύση του άντρα.», «Οι άντρες είναι ακατάστατοι, δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι.», «Οι άντρες πρέπει να είναι γενναίοι, να μην φοβούνται, να είναι στωϊκοί και θαρραλέοι.», «Οι άντρες εκφράζουν περισσότερο θυμό από ότι οι γυναίκες.», «Οι άντρες είναι περισσότερο ψύχραιμοι. Δεν κάνουν υστερίες.», «Οι άντρες κυριεύονται από συνεχή επιθυμία για σεξ.», «Οι άντρες πληρώνουν για τις γυναίκες.», «Οι άντρες θέλουν να κάνουν σεξ με όλες τις γυναίκες που συναναστρέφονται.», «Οι άντρες ενδιαφέρονται μόνο για την εξωτερική εμφάνιση.», «Οι άντρες είναι από τη φύση τους πολυγαμικοί και δεν γίνεται να μείνουν πιστοί σε μια γυναίκα.», «Οι άντρες μπορούν να έχουν όποια γυναίκα θέλουν.»
«Οι άντρες ποτέ δεν ακούν. Βαριούνται.», «Οι άντρες δεν πρέπει να φροντίζουν πολύ την εμφάνισή τους.», «Οι άντρες δεν πρέπει να ξυρίζονται.», «Οι άντρες δεν είναι ρομαντικοί σαν τις γυναίκες.», «Οι άντρες είναι ικανότεροι για μια προαγωγή στον εργασιακό χώρο.», «Οι θέσεις εξουσίας ανήκουν στους άντρες.», «Τα αγόρια είναι ζωηρά, δεν κάθονται ποτέ ήσυχα.», «Τα αγόρια έχουν χαμηλότερη σχολική επίδοση από τα κορίτσια.», «Οι άντρες είναι καλύτεροι οδηγοί.», « Στον στρατό γίνεσαι άντρας.», «Οι άντρες μπορούν να κυκλοφορούν έξω μόνοι τους χωρίς να κινδυνεύουν.», «Οι άντρες ενδιαφέρονται μόνο για τα αθλητικά και τα αυτοκίνητα.»
Πόσες ακόμη φράσεις έχουμε ακούσει; Πόσες ακόμη αντιλήψεις έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινότητά μας; Πόσο ψυχικό βάρος έχουν οι αντιλήψεις αυτές για έναν άντρα ο οποίος, για να αποτελεί μέρος της κοινωνίας, θα πρέπει προσαρμοστεί στα «καλούπια» της και να υιοθετήσει αυτό που του έχει ανατεθεί; Τι ευθύνη θα επωμιστεί αν δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στο πρότυπο αυτό;
Οι παγιωμένες αυτές αντιλήψεις λειτουργούν ως ετικέτες που δυσκολεύουν την ελεύθερη έκφραση της ατομικότητας και την εξέλιξη. Επηρεάζουν τις προτιμήσεις για σπουδές και επαγγέλματα και καταπιέζουν τις βαθύτερες επιθυμίες τους, τις τάσεις και τις κλίσεις τους κάνοντάς τους αδύναμους να αναγνωρίζουν τελικά τις ανάγκες τους.
Δημιουργούν προβλήματα και εντάσεις στις διαπροσωπικές και ερωτικές σχέσεις με το άλλο φύλο, όπου επικρατεί η απολυτότητα, η μη κατανόηση, η έλλειψη συμπόνιας και ενσυναίσθησης και μια κατεύθυνση στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συνυπάρχουν, με συχνή έκβαση τις επικοινωνιακές δυσκολίες, την ασυμφωνία χαρακτήρων και τελική κατάληξη τον χωρισμό.
Σε ενδοψυχικό επίπεδο οι άντρες αισθάνονται ότι οφείλουν να συμμορφωθούν και να ανταποκριθούν στις κοινωνικά αποδεκτές απόψεις και στις προσδοκίες της κοινωνίας, ώστε να παραμείνουν αποδεκτοί. Αποτέλεσμα της πίεσης είναι να ακυρώνουν την ύπαρξή τους και να παλεύουν συχνά να προσαρμόσουν την συμπεριφορά και την δράση τους. Η εσωτερική όμως σύγκρουση ανάμεσα στα «θέλω» και στα «πρέπει» οδηγεί σε ψυχική κατάρρευση, παράλυση της προσωπικότητας, σε κρίσεις πανικού, εκδήλωση αγχωδών διαταραχών, κατάθλιψης και αυτοτραυματικών συμπεριφορών, ενώ είναι επιρρεπείς σε ατυχήματα. Συχνές διέξοδοι διαφυγής αποτελούν οι παραβατικές, εναντιωματικές συμπεριφορές, οι εξαρτητικές συμπεριφορές και οι καταχρήσεις. Παράλληλα, εξαιτίας της ψυχικής δυσφορίας που βιώνουν, πολύ συχνά έχουν μειωμένη ανοχή, αντοχή και ψυχική ανθεκτικότητα στις διαδραστικές τους σχέσεις. Υπάρχουν στιγμές που δέχονται κακοποιητικές συμπεριφορές, δεν αντιδρούν, υποβιβάζουν τον εαυτό τους, ενώ σε βαθύτερο επίπεδο νιώθουν ντροπή και ενοχές.
Τα πιο κοινά συναισθήματα που βιώνονται είναι αυτά της ανδρικής ανασφάλειας, της ματαίωσης, της αποτυχίας, της ανημπόριας και της ανικανότητας. Ο φόβος για μοναξιά σε περίπτωση παρέκκλισης από τα κοινωνικά δεδομένα βρίσκεται μονίμως εμφανής, ενώ ο θυμός και η συναισθηματική έκρηξη συσσωρεύονται και, είτε δεν διοχετεύονται πουθενά, μένοντας με ένα μόνιμο άγχος και μια έλλειψη κενού, είτε εκφράζονται μέσω των σωματικών συμπτωμάτων. Άλλοτε, πάλι, μπορεί να εκφράζονται μέσα από επιθετικότητα τόσο στον ίδιο τον εαυτό, όσο και στον άλλον. Η απογοήτευση, η απόγνωση, η θλίψη συχνά αποσιωπούνται, ενώ μεγάλο μερίδιο των αντρών δεν αναζητούν εξωτερική βοήθεια, ως μέρος της συμμόρφωσης των κοινωνικών αντιλήψεων που θέλουν τον άντρα να τα καταφέρνει μόνος του. Κατά συνέπεια μένουν να «βουλιάζουν» σε έναν εσωτερικό πόνο που δεν μπορεί να νοηματοδοτηθεί και να ξεπεραστεί.
Η ανάγκη για την προαγωγή της έμφυλης ισότητας και της καταπολέμησης των έμφυλων στερεοτύπων κρίνεται απαραίτητη τόσο για την ψυχική ισορροπία και γαλήνη όσο και την ανατροφή μιας γενιάς που δεν θα στηρίζεται σε προκαθορισμένα πρότυπα και αξιολογικές αντιλήψεις που παρεμποδίζουν την απελευθέρωση μιας προσωπικότητας πλήρως εναρμονισμένης με τις δικές της ξεχωριστές ποιότητες.
