Η εξέλιξη και ηθική της επιστήμης

Κατά την πρόσφατη πανδημία και για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν τα εμβόλια mRNA. Αδρανοποιημένο αντίγραφο τμήματος του γενετικού υλικού του ιού (μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη εμφυτεύεται αντί του ιού μέσω του εμβολίου). Αυτό το υλικό εντοπίζεται από ειδικά για τον σκοπό αυτό κύτταρα του οργανισμoύ και παράγεται ανοσία. Εν συνεχεία και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (σε λίγες ώρες), καταστρέφεται το γενετικό αδρανοποιημένο αντίγραφο του ιού από τον οργανισμό και αποβάλλεται. Αυτό αντί των κλασσικών εμβολίων τα οποία περιέχουν κύτταρο του ιού αδρανοποιημένο το οποίο εντοπίζει ο οργανισμός και παράγει αντισώματα.

Πριν από έναν περίπου μήνα πραγματοποιήθηκε η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σε άνθρωπο από μόσχευμα γουρουνιού. Αν ο λήπτης επιβιώσει δηλαδή κριθεί επιτυχημένο το εγχείρημα, σταδιακά οδηγούμαστε σε μία απίστευτη δυνατότητα μεταμοσχεύσεων που θα σώσει χιλιάδες ανθρώπους.

Ο Τζεφ Μπέζος (ιδρυτής και πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Amazon) χρηματοδοτεί ερευνητικό πρόγραμμα με σκοπό την επίτευξη της αθανασίας του ανθρώπου. Περιττό να γίνει οποιοδήποτε σχόλιο για την ενδεχόμενη επιτυχία αυτού του εγχειρήματος.

Οι παραπάνω περιπτώσεις και αρκετές ακόμα εγείρουν σίγουρα κάποια φιλοσοφικά θεωρητικά ζητήματα σε επίπεδο ηθικής. Έχει ο άνθρωπος το δικαίωμα να υπερβεί την ίδια του τη φύση και να γίνει ένας μικρός θεός; Άνθρωπος με μόσχευμα καρδιάς ή άλλου οργάνου, γουρουνιού ή άλλου ζώου, παραμένει άνθρωπος; Η κινηματογραφική ταινία Φρανκενστάιν του 1931 από την Universal Pictures, σκηνοθετημένη από τον Τζέιμς Γουέιλ με σενάριο από τους Τζον Μπάλντερστον, Φράνσις Έντουαρντ Φάραγκο, Γκάρετ Φορτ, Ρόμπερτ Φλόρεϋ και Τζον Ρουζέλ, βασισμένη στη νουβέλα της Μαίρυ Ουόλλστονκραφτ Σέλλεϋ, διαπραγματεύεται ουσιαστικά αυτό το ζήτημα.

Αν ο άνθρωπος κατακτήσει την αθανασία θα πολλαπλασιάζεται διαρκώς χωρίς το νέο να αντικαθιστά το παλιό. Ήδη η ανθρωπότητα είναι έτοιμη για έναν τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο χωρίς να μετρήσουμε τον οικονομικό ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών. Η ανεργία δε μαστίζει αλύπητα τις περισσότερες χώρες. Αναρίθμητοι άνθρωποι δε θα πυροδοτήσουν μία έκρηξη ως ατομική βόμβα; Ή μήπως η ανθρωπότητα θα έχει ωριμάσει αν ποτέ φτάσει σε σημείο να κατακτήσει την αθανασία;

Σίγουρα αποτελεί μία πρόκληση για την επιστήμη ο άφθαρτος άνθρωπος, ο υπεράνθρωπος. Είδαμε πόσο ευάλωτοι είμαστε με τη πανδημία η οποία αφορούσε κυρίως τους πιο ευπαθείς κιόλας. Αλλά η ασθένεια τρομάζει. Τρομάζει γιατί θυμίζει στον άνθρωπο ότι είναι θνητός και κάποτε θα πεθάνει χωρίς αυτό να αλλάζει είτε είναι πλούσιος, είτε φτωχός. Ο θάνατος όταν συμβεί είναι πάντα ίδιος χωρίς εξαιρέσεις, είτε πεθάνεις σε πουπουλένιο στρώμα, είτε όχι. Είτε πεθάνεις σε ακριβοπληρωμένο θάλαμο νοσηλείας σε ιδιωτική κλινική, είτε σε δημόσιο νοσοκομείο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι θα πεθάνουμε μία μέρα.

Το κεφάλαιο λοιπόν, οι πλούσιοι αυτής της γης που έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τέτοιες έρευνες, φυσικά και θα επενδύσουν σε κάτι τέτοιο. Στη μετάβαση της ανθρωπότητας σε μία νέα πραγματικότητα. Άλλωστε πρωτίστως αυτούς θα αφορά.

Ο βασιλιάς πάντα προηγείται του λαού του, αν μετά το επιθυμεί θα διαθέσει και στο λαό αυτό που κατέχει νόμιμα βάση της ισχύς του (οικονομικής). Βλέπετε η φεουδαρχία δε τελείωσε ποτέ ουσιαστικά, οι κανόνες άλλαξαν. Δηλαδή το περιβάλλον, το περιτύλιγμα. Η εξουσία υπάρχει αλλά πλέον υπακούς σε αυτήν χωρίς μαστίγιο ή μάλλον με ένα αδιόρατο μαστίγιο.

Αξίζει άραγε να ζεις αιώνια; Να ζήσεις αναρίθμητους έρωτες και άφθονο πόνο; Μήπως και οι δυστοπικές σειρές με ζόμπι βγουν αληθινές. Εξαρτάται, το μέλλον θα δείξει και σίγουρα δεν είναι κάτι που θα το αποφασίσουμε εμείς οι κοινοί θνητοί. Εμείς βρισκόμαστε εδώ στη θέση του παρατηρητή, του θεατή. Σε μία παράσταση σε τεντωμένο σκοινί που κάποιοι λένε ζωή την οποία έτσι και αλλιώς δε διαλέξαμε ουσιαστικά ποτέ αλλά μας κληρώθηκε από τύχη. Από τύχη ζούμε κάθε μέρα πονάμε, χαιρόμαστε, κλαίμε και γελάμε.

«Οι αξίες είναι σχετικές και ο άνθρωπος θνητός σαν έσχατη συνέπεια, το στοιχειώδες συμπέρασμα είναι: μηδενισμός».

Παναγιώτης Κονδύλης, 1943-1998, Έλληνας φιλόσοφος

Από τον Γιώργο Δόλγυρα

Επιλεγμένα άρθρα από ειδικούς στο είδος τους!