Ο όρος «πολυπολιτισμικότητα» δηλώνει την συνύπαρξη σε μια κοινωνία ποικίλων κοινωνικών ομάδων με διαφορετικά εθνικά και πολιτισμικά στοιχεία. Οι αιτίες που δημιούργησαν το φαινόμενο των πολυπολιτισμικών κοινωνιών είναι πολλές και γνωστές. Η αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης για κατοίκους χωρών με οικονομικά προβλήματα, απολυταρχικά καθεστώτα, πόλεμοι, εμφύλιες συρράξεις, καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά.
Τα προβλήματα που ακολουθούν το φαινόμενο είναι πάντα πολλά. Η έλλειψη υποδομών στις χώρες υποδοχής προκαλεί αναστάτωση όχι μόνο στον μεταναστευτικό πληθυσμό, αλλά και στους μόνιμους κατοίκους. Παρατηρούνται φαινόμενα εκμετάλλευσης, εμφανίζονται συναισθήματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας, τάσεις περιθωριοποίησης και κλίμα ξενοφοβίας. Η εγκληματικότητα είναι, επίσης, συνυφασμένη με τις κοινωνικοικονομικές ανακατατάξεις που προκαλούνται από την ανάμειξη πολλών πολιτισμικών στοιχείων.
Παρόλα αυτά ,μελετητές ισχυρίζονται ότι οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες προάγουν την αλληλοβοήθεια, την αλληλοαποδοχή, καλλιεργούν το πνεύμα του ανθρωπισμού και βάζουν τις βάσεις για την ειρηνική συνύπαρξη και τον διάλογο. Ο διάλογος είναι σημαντικός,γιατί δίνει την δυνατότητα σε ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών να επεξεργαστούν από κοινού προβλήματα αμοιβαίων συμφερόντων. Αναπτύσσεται η ενσυναίσθησή μας, καθώς βάζουμε τον εαυτό μας στην θέση του άλλου. Εισχωρώντας περισσότερο στο «εγώ» μας αποκτούμε αυτογνωσία και κριτική σκέψη .
Στην χώρα μας την τελευταία περίπου εικοσαετία, καθώς παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των παιδιών των μεταναστών, κρίθηκε απαραίτητο να οργανωθούν κατάλληλα σχολικές μονάδες που θα μπορούν να παρέχουν ποιοτική εκπαίδευση σε παιδιά με κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. Στην Ελλάδα, όμως, όπως και σε πολλές άλλες έυρωπαϊκές χώρες, η ξαφνική μετάβαση από κοινωνίες με σχετική γλωσσική, εθνολογική και θρησκευτική ομοιογένεια σε κοινωνίες πολυπολιτισμικές έφερε αντιδράσεις και αναταραχές.
Ο δημόσιος διάλογος για αυτό το θέμα αποδείχτηκε αρκετά δύσκολος αφού οι απόψεις διίστανται για το αν τελικά οι κοινωνίες αυτές οδηγούνται σε ανάπτυξη ή σε τέλμα σε βάθος χρόνου. Ο θρησκευτικός ρατσισμός που αποτελεί έναν μεγάλο ανασταλτικό παράγοντα για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων άλλων εθνών, όπως όλα δείχνουν, δεν μπορεί να εκλείψει. Το επιθυμητό είναι μια κοινωνία ενωμένη στην διαφορετικότητα! Για να επιτευχθει,όμως, αυτό χρειάζονται αναθεωρήσεις και βαθιές αλλαγές, ώστε ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα να μην επηρεάζεται από διακρίσεις και να καταστεί δυνατή η ειρηνική συμβίωση εκριζώνοντας την βία και τα κοινωνικά προβλήματα.
Πηγές:
Multiculturalism – Stanford Encyclopedia of Philosophy
Nagle, John (23 September 2009). Multiculturalism’s double bind: creating inclusivity, cosmopolitanism and difference.
