Κι όταν λέω «κέντρο», δεν εννοώ ούτε κάποιο πολυόροφο κτίριο ούτε κάποιο αστικό συγκρότημα κατοικιών. Με τον όρο κέντρο αναφέρομαι στην πολιτική χροιά του όρου, το πολιτικό κέντρο, με όποια σημασία έχει για τον καθένα αυτό. Και επειδή η ερώτηση του τίτλου είναι πολύ σημαντική, γύρω από αυτό το περιεχόμενο θα κινηθεί και το άρθρο.
Αρχικά, καλό θα ήταν να καθορίσουμε την φυσιογνωμία του πολιτικού κέντρου, όπως το εξηγεί η σύγχρονη πολιτική επιστήμη. Με τον όρο κέντρο καλείται μια ευρεία και συνήθως ίσων αποστάσεων πολιτική τοποθέτηση που περιλαμβάνει τάσεις από τις παρυφές της σοσιαλδημοκρατίας ως και τους πρόποδες της δεξιάς. Επομένως, ως κέντρο εκφράζεται κατά κύριο λόγο στην πολιτική ο τρίτος πόλος ιδεολογιών, με τους άλλους δύο να είναι η αριστερά και η δεξιά.
Ωστόσο, επειδή οι πολιτικές συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών το επιβάλλουν, οι κεντρώοι μπορούν να προσδιοριστούν με πολλές σύνθετες ονομασίες (φιλελεύθεροι κεντρώοι, προοδευτικοί κεντρώοι, σοσιαλφιλελεύθεροι κ.ο.κ.). Επομένως, παρατηρεί εύκολα κανείς ότι, όπως και στη γεωμετρία μια γωνία μπορεί να διαιρεθεί σε πολλές μικρότερες, έτσι και στην πολιτική το κέντρο διαιρείται σε πολλές μικρότερες συνιστώσες οι οποίες δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά μια μίξη του κέντρου με άλλες ιδεολογίες (π.χ. τον οικονομικό φιλελευθερισμό).
Στην περίπτωση της Ελλάδας και κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή στις τελευταίες δεκαετίες, δεν συναντάμε κάποιο αποκλειστικά κεντρώο κόμμα, μολονότι ο πολιτικός χώρος του κέντρου υπήρξε για τα κόμματα η μερίδα του λέοντος. Κατά καιρούς ακούμε στα τηλεοπτικά πάνελ ότι «ο τάδε πολιτικός επιχειρεί άνοιγμα προς το κέντρο» ή ότι «το δείνα κόμμα απευθύνει πολιτικό προσκλητήριο στο κέντρο». Και σίγουρα μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι ότι υπάρχει ένας άγραφος νόμος που ισχύει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Όποιος κερδίσει την εμπιστοσύνη των κεντρώων πολιτών, κερδίζει συνήθως και τις εκλογές.
Αλλά εδώ πρέπει να παραθέσουμε μια σημαντική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Το Ευρωβαρόμετρο είναι ως γνωστόν μια πανευρωπαϊκή έρευνα που αναλύει την κοινή γνώμη στις χώρες που είναι ήδη μέλη ή υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που δημοσιεύθηκε το Α’ τρίμηνο του 2018, οι πολίτες της Ελλάδας παρουσιάζονται σε ποσοστό 45% ως κεντρώοι. Ακολουθούν οι αριστεροί με 28% και έπονται οι δεξιοί με ποσοστό 27%. Αντιλαμβανόμαστε επομένως πως ανεξαρτήτως των περιστάσεων και των κομματικών προτιμήσεων του καθενός, σχεδόν 1 στους 2 Έλληνες, αυτοπροσδιορίζεται ως κεντρώος. [1]
Συμπερασματικά, παρατηρεί κανείς πως το κέντρο στην Ελλάδα πάντοτε υπήρξε η λυδία λίθος των ιδεολογιών. Ο Έλληνας, ανεξαρτήτως των κομματικών του προτιμήσεων, αισθάνεται σε μεγάλο βαθμό κεντρώος και αποφεύγει να χαρακτηρίσει τον εαυτό του ως αριστερό ή δεξιό. Ίσως αυτό να συμβαίνει διότι αυτοί οι πολιτικοί χώροι συγκρούστηκαν για δεκαετίες στην Ελλάδα είτε ένοπλα είτε κοινοβουλευτικά καθιστώντας τις συζητήσεις και τις ανοικτές τοποθετήσεις ψηφοφόρων σε αυτές ένα μεγάλο ταμπού. Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε πως, επειδή το κέντρο βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές τις ιδεολογικές αναφορές, εκπροσωπεί σε ένα μεγάλο βαθμό την ουδετερότητα και την λογική των ίσων αποστάσεων, κάτι που επιλέγουν σε μεγάλο βαθμό οι Έλληνες υπό το πρίσμα της δυσαρέσκειας και της απέχθειας προς το πολιτικό σύστημα συλλήβδην την τελευταία δεκαετία.
[1] https://www.protagon.gr/apopseis/ti-einai-deksio-kai-ti-aristero-gia-ton-ellina-44341713314
