Η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει τη ζωή όλων μας. Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη χρήση υπολογιστών, ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Η χρήση των υπολογιστών τόσο για τηλεργασία όσο και για προσωπική χρήση έχει αυξηθεί λόγω και των ιδιαίτερων κοινωνικών συνθηκών που βιώνουμε. Η εξάρτηση από τους υπολογιστές στην οποία έχουμε οδηγηθεί καθιστά αναγκαία την βελτιστοποίηση της επικοινωνίας του ατόμου μαζί τους.
Περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, η τεχνολογία διαπερνά κάθε πτυχή της ζωής και της εργασίας. Οι άνθρωποι είτε εργάζονται εξ αποστάσεως λόγω των αναγκαίων υγειονομικών μέτρων είτε λόγω περιορισμών στις δραστηριότητες και στην διασκέδαση στρέφονται ολοένα και πιο πολύ στην τεχνολογία (υπολογιστές, έξυπνα κινητά, μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Η χρήση των υπολογιστών και των νέων τεχνολογιών αποτελεί πλέον στις μέρες μας τόσο εργαλείο για την εργασία όσο και μέσο κοινωνικής συναναστροφής.
Τεχνολογία και κοινωνική απομόνωση
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να μείνουν μακριά ο ένας από τον άλλον πηγαίνοντας ενάντια στην φυσική τάση του ατόμου να ζει μαζί με άλλους. Το κοινωνικό καθήκον απαιτούσε να κρατηθούμε ο ένας μακριά από τον άλλον για ένα διάστημα. Ένα διάστημα που όμως κανείς δεν γνώριζε για πόσο θα διαρκέσει. Όσο κι αν η ευθύνη απέναντι στους άλλους φάνηκε να επικρατεί στο σύνολο της κοινωνίας υπέρ της προσωπικής ανάγκης για κοινωνική συναναστροφή, βρέθηκε τρόπος εκτόνωσης αυτής της ανάγκης.
Χάρη στην τεχνολογία τέθηκε σε εφαρμογή το «μένουμε ασφαλείς-κάνουμε βιντεοκλήσεις». Πλατφόρμες βιντεοδιασκέψεων (π.χ. Zoom, Webex) αλλά και μέσα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Skype, Facebook) ήρθαν να καλύψουν με τις υπηρεσίες τους το κενό στις ανθρώπινες σχέσεις. Για πρώτη φορά στην ιστορία η εξ αποστάσεως online επαφή αντικατέστησε τη φυσική ανθρώπινη επαφή. Κάτι το οποίο συνεχίζεται και στην μετά-κορωνοϊό εποχή.
Αυτό συμβαίνει διότι η επιστροφή στην κανονικότητα είναι μια μακρά διαδικασία και τα περιοριστικά μέτρα σε πολλές περιπτώσεις αλλά και σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο ισχύουν ακόμα. Επίσης, είναι μία χρήση της τεχνολογίας η οποία κρίθηκε αποτελεσματική, πέτυχε τους σκοπούς της και επιφορτίστηκε συναισθηματικά σε μεγάλο βαθμό τα οφέλη που προσέδωσε στους ανθρώπους κατά την ψυχοφθόρα κατάσταση της καραντίνας. Συνεπώς, διαφαίνεται ότι η εξ αποστάσεως online επικοινωνία ήρθε για να μείνει.
Τεχνολογία και εργασία
Μία από τις βασικές συνέπειες της πανδημίας είναι οι αλλαγές στο παραδοσιακό εργασιακό μοντέλο. Οι επιχειρήσεις αλλά και οι εργαζόμενοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια νέα κατάσταση για την οποία ήταν αναγκαίο να ληφθούν ειδικά μέτρα οργάνωσης της εργασίας. Στο πλαίσιο αποφυγής μετάδοσης της ασθένειας από ενδεχόμενους φορείς, μία από τις ενέργειες άμεσης προστασίας ήταν η τηλεργασία.
Τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας, πέρα από μέτρο υγειονομικής φύσεως κατά της διασποράς του ιού, είναι η αποφυγή μακρινών μετακινήσεων, η εξοικονόμηση χρημάτων στα καύσιμα ή στα εισιτήρια των Μ.Μ.Μ., πιο ήρεμο και χωρίς περισπασμούς περιβάλλον και η καλύτερη ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης μπορούν να παραμένουν συνδεδεμένοι με τους πελάτες και τους συναδέλφους τους ανεξάρτητα από την τοποθεσία τους.
Παρά τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας, έχουν ήδη εντοπιστεί και τα αδύνατα σημεία του εργασιακού αυτού μοντέλου. Κίνδυνος κακής διαχείρισης της εργασίας με αποτέλεσμα απώλεια αργιών, Κυριακών και άλλων τυπικά μη εργάσιμων χρονικών περιόδων. Ο τηλεργαζόμενος μπορεί να αποφασίσει να εργαστεί ακόμα και όταν είναι άρρωστος ή να προφασιστεί εύκολα την αρρώστια για να γλιτώσει από την εργασία. Επίσης, αν κάποιο μέλος της οικογένειας είναι άρρωστο, πιθανότατα θα επηρεάσει τον τηλεργαζόμενο. Γενικά, καταστάσεις που εξελίσσονται στο οικογενειακό περιβάλλον συνήθως δεν αφήνουν αδιάφορο τον τηλεργαζόμενο, ειδικά στις περιπτώσεις οικογενειών με μικρά παιδιά (σύμφωνα με έρευνα του Eurofound). Τέλος, απώλεια επαφής με το εργασιακό περιβάλλον και αδυναμία ανάπτυξης συναδελφικών σχέσεων.
Λόγω περιοριστικών μέτρων που βρίσκονται σε ισχύ και νομοθεσίας που καθιστά νόμιμη αλλά και πολλές φορές υποχρεωτική την τηλεργασία -τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό- βλέπουμε ότι η τηλεργασία κάνει αισθητή την παρουσία της στην καθημερινότητά μας και δεν αποτέλεσε απλώς ένα ευκαιριακό μέτρο κατά το ξέσπασμα της πανδημίας.
Έρευνα έχει καταδείξει και αλλαγή της στάσης των εργαζομένων απέναντι στην τηλεργασία. Σύμφωνα με έρευνα της Cisco Systems, το 86% των ερωτηθέντων απάντησε ότι θα ήθελε να μπορεί να επιλέγει πώς και πότε θα εργάζεται και να εκμεταλλεύεται έναν συνδυασμό τηλεργασίας και εργασίας από το γραφείο. Ωστόσο, κάποιοι εργαζόμενοι εναρμονίζονται καλύτερα με το συγκεκριμένο εργασιακό μοντέλο και επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται με αυτό, ενώ άλλοι επιθυμούν την επιστροφή στον εργασιακό χώρο μέσα στον οποίο οριοθετούν καλύτερα την εργασία τους.
Χρησιμότητα της τεχνολογίας σήμερα
Η χρήση του υπολογιστή, των έξυπνων κινητών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη μετά-κορωνοϊό εποχή καταδεικνύει ότι όχι απλώς αποτέλεσαν στο παρελθόν συναρπαστικές ανακαλύψεις που άλλαξαν τον κόσμο, αλλά συνεχίζουν να συντελούν στην αλλαγή της κοινωνίας. Η τεχνολογία στην εποχή μας αποτυπώνει την ανθρώπινη σκέψη, υπολογίζει, πληροφορεί, αναπαριστά την πραγματικότητα, αποφασίζει, διδάσκει, χρησιμοποιείται ως επαγγελματικό και εκπαιδευτικό εργαλείο. Κατά την διάρκεια της πανδημίας αντικατέστησε πολλές φορές την ανθρώπινη επικοινωνία και συναναστροφή, αλλά χρησιμοποιήθηκε και συνεχίζει να χρησιμοποιείται και ως μέσο διασκέδασης. Ωστόσο, παράλληλα δημιουργεί νέες εξαρτήσεις και παρενέργειες.
Σε μία εποχή που η τεχνολογία αποτελεί πλέον το κύριο μέσο εργασιακής απασχόλησης του μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού αλλά και η ανάγκη κοινωνικής διασύνδεσης των ανθρώπων έχει ως κύριο δίαυλο επικοινωνίας την τεχνολογία, η ανάγκη για εκπαίδευση σωστής χρήσης αυτής καθίσταται αναγκαία.
Πηγές:
Σκαριπά, Ε. (2008). «Η τηλεργασία ως ευέλικτη μορφή απασχόλησης». Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Τμήμα Διοίκησης Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής, Αθήνα.
Διαδικτυακές πηγές:
https://www.iefimerida.gr/kosmos/koronoios-ee-tilergasia-synepeies-oikogeneies
