Το Κράτος Πρόνοιας μπορεί να αποτελέσει άραγε έναν παραγωγικό συντελεστή της οικονομίας που θα ενισχύει την αγοραστική δύναμη των πιο ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων και θα συνεισφέρει στην αύξηση της κατανάλωσης; Μήπως το Κράτος Πρόνοιας αποτελεί μια σκόπιμα απαξιωμένη μεταβλητή στην πολύπλοκη και πολυσύνθετη εξίσωση της ανάπτυξης; Αν το Κράτος Πρόνοιας πριν εκπνεύσει το επιθανάτιο ρύγχος του εστίαζε στην άσκηση μιας κοινωνικής πολιτικής με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας – και δη της μακροχρόνιας ανεργίας – δεν θα αυξανόταν κατά αυτόν τον τρόπο η απασχόληση και δεν θα αυξάνονταν σημαντικά έτσι τα έσοδα του κράτους από τις ασφαλιστικές εισφορές, τους φόρους εισοδήματος και κατανάλωσης και δεν θα ενισχυόταν έτσι η ανταγωνιστικότητα και η αποδοτικότητα της εθνικής οικονομίας;
Μήπως όμως το Κράτος Πρόνοιας με την επιδοματική πολιτική που ασκεί παρεμβαίνει στην ελεύθερη αγορά και την στρεβλώνει; Μήπως εντέλει το Κράτος Πρόνοιας εν ονόματι της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ενσωμάτωσης των περιθωριοποιημένων και αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων τελικά μπολιάζει το σώμα της κοινωνίας με την κοινωνική αδικία απορυθμίζοντας του μηχανισμούς λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς;
Σε μια ιστορική περίοδο που επιδοτείται η ανεργία και ταυτόχρονα παρατηρείται υπεργήρανση του πολιτογραφημένου εθνικού πληθυσμού – ας υπενθυμίσουμε ότι πλέον οι γεροντολόγοι κάνουν αναφορά όχι για τρίτη ηλικία, αλλά για τέταρτη ηλικία λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων – δεν είναι παράδοξο η κοινωνική πολιτική να στρέφεται στην επιδότηση της ανεργίας αντί της επιδότησης της απασχόλησης; Σε έναν κόσμο αντιφατικό και ανάποδο που αποτελεί πρόβλημα αφενός η γεωμετρική αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και ταυτόχρονα η υπογεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού γιατί κρίνεται σκόπιμη η αντιπαραγωγική ενίσχυση των ανέργων αντί της ενίσχυσης των απασχολουμένων με τις εύλογες επιπτώσεις στα οικονομικά στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων;
Μάλλον θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι στο παρελθόν οι μεγάλες μάζες του πληθυσμού ήταν οι εργαζόμενοι που με τις εισφορές τους χρηματοδοτούσαν την ιατροφαρμακευτική κάλυψη και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των λιγότερων – σε σχέση με τους εργαζόμενους – συνταξιούχων. Με την πρόοδο όμως της ιατρικής και της τεχνολογίας η αναλογία μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων ανατράπηκε. Επομένως, η εύλογη πολιτική επιλογή είναι η ώθηση όλο και περισσοτέρων μαζών στην απασχόληση για την ικανοποίηση των αναγκών των συνταξιούχων. Μια παράδοξη πολιτική επιλογή θα ήταν η επιδότηση της αναστολής εργασίας ατόμων που δυνητικά θα μπορούσαν να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας.
Ένα επίκαιρο ερώτημα που επωάζει στα κεφάλια μας είναι μήπως οι νεοεισερχόμενοι πολιτικοί πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες – νεαρής κυρίως ηλικίας – μπορούν με την εγκατάστασή τους και την εργασία τους να ενσωματωθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας προκειμένου να μπορέσει να συνεχιστεί απρόσκοπτα η πληρωμή των συντάξεων χωρίς να καταστεί υποχρεωτικός εντέλει ο περαιτέρω ψαλιδισμός τους; Μήπως οι ξένοι νεοεισερχόμενοι οικονομικοί μετανάστες και πολιτικοί πρόσφυγες είναι μια λύση εξ ουρανού – αν και οι περισσότεροι είναι μια λύση δια θαλάσσης – προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας χωρίς να καταστεί τελικά αναγκαία η υπολειτουργία των νοσοκομειακών μονάδων και των κέντρων υγείας που έχουν ανάγκη να «απολαμβάνουν» κατά κύριο λόγο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, συνήθως ντόπιοι συνταξιούχοι;
Αν ληφθεί υπόψη και η διαρροή εγκεφάλων (brain drain) που σημειώθηκε στην Ελλάδα με σημαντική επίπτωση στα δημόσια ταμεία η εγκατάσταση των νεοεισερχόμενων πολιτικών προσφύγων μήπως τελικά είναι ο παράγοντας που ενδεχομένως φέρει μια προστιθέμενη αξία στην στρεβλή ελληνική κοινωνική πραγματικότητα; Ένας απεγνωσμένος εφεδρικός στρατός εργασίας που επιζητά τον σεβασμό και την ισότιμη μεταχείριση με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη;
Βιβλιογραφία:
Σακελλαρόπουλος, Θ. (1999) (επιμ.), Η μεταρρύθμιση του Κοινωνικού Κράτους, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
