Ο μύθος της Ατλαντίδος είναι πολύ διαδεδομένος ήδη από την αρχαιότητα, καθώς εδώ και 2.000 χρόνια προβληματίζει τους ιστορικούς και τους εξερευνητές. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά, μέχρι και σήμερα, αν πρόκειται για πραγματική τοποθεσία και πραγματικά γεγονότα ή αν είναι μια αρχαία αλληγορία που έχει αντέξει μέσα στον χρόνο με διάφορες παραλλαγές και ερμηνείες. Αποτελεί ένα μυστήριο που μας οδηγεί να την αναζητήσουμε αρκετά πίσω στο χρόνο, εκεί που η πραγματικότητα συγχωνεύεται με τον μύθο.
Ο Μύθος
Λέγεται ότι η ιστορία της χρυσής πόλης της Ατλαντίδος αναφέρθηκε για πρώτη φορά στις Πυραμίδες της Αιγύπτου. Οι ιερείς στην«Γη των Φαραώ» μίλησαν σε έναν Έλληνα αξιωματούχο επισκέπτη, τον Σόλωνα, για μια ισχυρή πόλη που καταστράφηκε ξαφνικά και βίαια δίχως να αφήσει κανένα ίχνος της ύπαρξής της. Κανείς δεν θα μάθαινε ποτέ για την Ατλαντίδα, αν δεν υπήρχε ο μακρινός απόγονος του Σόλωνα, ο φιλόσοφος Πλάτωνας που έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο Πλάτωνας κατέγραψε την παράξενη ιστορία της Χαμένης Ατλαντίδος σε ένα από τα κλασσικά του έργα, «Διάλογοι».
Σύμφωνα με τα γραπτά του, κάποτε υπήρχε μια πόλη με απαράμιλλο πλούτο και δύναμη, που βρισκόταν στην άκρη μιας όμορφης και εύφορης πεδιάδας πάνω σε ένα τεράστιο νησί. Η πόλη κυριάρχησε με μια ένδοξη αυτοκρατορία που άνθισε τουλάχιστον πριν από 9.000 χρόνια. Ήταν πλούσια και τα τείχη της ήταν καλυμμένα με χρυσό και πολύτιμα μέταλλα. Χτισμένη μέσα σε ένα πολύπλοκο σύστημα καναλιών διέθετε ένα τεράστιο εμπορικό δίκτυο και φοβερή στρατιωτική δύναμη. Καταστράφηκε όμως από έναν δυνατό κατακλυσμό. Σε μια μόνο νύχτα η πόλη καταποντίστηκε και εξαφανίστηκε. Μια συναρπαστική ιστορία. Είναι όμως αληθινή;
Σαν ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών, ο Πλάτωνας είναι ίσως περισσότερο γνωστός για τις προσπάθειές του να περιγράψει την ιδανική κοινωνία, τον τέλειο κόσμο, όπως εκείνος τον αντιλαμβανόταν. Θα μπορούσε, λοιπόν, να είχε επινοήσει την ιστορία αυτή, για να μεταφέρει αυτές τις ιδέες του; Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος τονίζει ότι η ιστορία είναι πραγματική και γι’ αυτό χαρτογραφεί εκτεταμένα την γεωγραφία και την αρχιτεκτονική της πόλης με τρόπο που μοιάζει αληθινός. Πρόκειται για μια πραγματική τοποθεσία που θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε.
Πιθανές Τοποθεσίες
1) Θήρα – Ελλάδα
Μια από τις παλαιότερες τοποθεσίες που καταγράφηκε ήταν το Ελληνικό νησί «Θήρα» στην Ανατολική Μεσόγειο. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη με τρομακτική ορμή 3.500 χρόνια πριν. Γιγαντιαίες ποσότητες λάβας εκτοξεύτηκαν που κάλυψαν όλο το νησί και την Ανατολική Μεσόγειο. Η έκρηξη αυτή ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία. Η περιγραφή ταίριαζε έντονα με αυτή του Πλάτωνος. Περισσότερες ενδείξεις ήρθαν στο φως το 1967, όταν οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια ολόκληρη εγκαταλελειμμένη πόλη στη Θήρα. Είχε μείνει κρυμμένη για αιώνες κάτω από στρώσεις στερεοποιημένης ηφαιστειακής τέφρας.
Αυτό που διαφέρει από τις περιγραφές είναι η χρονολογία. Ο Πλάτωνας ανέφερε ότι η Ατλαντίδα καταστράφηκε 9.000 χρόνια πριν από την εποχή του πρόγονού του, Σόλωνα. Όμως, η μινωική αυτή πόλη θάφτηκε κάτω από την κόκκινη στάχτη μόλις πριν από 900 χρόνια. Ωστόσο,εικάζεται ότι ο αριθμός των 9.000 ετών πρέπει να ήταν λανθασμένος και ότι μάλλον επρόκειτο για ένα λάθος που μεταφέρθηκε στην ιστορία από τους Αιγύπτιους στους Έλληνες. Γι’ αυτό, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η Θήρα. Η έκρηξη του ηφαιστείου, ο τύπος της κοινωνίας και το πρότυπο του πολιτισμού έπεισαν πολλούς ότι η Θήρα είναι η Ατλαντίδα.
Η τελευταία διαφωνία αφορά στην εξαφάνιση της αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με την περιγραφή του Πλάτωνα, η αυτοκρατορία εξαφανίζεται ολόκληρη. Στην περίπτωση όμως της Θήρας εξαφανίζεται μια μικρή αποικία του αρκετά μεγαλύτερου Μινωικού πολιτισμού. Οι αμφιβολίες οδήγησαν στην αναζήτηση της χαμένης πόλης αλλού.
2) Τροία – Τουρκία
Η Τροία είναι ένας τόπος ηρώων και θρύλων, ένας τόπος που επί αιώνες πιστευόταν ότι ανήκε στην σφαίρα της φαντασίας. Πολλοί κάποτε πίστευαν ότι η ισχυρή πόλη της Τροίας ήταν επινόηση του Έλληνα ποιητή, Ομήρου, στις ιστορίες του για τους Τρωικούς πολέμους. Όμως, η πόλη ανακαλύφθηκε την εποχή του Χαλκού και έπαψε να αποτελεί μύθο.
Σύμφωνα με τις ανακαλύψεις η Τροία δεν βυθίστηκε στην θάλασσα, ούτε καταστράφηκε σε μια νύχτα, αλλά η έρευνα του γεωαρχαιολόγου Eberhard Zangger ανέδειξε ομοιότητες με την Ατλαντίδα, όσον αφορά το τοπίο και την αρχιτεκτονική της πόλης. Ο μύθος έλεγε ότι η Ατλαντίδα βρισκόταν σε ένα βουνό που υψωνόταν σε μια πανέμορφη και εύφορη πεδιάδα και πράγματι η Ακρόπολη της Τροίας βλέπει σε μια μεγάλη πεδιάδα που απέχει μόνο λίγα χλμ. από την ακτή. Ο αρχαιολόγος Donald Easton αντιτίθεται ισχυριζόμενος ότι τα χαρακτηριστικά που εντόπισε ο Zangger δεν υπάρχουν εκεί. Η θεωρία του είναι επιφανειακά αληθοφανής, καθώς η πεδιάδα της Ατλαντίδος θα πρέπει να είχε μέγεθος 200.000 τ. χλμ., ενώ η πεδιάδα της Τροίας είναι 4.000 φορές μικρότερη. Οι υπερβολικές όμως διαστάσεις συνηθίζονταν στα κλασσικά κείμενα.
3) Αμερική
Ο Πλάτωνας στα γραπτά του αναφέρει ότι η Ατλαντίδα βρισκόταν σε ένα νησί στο μέγεθος δύο ηπείρων, της Λιβύης και της Ασίας μαζί. Βρισκόταν πέρα από τις στήλες του Ηρακλή και τον Ατλαντικό Ωκεανό, ονομασία που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες για τα στενά του Γιβραλτάρ, στην είσοδο της Μεσογείου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η περιγραφή αυτή δε θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κυριολεκτικά, αλλά μεταφορικά, καθώς οι Αιγύπτιοι από τους οποίους προήλθε η πληροφορία δεν είχαν διασχίσει τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Όμως, ο Ατλαντικός και η Ατλαντίδα προέρχονται από την ίδια ρίζα και έτσι η πληροφορία αυτή αποτελεί από μόνη της μια σημαντική ένδειξη. Όταν οι ερευνητές του 15ου αιώνα έπλευσαν στη Δύση, διασχίζοντας τον Ατλαντικό Ωκεανό και ανακάλυψαν ένα τεράστιο νησί, την Αμερική, οι περισσότεροι σκέφτηκαν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η Γη της Ατλαντίδος. Η περιγραφή του Πλάτωνα ότι η Ατλαντίδα είναι ένα γιγάντιο νησί σε μέγεθος δύο ηπείρων, μόνο για την Αμερική ταιριάζει.
4) Νότια Ισπανία (στενά του Γιβραλτάρ)
Η περιοχή που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να είναι η χαμένη πόλη της Ατλαντίδας είναι αυτή που σήμερα βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Ντονιάνα της Ισπανίας, μια περιοχή στα στενά του Γιβραλτάρ, βόρεια της πόλης Καντίθ στην Ανδαλουσία.
Λέγεται ότι ο Πλάτωνας δεν χρησιμοποίησε ποτέ την λέξη «ήπειρος», όταν αναφέρθηκε στην Ατλαντίδα, αλλά χρησιμοποίησε γιγαντιαίες διαστάσεις, για να την περιγράψει. «Αν κάποιος προεκτείνει την χερσόνησο αυτή (Ακτή της Ιβηρίας) η οποία απαρτίζεται από τα κράτη Πορτογαλία και Ισπανία προς τα βόρεια, τότε βλέπει ότι η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Γερμανία συγκροτούν μία ενιαία «νήσο» γιγαντιαίων διαστάσεων», αναφέρει ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Σταύρος Παπαμαρινόπουλος.
Ο μύθος της θρυλικής Ατλαντίδας προκάλεσε το ενδιαφέρον και του διάσημου σκηνοθέτη James Cameron, ο οποίος τα τελευταία 20 χρόνια οργανώνει φιλόδοξες και παράτολμες εξερευνητικές αποστολές. Πριν από λίγα χρόνια κατέβηκε στην βαθύτερη υποθαλάσσια τάφρο της Γης, στην Νότια Ισπανία και τα ευρήματα αναλύονται σε ένα ντοκιμαντέρ που δημιούργησε με τίτλο «Atlantis Rising». Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι σε κάποια σημεία του βυθού εντοπίστηκαν μεγάλες πέτρινες άγκυρες και άλλα ευρήματα που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι εκεί βρισκόταν κάποιο μεγάλο λιμάνι. Σε αυτό συμφωνούν και οι αναφορές που υποστηρίζουν ότι η Ατλαντίδα διέθετε ένα τεράστιο τείχος που προστάτευε το λιμάνι της, τεράστιες πύλες, ένα κολοσσιαίο ναό αφιερωμένο στον θεό Ποσειδώνα και μεγάλα κυκλικά κομμάτια γης, όπου οι Άτλαντες έχτιζαν τα σπίτια τους.
Ο ιστορικός Tim Akers τόνισε πως οι κάτοικοί της ήταν και εκπληκτικά εξελιγμένοι, καθώς οι εργαστηριακές αναλύσεις των υλικών από την Ισπανία παρέχουν αποδείξεις για την ύπαρξη ενός είδους τσιμέντου μοναδικού στην ιστορία, αλλά και ενδείξεις εξελιγμένης μεταλλουργίας (πράσινη πατίνα). Παράλληλα, αναφέρει ότι οι έρευνες στην περιοχή αυτή οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έλαβαν χώρα δύο φυσικές καταστροφές (τσουνάμια, 1.500 π.Χ και 200 μ.Χ.) που βύθισαν τα νησιά και την ενδοχώρα.
Κάποιοι λένε ότι η Ατλαντίδα είναι ένα όνειρο και γι’ αυτό όλοι οι χαμένοι πολιτισμοί του κόσμου έχουν αναφορές για τη θρυλική αυτοκρατορία. Αν είναι έτσι, τότε πρόκειται για ένα από τα πιο ζωηρά όνειρα του ανθρώπινου γένους. Όμως, η αναζήτηση της Ατλαντίδος ίσως να μην πάψει ποτέ, γιατί όλοι έχουμε ανάγκη να ονειρευτούμε το ιδανικό μέρος, να ονειρευτούμε έναν παράδεισο.
Πηγές:
· https://www.willowisps.gr/main/-1/4/9/2017
· http://www.pontos-news.gr/article/5574/i-apokalypsi-tis-pragmatikis-atlantidas
· https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/155176/entopistikan-ta-ereipia-tis-xamenis-atlantidas
· https://mysteriousuniverse.org/2017/02/james-cameron-discovers-atlantis-evidence-in-ancient-anchors/
Εικόνες:
