Στο πλαίσιο των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης πολλές κυβερνήσεις σύμφωνα με τις συστάσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές αρκετών υπερεθνικών οργανισμών συμμορφώνονται και υιοθετούν την «επιδότηση εργασίας» εις βάρος της «επιδότησης της ανεργίας». Ωστόσο, ζυμώνεται ένας προβληματισμός για την κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας από τις επίσημες θεσμικές εκφράσεις της Πολιτείας.
Σύμφωνα με τον θεωρητικό και οικονομολόγο Jeremy Rifkin, διερχόμαστε την περίοδο του τέλους της εργασίας και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αρκτικόλεξο Ο.Α.Ε.Δ. αναφέρεται στον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού. Ωστόσο, ο Ο.Α.Ε.Δ. υπάγεται στο – περισσότερο ελκυστικό στα ώτα των μαζών – Υπουργείο Εργασίας λόγω των υπόρρητων ασφαλιστικών και κοινωνικών εγγυήσεων που σηματοδοτεί.
Από την άλλη μεριά εκκολάπτεται μια προβληματική σε σχέση με τον συλλογισμό τού εάν θα πρέπει να διατυπώνεται ως όρος η «επιδότηση» έναντι του όρου της «αποζημίωσης». Μήπως ο αντικατοπτρισμός ενός «επιδόματος εργασίας» είναι στην πραγματικότητα η αντανάκλαση μιας «αποζημίωσης απασχόλησης»; Η σιωπή ενός μακροχρόνια ανέργου εξαργυρώνεται με την κατάληψη μιας θέσης απασχόλησης εισπράττοντας μια μηνιαία αποζημίωση ως αντάλλαγμα της εγγυημένης διαγραφής του από τις λίστες των ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ. προκειμένου οι στατιστικοί δείκτες να φαίνονται λιγότερο δυσάρεστοι από ό,τι ενδεχομένως είναι.
Η προνοιακή πολιτική για την προστασία της μητρότητας ακολουθεί μία αντίστοιχη γραμμή σκέψης. Τα επιδόματα τοκετού και λοχείας είναι συνδεδεμένα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό με την απασχόληση. Μήπως ενδεχομένως η ορθή διατύπωση θα έπρεπε επομένως να είναι: «αποζημίωση μητρότητας» και «αποζημίωση λοχίας»; Εφόσον η γυναίκα στερείται προσωρινά των εργασιακών της δικαιωμάτων και της επιβάλλεται ένας θεσμοθετημένος και θεσμοποιημένος εφήμερος αποκλεισμός από την αγορά εργασίας με το πρόσχημα της προστασίας του παιδιού και της μητέρας μήπως θα έπρεπε το «επίδομα μητρότητας» και το «επίδομα λοχίας» να μετονομαστεί σε «αποζημίωση μητρότητας» και «αποζημίωση λοχίας», όπως προαναφέρθηκε;
Εφόσον οι γυναίκες-εργαζόμενες είναι υποχρεωμένες να διακόψουν την πορεία τους στον επαγγελματικό τους στίβο μήπως τα χρήματα που πιστώνονται στους λογαριασμούς τους από τους μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας είναι «αποζημιώσεις υποχρεωτικής στέρησης απασχόλησης» και όχι «επιδόματα μητρότητας και λοχίας»; Μήπως η Πολιτεία φτιασιδώνει το κατ’ επίφαση κοινωνικό πρόσωπό της αναδομώντας την ίδια την πραγματικότητα και οικοδομώντας την με υλικά μπολιασμένα στην συλλογική συνείδηση με θετικό κοινωνικό πρόσημο, προκειμένου να εξακολουθεί το πολιτικό και το κοινωνικό σύστημα να λειτουργεί απενοχοποιημένο από τις αστοχίες και τις στρεβλώσεις του;
Μήπως η επιδότηση ενοικίου είναι μια απροκάλυπτη μορφής αποζημίωσης λόγω της αδυναμίας της Πολιτείας να διασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης και να διατυπώσει μια σαφώς καθορισμένη στεγαστική πολιτική; Μήπως οι επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων είναι αποζημιώσεις ιδιοκτητών ακινήτων ως προς την αδράνεια της Πολιτείας στην έγκαιρη θεσμοθέτηση ενεργειακών προδιαγραφών και την βουβή πολιτική στοχοπροσήλωσής της στην σπατάλη ενέργειας προκειμένου να εξακολουθεί να κινείται ένα κερδοφόρο μέχρι πρότινος κομμάτι της οικονομίας (π.χ. διανομείς πετρελαίου); Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι και η μη άσκηση πολιτικών πρωτοβουλιών είναι μια μορφή πολιτικής.
Μήπως θα έπρεπε να σταθούμε ως πολίτες περισσότερο κριτικά και λιγότερο αφελώς απέναντι στους μηχανισμούς της Πολιτείας;
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
