“Against Our Will: Men, Women and Rape”, «Ενάντια στη θέλησή μας: άντρες, γυναίκες και βιασμός».
Δημοσιεύτηκε πριν από σαράντα πέντε χρόνια. Αποτελεί ένα από τα πρώτα βιβλία που χαρακτήρισε τον βιασμό ως πολιτικό πρόβλημα και όχι μεμονωμένο έγκλημα πάθους. Η συγγραφέας Susan Brownmiller δεν είχε βιαστεί ούτε ήταν μια φεμινίστρια, αλλά μία δημοσιογράφος που είχε ερευνήσει προσεκτικά το ζήτημα. Ήταν μία γυναίκα που άλλαξε γνώμη η ίδια για τον βιασμό και θέλησε να αλλάξει και τη δική μας.
Η συγγραφέας διερευνά τη χρήση και το νόημα του βιασμού από τους Βιβλικούς χρόνους και από το Μπαγκλαντές ως και το Βιετνάμ. Ο βιασμός, όπως αποδεικνύει εκείνη, δεν αφορά το σεξ αλλά τη δύναμη, τον φόβο και την υποταγή. Για χιλιάδες χρόνια θεωρείται ως ένα αποδεκτό «λάφυρο πολέμου» που χρησιμοποιούν οι στρατοί προκειμένου να συντρίψουν τη θέληση των κατακτημένων.
Ερεύνησε, επίσης, την προέλευση των νόμων για τους βιασμούς στους μεσαιωνικούς κώδικες και εξετάζει τη διαφυλετική και ομοφυλοφιλική βία και κακοποίηση παιδιών. Στην έρευνά της περιλαμβάνεται και η διερεύνηση των μηνυμάτων πίσω από δημοφιλή βιβλία, περιοδικά, ταινίες και ευρύτερα των μέσων ενημέρωσης. Υποστηρίζει ότι μέσω αυτών δημιουργούνται μύθοι που χρησιμεύουν, ώστε να κάνουν πιο ρομαντικό τον βιαστή ή τον παρουσιάζουν ως «ηρωικό». Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση φράσεων όπως:
- Δεν έφταιγε ο βιαστής, αλλά το ντύσιμό της.
- Τα κακά κορίτσια προκαλούν την τύχη τους.
- Εάν δεν μπορείτε να αποφύγετε τον βιασμό, μπορείτε να χαλαρώσετε και να τον απολαύσετε.
- Αυτή το ζητούσε. Στη συνέχεια άλλαξε γνώμη και φώναξε.
«Ο βιασμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία συνειδητή διαδικασία εκφοβισμού με την οποία όλοι οι άνδρες κρατούν όλες τις γυναίκες σε κατάσταση φόβου», αναφέρει η συγγραφέας. Ισχυρίζεται ότι όλες οι γυναίκες υπήρξαν θύματα βιασμού. Οι γυναίκες που δεν βιάσθηκαν ποτέ νιώθουν συχνά άγχη όμοια με εκείνα που ένιωσαν οι γυναίκες που βιάστηκαν. Υποστήριξε ότι ο βιασμός αποτελεί μέρος ενός συστήματος ανδρικού εκφοβισμού που διατηρεί όλες τις γυναίκες σε καθεστώς φόβου. Ακόμα και οι γυναίκες που δεν βιάστηκαν ποτέ, φοβούνται να περπατήσουν μόνες τους σε σκοτεινούς δρόμους, αλλά ακόμα και σε πολυσύχναστους δρόμους κατά τις βραδινές ώρες.
Η Brownmiller στο βιβλίο της «Ενάντια στη θέλησή μας» υποστηρίζει ότι η βία είναι ένα πολιτισμικό στοιχείο του τρόπου ζωής της εργατικής τάξης και των μειονοτήτων. Η ανδρική βία είναι δεδομένη, συσχετίζεται με τη φτώχεια και τα έντονα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ο βιασμός είναι μια έκφραση αυτής της βίας η οποία περνάει σαν πολιτισμικό στοιχείο από τη μία γενιά στην άλλη. Σύμφωνα με την συγγραφέα οι κυβερνήσεις και οι στρατιωτικοί ηγέτες ανέχονται ή και ενθαρρύνουν το φαινόμενο του βιασμού. Αστυνομικοί και οργανισμοί ασφαλείας τον αγνοούν ή δεν δίνουν τη δέουσα σημασία. Σύζυγοι και εραστές επιδίδονται σε αυτόν. Υποτιμημένο φαινόμενο από ιατρικούς και νομικούς επαγγελματίες που τείνουν να «κατηγορούν το θύμα».
Το «Ενάντια στη θέλησή μας» είναι ένα κλασικό έργο που έχει αναγνωριστεί ευρέως για την συμβολή του στην αλλαγή της επικρατούσας στάσης σχετικά με τη βία κατά των γυναικών. Το βιβλίο αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των φεμινιστών να αλλάξουν τόσο τους νόμους όσο και τις δημόσιες συμπεριφορές και να μεταμορφώσουν μια κουλτούρα που υποτιμούσε τη σωματική αυτονομία των γυναικών. Οι ιδέες της, μαζί με το έργο άλλων φεμινιστικών ακτιβιστών, βοήθησαν στην επίτευξη του πρώτου νόμου περί βιασμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, που ψηφίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Οι απόψεις της έχουν χαρακτηριστεί ως ακραίες. Ωστόσο, παρατηρούμε ότι δεκαετίες αργότερα τα επιχειρήματά της εξακολουθούν να ισχύουν, καθώς πολιτικοί, ακτιβιστές αλλά και ακαδημαϊκοί αγωνίζονται ακόμη να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της σεξουαλικής βίας. Δέχτηκε αμφισβήτηση και κριτική από υποστηρικτές της κοινωνικής ισότητας που θεώρησαν αναληθές το γεγονός ότι όλοι οι άντρες επωφελούνται από την «κουλτούρα του βιασμού».
Επιλέχτηκε το 1995 από την Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης ως ένα από τα εκατό πιο σημαντικά βιβλία του 20ού αιώνα. Το «Ενάντια στη θέλησή μας» παραμένει ένα ουσιαστικό έργο κοινωνιολογικής και ιστορικής σημασίας.
Πηγές:
- Brownmiller, S., (1975). “Against Our Will: Men, Women, and Rape”, Simon & Schuster. Pelican Books edition, 1986.
- Giddens, A., (2002), «Κοινωνιολογία», εκδ. Gutenberg. Αθήνα.
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
